Nadproże – jak wykonać? Harmonogram prac budowlanych

 

Gdzie stosowane jest nadproże?

Nadproża są stosowane nad oknami, drzwiami, wykuszami i innymi otwartymi przestrzeniami w murach przede wszystkim w ścianach nośnych, ale również w ściankach działowych. Ciężar ściany, wyżej leżącej kondygnacji i dachu musi być płynnie przeniesiony na fundament. Jeśli ma zostać wykonany otwór w ścianie, która nie jest nośna, montowanie nadproża nie jest niezbędne – można ją zwyczajnie usunąć. Tyle tylko, że trzeba mieć absolutną pewność, że rzeczywiście nie jest to ściana przenosząca naprężenia. W razie wątpliwości powinno się położyć nadproże albo – co nie koniecznie musi okazać się tańsze – sprowadzić odpowiedniego fachowca. W każdym razie pozostanie pewność, że ściana została właściwie potraktowana. W przypadku ścian nośnych należy w każdym przypadku zachować ostrożność. Zanim wykuje się w niej cegłę, trzeba w ścianie zabetonować nadproże.

Zobacz, czy możliwe jest usunięcie ściany nośnej.

Nadproże – z czego może być wykonane?

Nadproże stanowi podparcie dla wyżej leżącej części ściany i dachu, dlatego jego wytrzymałość musi być odpowiednia do przenoszonych obciążeń. W zależności od materiału i zastosowanej technologii rozróżnia się kilka typów nadproży.

Nadproża prefabrykowane

Gotowe, fabrycznie przygotowane nadproża są belkami o przekroju w kształcie litery „L” albo „U”. Wypełnia się je na budowie zbrojeniem i betonem. Dostępne są też nadproża systemowe w formie gotowych kształtek ze zbrojeniem. W zależności od grubości ściany nośnej belki nadprożowe mogą mieć przekrój kwadratu o boku 20 cm, 25 cm, 30 cm albo prostokąta 20 cm x 25 cm, 25 cm x 30 cm (ewentualnie w razie potrzeby odpowiednio większego).

Nadproża żelbetowe

Nadproże żelbetonowe to często stosowany typ w większości otworów w ścianach. W formie przygotowanej z desek albo sklejki układa się zbrojenie z prętów ze stali żebrowanej i zalewa następnie betonem. Liczba stalowych prętów, ich przekrój i rozstaw musi wyliczyć mający odpowiednie uprawnienia konstruktor.

Nadproża z drewna

W przypadku domów z bali nadproża wykonane są zwykle w formie drewnianej belki o przekroju kwadratowym albo prostokątnym. Zamiast litego drewna bywa też stosowane drewno klejone oraz drewniane dwuteowniki i kratownice.

Nadproża z pełnej cegły

Nadproża z pełnej cegły mogą być proste albo częściej łukowe. Najpierw zostaje przygotowane podparcie z desek, sklejki albo płyt, a potem na tym podparciu na zaprawie układane są cegły. Przy większej rozpiętości nadproża dodaje się dla wzmocnienia pręty stalowe albo montuje stelaż z prętów i z siatki. W stelażu muruje się cegły.

Nadproża z belek stalowych

Stalowe belki w roli nadproża stosuje się w przypadku większych rozpiętości, to znaczy, kiedy otwór w murze ma szerokość powyżej 2,5 m. Stalowe nadproża układa się i spawa z ceowników lub stosuje się gotowe belki z dwuteowników. Przekrój kształtownika stalowego ma wysokość 20-30 cm (i więcej) oraz szerokość 15-30 cm. Wybór odpowiedniego przekroju i wymiarów stalowego nadproża wymaga odpowiednich wyliczeń.

 

 

Jak wykonać nadproże – harmonogram prac

1. Aby samodzielnie zbudować nadproże, poza materiałami budowlanymi i narzędziami, potrzebne są też elementy ochrony osobistej, jak rękawice ochronne, nauszniki, maska przeciwpyłowa i okulary ochronne.

2. Wykonując nadproże na ścianie zewnętrznej budynku, bez względu na rodzaj materiału belki trzeba pomyśleć o warstwie odpowiedniej izolacji termicznej, aby nie stworzyć mimo woli szkodliwych mostków termicznych. Są to właśnie miejsca, gdzie na skutek luk w ścianach następuje niepożądana ucieczka ciepła.

3. Ściana nośna z założenia przenosi na fundamenty ciężar dachu i górnej kondygnacji, dlatego też nagłe zakłócenie jej ciągłości spowodowałoby trudną do oszacowania katastrofę. Dlatego też przed wykuciem ze ściany pierwszej cegły należy wykonać nadproże, które przejmie funkcję przenoszenia naprężeń na fundamenty. Dobrze jest też zwrócić uwagę na rodzaj materiału ściany, na którym będzie się opierać belka nadprożowa. Nie może to być w żadnym wypadku podłoże, które „popłynie” i nie zapewni należytej podpory.

4. Długość nadproża należy ustalić, kierując się ogólną zasadą, która brzmi: nadproże = szerokość otworu w ścianie + wsporniki (lewy i prawy). Ponieważ zakłada się, że podparcie powinno mieć co najmniej 25 cm, belka nadprożowa powinna być mniej więcej o pół metra dłuższa niż szerokość otworu w murze. W razie wątpliwości należy zapytać specjalistę. Zasadniczo, im większa powierzchnia styku belki, tym lepsze rozłożenie obciążenia. Oprócz szerokości wnęki w murze i odpowiedniej długości nadproża należy również wziąć pod uwagę jego szerokość. Trzeba kierować się grubością ściany – przyjmuje się, że nadproże powinno mieć co najmniej dwie trzecie jej grubości. Jeśli ściana jest nośna, należy spróbować dopasować szerokość nadproża do grubości ściany. Przy grubości muru powyżej 20 cm używa się zazwyczaj dwóch belek.

5. W miejscach podparcia nadproża wykuwa się gniazda i wykonuje betonowe podlewki. Belki nadproża osadza się w bruzdach wykonanych po obu stronach ściany. Kiedy beton, którym zalano belki, ulegnie związaniu, można zacząć wykuwać od góry otwór okienny (albo drzwiowy). Koniecznie trzeba jednak uważać, aby zachować niezbędną szerokość podparcia nadproża. W żadnym wypadku nie wolno wykuć cegły na skrajnych 25 cm ściany. Po usunięciu muru w obrębie obrysu planowanego otworu przychodzi kolej na prace wykończeniowe z uzyskaniem gładkich i prostych krawędzi.

6. Wykonany otwór jest gotowy do osadzenia w nim okna albo drzwi. Nadproże może być w zwykły sposób zabudowane i zakryte, aby całość spełniała wymogi estetyczne.