Zmiany w projekcie. Zastanów się zanim się zdecydujesz

Każdy projekt gotowy wymaga adaptacji przez lokalnego projektanta, który wykonuje także projekt zagospodarowania działki. Wprowadzenie zmian istotnych wiąże się z dodatkowymi kosztami. Jeśli projekt nam odpowiada, nie zmieniajmy go, gdyż tworzy on całość przemyślaną pod względem funkcjonalnym i estetycznym.

Projekt domu Pluszcz - WM24
Projekt domu Pluszcz - WM24
Projekt gotowy - co umieszcza w nim architekt?

Duża – licząca kilkanaście tysięcy – oferta projektów gotowych umożliwia wybór domu najbardziej odpowiadającego przyszłym inwestorom, przede wszystkim pod względem programu funkcjonalnego, dostosowania do wielkości działki, jej usytuowania względem stron świata oraz zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy. Dom musi także podobać się pod względem wizualnym, a koszt jego realizacji powinien być zgodny z finansowymi możliwościami inwestorów.

Architekt w projekcie gotowym stosuje rozwiązania funkcjonalne uwzględniające przyjęte założenia, m.in.: liczbę mieszkańców, sposób ogrzewania budynku, liczbę stanowisk garażowych.

Architekt w projekcie gotowym stosuje rozwiązania funkcjonalne uwzględniające przyjęte założenia, m.in.: liczbę mieszkańców, sposób ogrzewania budynku, liczbę stanowisk garażowych. Zakłada usytuowanie domu w stosunku do stron świata, wielkość, liczbę i lokalizację pomieszczeń. Powstaje budynek o przemyślanych proporcjach i odpowiednio dobranych detalach. Wiedza projektanta pozwala zastosować sprawdzony układ funkcjonalny pomieszczeń, dostosowane rozwiązania konstrukcyjne i instalacyjne wybrane optymalnie pod względem kosztów realizacji, wyglądu budynku i przyjętych założeń.

Projekt domu Ogród o zmierzchu - M76
Projekt domu Ogród o zmierzchu - M76

Względy formalne projektu gotowego

Projekt jest dziełem autorskim, tak więc zmiany można wprowadzić wyłącznie na podstawie zgody architekta – autora projektu. W dokumentacji najczęściej wyszczególniony jest zakres dopuszczonych zmian. Na zmiany wykraczające poza tę listę należy uzyskać dodatkową zgodę autora. Wprowadzone zmiany muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami, rozwiązaniami technicznymi, wymogami konstrukcyjnymi oraz ochrony cieplnej budynku, a także z zasadami prawidłowej kompozycji elewacji i estetyki budynku.

Najczęstsze dopuszczalne zmiany w projektach gotowych

Zmiany najczęściej wprowadzane przez inwestorów w projektach gotowych:

  • zmiana liczby, wielkości i rozmieszczenia stolarki okiennej i drzwiowej, np. przełożenie bramy garażowej w projekcie Pluszcz – WM24 na ścianę boczną (szczytową) umożliwi jego realizację na działce o innych proporcjach, tzn. węższej i dłuższej, zapewniając wjazd od strony drogi i wejście z boku domu,
  • zmiana materiałów budowlanych,
  • zmiana konstrukcji stropu,
  • zmiana kąta nachylenia dachu (wynika najczęściej z dostosowania do wymogów zawartych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy),
  • zmiana pokrycia dachowego, w przypadku cięższego pokrycia dostosowanie więźby dachowej, a także niekiedy kąta nachylenia dachu,
  • zmiana układu ścian działowych, a także układu funkcjonalnego budynku,
  • likwidacja, zmniejszenie lub zwiększenie przewidzianego w projekcie garażu – najczęściej garaż jednostanowiskowy powiększany jest do dwustanowiskowego; zadanie jest ułatwione w przypadku garażu dobudowanego z boku budynku,
  • podpiwniczenie budynku – do takiej zmiany wskazaniem jest niewielka działka o korzystnych warunkach gruntowych, w tym o niskim poziomie wód gruntowych, lub położona na zboczu,
  • dostosowanie ogrzewania do innego źródła energii; w projektach gotowych najczęściej przewidziane jest ogrzewanie na gaz, kotłownie o większej powierzchni łatwiej zaadaptować na kotłownie , w których będzie kocioł na paliwo stałe; w projekcie Ogród o zmierzchu – M76 można powiększyć kotłownię poprzez zabudowę zadaszenia do linii słupa,
  • zmiana usytuowania i wielkości tarasu w dostosowaniu do wymiarów działki i jej lokalizacji względem stron świata, np. w projekcie Letni wieczór – M44 można zrezygnować z tarasu bocznego i zmienić kształt i wielkość tarasu od strony ogrodu.

