Czym jest ogrodzenie gabionowe? Ile kosztuje i jak je stworzyć? Zalety i wady

Ogrodzenie gabionowe – co to znaczy?

Nazwa ogrodzenia gabionowego pochodzi od włoskiego słowa gabbia, oznaczającego klatkę, ponieważ kluczowym elementem tej konstrukcji są właśnie duże klatki czy kosze, w których umieszcza się wypełnienie. Gabiony najczęściej kojarzą się nam z wypełnieniem kamiennym, ale możliwe są również inne formy. Ten wątek rozwiniemy jednak w dalszej części artykułu.

Gabiony wykonuje się z metalowej siatki, która może być zgrzewana lub pleciona; może również mieć różne rozmiary oczek – w zależności od tego, co będzie znajdowało się wewnątrz klatki. Planując budowę takiego ogrodzenia, warto zatem od razu zdecydować się na konkretny rodzaj wypełnienia.

Choć ogrodzenie gabionowe najlepiej współgra z budynkami o nowoczesnym, minimalistycznym czy wręcz surowym stylu, to jednak warto wiedzieć, że nie jest to nowy wynalazek. Tego rodzaju umocnienia znane są już od starożytności. Przez wieki pełniły funkcję nie tyle płotów, co raczej fortyfikacji, fasad czy zabezpieczeń przeciwpowodziowych. Konstrukcję gabionową wykorzystywano wszędzie tam, gdzie potrzebne były mocne i wytrzymałe zabezpieczenia, czy to przed „nieproszonymi gośćmi”, czy przed żywiołami.

Wypełnienie koszy gabionowych – rodzaje

Najpopularniejszym wypełnieniem gabionów, stosowanym od setek lat, są kamienie. Jednak nawet w tym przypadku mamy dość spore pole do popisu – kamień może mieć bowiem różne kształty, kolory, wielkość, a nawet sposób ułożenia.

Można zdecydować się na precyzyjnie oszlifowane kamienie o podobnym kształcie i wielkości, które będą ułożone równo jeden na drugim. Innym rozwiązaniem jest mieszanka kamieni o zróżnicowanych rozmiarach, nieobrobionych, a nawet kamień kruszony – trzeba wówczas pamiętać o dobraniu siatki o odpowiednio małych oczkach, aby kruszywo lub mniejsze kamyki nie wysypywały się na zewnątrz.

Efektownym i również często używanym materiałem do wypełnienia gabionów jest kora kamienna, powstała z gnejsu, czyli bardzo starej skały łupkowej. Przypomina ona nieco kawałki drewna, a równocześnie ma swój specyficzny urok i delikatny połysk. Tańszą alternatywą dla kory kamiennej jest bazalt, który jest pochodną skały litej wulkanicznej. Mimo że nie jest równie atrakcyjny wizualnie, to jednak cechuje go większa trwałość i wytrzymałość w obliczu niekorzystnych warunków. Jeśli zaś zależy nam na bardziej wyrafinowanym klimacie (a przy okazji dysponujemy nieco większym budżetem na ten cel), można pokusić się np. o kruszywo marmurowe.

Oprócz kamieni, na rynku dostępne są też inne materiały, którymi można wypełnić ogrodzenie gabionowe. Ciekawą opcją jest tłuczone szkło, przerobione odpady ceramiczne, cegła, a nawet drewno.

Jak wybrać odpowiednią siatkę?

Istotnym elementem ogrodzenia gabionowego jest nie tylko wypełnienie, ale także siatka, z której zrobione będą kosze. Na co trzeba zwrócić uwagę podczas jej zakupu? Przede wszystkim na jakość, wytrzymałość i odporność na korozję. Bardziej trwała będzie siatka zgrzewana, jednak również pleciona cieszy się niemałą popularnością. Miejsca, w których siatka została zlutowana, są bardziej podatne na korozję, ale z drugiej strony – duża liczba lutów zapewnia większą wytrzymałość siatki. Aby zapewnić lepszą ochronę przed korodowaniem, niektóre rodzaje siatek są ocynkowane, inne zaś powleczone warstwą PVC, która umożliwia również większe zróżnicowanie kolorystyczne – możemy więc dopasować siatkę np. do koloru wypełnienia (zarówno na zasadzie kontrastu, jak i podobieństwa) lub do ogólnej kolorystyki naszego domu i otoczenia.

Jak już zostało wspomniane, ważna jest też wielkość oczek w siatce, zwłaszcza jeżeli wypełnieniem będzie drobne kruszywo, które mogłoby przesypywać się przez zbyt duże oczka, psując cały efekt.

Budowa i koszty ogrodzenia gabionowego

Budowa ogrodzenia z gabionów nie jest zbyt skomplikowana – można wykonać je samodzielnie, oczywiście pod warunkiem, że dysponujemy przynajmniej podstawowymi umiejętnościami w tym zakresie. Mimo że mamy do czynienia z prostą konstrukcją, to jednak pierwszym krokiem powinno być opracowanie dokładnego projektu ogrodzenia, ponieważ to znacznie ułatwi nam pracę i zminimalizuje ryzyko popełnienia kosztownych błędów.

