Pompa ciepła – ile to kosztuje?

Pompa ciepła jest urządzeniem, które daje ogromne możliwości wykorzystywania zasobów energii naturalnej. Może być ona pobierana zarówno z powietrza, gruntu, jak i wody. Nic więc dziwnego, że coraz większa ilość nowo powstałych budynków w Polsce korzysta właśnie z tak wytworzonej energii, mimo że koszt samego zakupu i montażu jest dość wysoki. Sprawdźmy, czy rzeczywiście instalacja pompy ciepła jest tak opłacalna, jak zapewniają producenci tego typu urządzeń.

W Polsce średnia powierzchnia domu jednorodzinnego oscyluje w granicach 130-170 m². Rzeczywisty koszt pompy ciepła dla takiego budynku, wraz z dodatkowymi niezbędnymi elementami, będzie wynosić nawet 40-50 tys. zł. Jednak wszystko zależy od rodzaju pompy ciepła oraz jej prawidłowej instalacji. Jeżeli urządzenie pochodzi od sprawdzonego producenta, który zajmuje się także kompleksowym montażem (dzięki któremu unikniemy kosztów spowodowanych błędami), suma inwestycji może spaść nawet poniżej 25 tys. zł. Jak zatem wybrać pompę ciepła, by koszty początkowe zwróciły się w krótkim czasie?

Opłacalny wybór pompy ciepła krok po kroku

Decydując się na instalację pompy ciepła, stajemy przed pytaniem, z jakiego źródła ciepła ma być pobierana energia? Na rynku znajdziemy kilka rodzajów pomp – a każdy z nich oparty jest o inny system czerpania energii. Najpopularniejszymi źródłami ciepła są grunt oraz powietrze. Jako że każde z tych źródeł może nam dostarczyć inną ilość energii w innych warunkach, producenci oferują także pompy będące kombinacją dwóch źródeł, np. powietrze/woda czy solanka/woda. Czym różnią się od siebie poszczególne modele w zależności od źródła ciepła?

Gruntowe pompy ciepła – najbardziej opłacalne?

Działanie gruntowych pomp ciepła polega na pobieraniu energii z gruntu poprzez ogrzewanie niezamarzającej cieczy krążącej w kolektorze gruntowym i dostarczenie jej do pompy ciepła, a następnie do budynku. Takie rodzaje pomp ciepła uchodzą za najbardziej wydajne, a polecane są nie tylko do domów jednorodzinnych, ale także dużych obiektów przemysłowych. Dlaczego? Poza tym, że posiadają świetne parametry eksploatacyjne, są odporne na zmiany temperatury zewnętrznej, ponieważ w gruncie utrzymuje się stała temperatura > +10°C. Jeżeli tylko odpowiednio dobierzemy wydajność źródła ciepła oraz moc pompy do zapotrzebowania budynku na ciepło, gruntowa pompa ciepła będzie pracować z maksymalną wydajnością nawet przy -25°C.

Pompy ciepła wykorzystujące grunt jako źródło energii wchodzą w skład całego systemu przewodów (a inaczej kolektorów), które układa się w gruncie poziomo pod poziomem strefy przemarzania lub w odwiertach pionowych. W tym przypadku inwestor musi się liczyć z kosztem realizacji dolnego źródła ciepła w wysokości około 14 tys. zł (dane uzyskane od firmy Nibe-Biawar). Do tej kwoty należy doliczyć zakup samego urządzenia i montaż, co nie powinno przekroczyć 30 tys. zł.

Powietrzne pompy ciepła – tania instalacja i urządzenie

Pompy wykorzystujące jako źródło ciepła powietrze atmosferyczne, są jak na razie rzadziej stosowane w Polsce, ale w ostatnich 2 latach cieszą się coraz większą popularnością. Powodem mogą być duże wahania kosztów samego zakupu urządzenia centralnego, które zaczynają się od 15 tys. zł za urządzenia przeznaczone wyłącznie do ogrzewania budynku (np. zestaw BASIC 8 NIBE SPLIT), do nawet 35 tys. zł za zestaw przeznaczony do ogrzewania i produkcji ciepłej wody użytkowej. Jednak dużą zaletą wyboru właśnie tego typu pompy jest brak konieczności wykonywania dolnego źródła ciepła w postaci kolektora gruntowego czy sondy pionowej, dzięki czemu oszczędzamy około 14 tys. zł. Całkowity koszt inwestycji w najbardziej popularną powietrzną pompę ciepła, wyniesie nas wraz z instalacją około 30 tys. zł (dane informacyjne firmy Nibe-Biawar, oferującej pompy ciepła).

Kiedy lepiej jest wybrać pompę powietrzną? Zdecydowanie wtedy, gdy jesteśmy posiadaczami niewielkiej działki, na której nie mamy możliwości wykonania kompletnej instalacji wymiennika gruntowego. Także wtedy, gdy nie zgadzamy się na wykonanie prac ziemnych ze względu na wcześniej zagospodarowany ogród lub kiedy zależy nam na niższym koszcie inwestycyjnym i krótkim czasie instalacji (1-2 dni), jednocześnie godząc się na nieco wyższy koszt eksploatacji w stosunku do pompy gruntowej.

A co z kosztami eksploatacji?

W ramach jednego rodzaju pompy koszty eksploatacji różnią się od siebie między innymi w zależności od wartości efektywności urządzenia w skali rocznej (współczynnik SPF). Przykładowo, pompa typu solanka/woda, o współczynniku SPF 4,5 pochłonie niższe koszty użytkowania, niż pompa z SPF na poziomie 4,0. I tak w przypadku pierwszej z nich roczna suma wydatków na ogrzewanie budynku wyniesie zaledwie 1470 zł (w domu o powierzchni 130 m²), a przy drugiej – czyli o SPF 4,0 – 1654 zł. Z kolei pompa typu powietrze/woda będzie generować roczne wydatki na trochę wyższym poziomie, ze względu na niższą wydajność. W poniższym zestawieniu widzimy jednak, że niezależnie od rodzaju źródła ciepła, urządzenia te na tle innych systemów grzewczych są niezaprzeczalnie najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem.

Nibe-Biawar

Dodatkowe korzyści z instalacji pompy ciepła

Poza niskimi kosztami eksploatacji, dzięki którym w bardzo krótkim czasie zwróci się koszt inwestycji, pompy ciepła mogą dać nam jeszcze inne korzyści związane z domowymi finansami. Dzieje się tak m.in. w przypadku pomp z wbudowaną funkcją chłodzenia pasywnego lub tzw. pomp rewersyjnych, gdzie występuje mechanizm zamiany dolnego źródła ciepła z górnym. Taki obieg energii pozwala na wykorzystanie pompy ciepła także do ochładzania domu latem, co generuje dodatkowe oszczędności na zakupie klimatyzatora, który w tym przypadku będzie niepotrzebny. Zbędną inwestycją w przypadku pompy ciepła, jest również budowa komina, czy specjalnego pomieszczenia kotłowni, ponieważ w pompie ciepła nie zachodzi proces spalania opału i można ją ustawić niemal w każdym pomieszczeniu naszego domu.