Projekt domu Letni wieczór - M44
Projekt domu Letni wieczór - M44

Przed zakupem projektu i podjęciem decyzji o wprowadzeniu zmian warto sprawdzić pełną ofertę, gdyż często projekty dostępne są w kilku wariantach, m.in. różniących się liczbą miejsc garażowych, np. Dom vis-à-vis – C126 lub podpiwniczeniem czy nieco innym rozmieszczeniem pomieszczeń.

Projekt domu Dom vis-a-vis - C126
Projekt domu Dom vis-a-vis - C126

Zmiany małe i duże w projektach gotowych

Niewielkie zmiany nanosi się w widoczny sposób na oryginale projektu. Do tych zmian możemy zaliczyć m.in.:

  • niewielkie zmiany w stolarce okiennej i drzwiowej, np. zamiana drzwi balkonowych na okno, przesunięcie otworów lub ich likwidacja, np. likwidacja okien w garażu w Domu za rogiem – C110,
  • likwidacja lub powiększenie tarasu,
  • likwidacja balkonów,
  • niewielka zmiana usytuowania ścianek działowych, które w przypadku ścian z płyt gipsowo-kartonowych na poddaszu nie wymagają projektowania wzmocnień w stropie,
  • zabudowa podcieni i tarasów (w niektórych przypadkach), np. w projekcie Faworyt – wariant I - C183a zabudowa loggi nad garażem ułatwiona z uwagi na przedłużenie ściany parteru do połaci dachowych, które zostaną ocieplone.

Projekt domu Dom za rogiem - C110
Projekt domu Dom za rogiem - C110

W przypadku większej liczby zmian, np. lokalizacji ścian działowych, z uwagi na czytelność należy wykonać rysunki zamienne.

Duże zmiany wiążą się dużymi kosztami i często z udziałem konstruktora, który musi wykonać dodatkowe obliczenia i rysunki. Do dużych zmian możemy zaliczyć m. in.:

  • powiększenie budynku związane ze zmianą układu ścian konstrukcyjnych, rozpiętości więźby dachowej, znacznej zmiany kąta nachylenia dachu,
  • zmiana technologii z tradycyjnej na drewnianą,
  • zmiana liczby połaci, w tym zamiana dachu dwuspadowego na wielospadowy,
  • zmiana lokalizacji i geometrii klatki schodowej, która wiąże się ze zmianą układu funkcjonalnego i konstrukcji budynku.

Wady wprowadzonych zmian w projektach gotowych

Zmiany, które mogą niekorzystnie wpłynąć na wygląd budynku:

  • zbyt wysoka ścianka kolankowa zniekształca zaprojektowane proporcje budynku; aby uniknąć takiej sytuacji architekci z reguły wyrażają zgodę na podniesienie ścianki kolankowej o maksymalnie dwa pustaki lub bloczki, pod warunkiem jednoczesnego zwiększenia wysięgu okapów, 
  • wysoko wyniesiona pod teren piwnica wpływa niekorzystnie na proporcje poszczególnych elementów domu (ścian, dachu),
  • nieprzemyślane zmiany w stolarce zewnętrznej; okna różnej wielkości i usytuowaniu dają rażenie „bałaganu” na elewacji; przy planowaniu okien należy zachować prawidłową kompozycję elewacji (zachować wspólną linię usytuowania otworów okiennych i drzwiowych nad sobą lub obok siebie),
  • powiększenie wymiarów zewnętrznych w sposób nieprzemyślany, np. likwidujący jego symetrię,
  • zmiany kształtu dachu, w tym dodatkowe połacie pod różnymi kątami, doprojektowanie różnych kształtów, wielkości, przypadkowo umieszczonych lukarn – czyli dużo różnych elementów zaburzających przemyślaną przez autora projektu formę dachu.

Projekt domu Faworyt - wariant I - C183a
Projekt domu Faworyt - wariant I - C183a

Rolą projektanta adaptującego jest wprowadzenie zmian w sposób niezaburzający dzieła autora projektu gotowego, zgodnie ze sztuką budowlaną. Nie należy słuchać „życzliwych” podpowiedzi wykonawców czy znajomych zachęcających do zmian w trakcie realizacji, np. do podniesienia ścianki kolankowej. To należy i warto uzgadniać z projektantem adaptującym, który w przypadku zmian istotnych musi wykonać projekt zamienny. Zdarza się, że po różnych zmianach budynek nie przypomina pierwowzoru, wręcz „straszy” swoim wyglądem, a układ wnętrza nie jest funkcjonalny.

Zatem zastanów się, zanim zmienisz. Warto szukać dłużej, dopóki nie znajdziemy tego właściwego projektu, w którym nie będziemy chcieli i musieli wprowadzać zmian.

arch. Gizela Kalisiewicz