Przed przystąpieniem do budowy musimy przygotować teren: wyznaczyć linię ogrodzenia, a także oczyścić i wyrównać grunt. Trzeba również zabezpieczyć podłoże, wysypując je tłuczniem i piaskiem, dzięki czemu zyskamy pewność, że ogrodzenie nie będzie podmakać, co mogłoby przyczynić się do różnego rodzaju uszkodzeń. Następnie stawiamy słupki betonowe (zbrojone) lub stalowe – mocniejsze, ale też droższe.

Ogrodzenie powinno być osadzone na porządnych fundamentach, sięgających co najmniej 1 m poniżej poziomu gruntu. Jako że gabiony wypełnione kamieniami stanowią duże obciążenie, warto dodatkowo wykonać zbrojenie fundamentu w postaci metalowych prętów.

Kiedy cała podstawa jest już gotowa, można zamocować siatki i kosze gabionowe. W tym celu wiercimy otwory w betonie, w zaznaczonych wcześniej miejscach, odpowiadających wymiarom gabionów. Następnie przytwierdzamy siatkę do podłoża i łączymy jej brzegi, tak aby utworzyć klatkę. Ostatnim krokiem jest wypełnienie klatek / koszy wybranym materiałem. Po wykonaniu wypełnienia można jeszcze zamontować siatkę od góry, jednak nie zawsze jest to konieczne.

Koszt wykonania ogrodzenia gabionowego jest uzależniony od takich czynników, jak rodzaj siatki, wymiary koszy, rodzaj wypełnienia i koszty robocizny, jeżeli decydujemy się na zlecenie tego zadania fachowej ekipie. Najogólniej rzecz ujmując, takie rozwiązanie może okazać się bardzo ekonomiczne – w wersji podstawowej i przy samodzielnym montażu – lub dość kosztowne, jeżeli zdecydujemy się na wysokiej jakości siatkę i droższe, rzadziej spotykane wypełnienie.

Wielu producentów oferuje gotowe kosze gabionowe, z niezbędnymi elementami do montażu. Cena takiej klatki o długości 2-2,5 m, bez wypełnienia, waha się w granicach od ok. 400 zł do nawet ok. 1800 zł. W przypadku materiału do wypełnienia gabionów rozpiętość cenowa nie jest już tak duża, jednak i tu można dostrzec znaczące różnice: wypełnienie szklane w różnych kolorach dostępne jest w cenie ok. 7-25 zł za kg, za standardowy kamień (np. granitowy) zapłacimy ok. 180-250 zł za tonę, natomiast koszt 1 tony kory kamiennej może kosztować od ok. 250 do nawet 500 zł. Jeśli zaś chcielibyśmy wypełnić kosze gabionowe efektownymi otoczakami, zapłacimy nawet ok. 1200-1300 zł za tonę.

Zalety i wady gabionów

Ogrodzenie gabionowe wyróżnia się charakterystyczną i nietuzinkową estetyką, która na pierwszy rzut oka nie każdemu przypadnie do gustu, ale równocześnie, przy umiejętnym doborze wypełnienia i dodatkowych elementach aranżacyjnych (jak np. oświetlenie czy kwiaty) może robić niesamowite wrażenie. Jednak, zastanawiając się nad budową takiej konstrukcji, oprócz kwestii estetycznych warto rozważyć również inne zalety i wady ogrodzenia gabionowego. Oto najważniejsze z nich:

Kiedy warto wybudować ogrodzenie gabionowe?

Wybór materiału na ogrodzenie nie jest łatwy. Niewątpliwie ogrodzenie z gabionów można postawić praktycznie wszędzie: dobrze sprawdzi się nawet na „trudnym”, nierównym terenie, a dzięki różnorodności wypełnień można dopasować je do wielu stylów budownictwa. Z pewnością warto rozważyć wybór takiej konstrukcji, jeżeli mieszkamy w mieście, przy ruchliwej i hałaśliwej ulicy lub na obszarze o zwiększonym ryzyku powodziowym (czy choćby w pobliżu rzeki, która na wiosnę zazwyczaj wylewa). Ale w ostateczności głównym czynnikiem przy podjęciu decyzji o budowie ogrodzenia gabionowego zawsze jest nasz indywidualny gust: jeśli taka forma do nas przemawia, wszystkie jej zalety od razu stają się bardziej znaczące, zaś minusy – nieistotne. 

O formalnościach związanych z ogrodzeniem przeczytasz w innym naszym artykule.

UWAGA! Podane kwoty są cenami przybliżonymi, pochodzą z ogólnodostępnych w Internecie zestawień kosztów, dlatego mogą odbiegać od aktualnych cen oraz nie stanowią oferty handlowej.