Niwelacja terenu – co to jest? Jak ją wykonać?

Budowę każdego domu zaczyna się od wyboru i kupna działki. Zdarza się, że kosztem niewysokiej ceny działki, inwestorzy decydują się na działki nierówne – ze spadkiem. W takim właśnie przypadku niezbędna jest niwelacja terenu. 

Czym jest niwelacja terenu?

Niwelacja terenu to nic innego, jak redukcja nierówności. To działania, które zmierzają do zmiany powierzchni działki tak, by nie wystąpiły na niej spadki czy nierówności. Należy je przeprowadzić przed rozpoczęciem budowy domu, dlatego jest to jedna z podstawowych czynności. Prace zaczyna się od dokładnych pomiarów, a dopiero później planuje się roboty ziemne. Nie zawsze bowiem chodzi o wywiezienie nadmiaru ziemi. Zdarza się, że czasem trzeba wręcz dowieźć ją, by podwyższyć teren, jednocześnie go wyrównując.

Czy potrzebuję pozwolenia na budowę, by wyrównać teren pod budowę?

Okazuje się, że Prawo budowlane nie do końca jasno określa wymagania formalne dotyczące niwelowania terenu. Nie znajduje się tam definicja niwelowania terenu. Niemniej jednak zaliczane jest to jako prace przygotowawcze do budowy. Okazuje się, że mogą one być realizowane dopiero po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub po zgłoszeniu chęci budowy. Jest to zatem etap budowy w fazie przygotowawczej, dlatego spełnienie wymogów formalnych jest konieczne.

Wspomniane działania możesz rozpocząć po 14 dniach od udzielenia pozwolenia na budowę (o ile nikt się nie odwoła od tej decyzji) i po 21 dniach od zgłoszenia chęci budowy.

Jeśli zaczniesz wyrównywać teren bez pozwolenia na budowę lub zgłoszenia chęci budowy, musisz liczyć się z konsekwencjami. Przede wszystkim takie działanie kwalifikowane jest jako samowola budowlana, dlatego nadzór budowlany może Cię ukarać grzywną.

Rodzaje niwelacji terenu

Wyrównywanie terenu można podzielić na dwa rodzaje – etapy. Należą do nich:

• makroniwelacja
• mikroniwelacja.

Makroniwelację wykonuje się przed rozpoczęciem budowy domu. Należy o niej pomyśleć już po zakupie działki, planując budowę. To pozwoli dostosować teren pod budowę domu. Na etapie makroniwelacji terenu najczęściej używane są maszyny budowlane i ciężki sprzęt, np. ładowarki, koparki i spycharki.

Mikroniwelacja natomiast następuje, kiedy budowa jest już zaawansowana i mamy pewność, że nie ma już konieczności wprowadzenia na działkę ciężkiego sprzętu. Wtedy możemy precyzyjnie ukształtować teren działki, używając w tym celu ręcznych narzędzi i lekkiego sprzętu. Głównie prace polegają na zebraniu urodzajnej ziemi z terenu z nierównościami, by następnie zaplanować z jej użyciem przydomowy ogród i pasy zieleni wokół budynku.

Podstawą wszelkich działań jest zapewnienie odwodnienia działki. Wszystko po to, by uniknąć niekontrolowanego spływu wód na sąsiednią działkę. Może się tak dziać, kiedy nieumiejętnie będziemy przemieszczać zwały ziemi na działce. Niwelacja nie może więc powodować zmiany kierunku przepływu wód opadowych. W praktyce oznacza to, że nie możesz np. wykonać przy granicy działki skarpy ze spadkiem na sąsiednią działkę.

Niwelacja terenu krok po kroku

Trzeba mieć świadomość, że wyrównanie terenu prowadzi się przy okazji każdej inwestycji – zarówno przed budową domu, jak i obiektów przemysłowych czy użytkowych, jak np. place czy parkingi. Wydawać by się mogło, że wyrównanie terenu nie jest trudne. Tymczasem jest to często skomplikowane i czasochłonne. Łatwo też o popełnienie błędu. Warto więc zlecić te prace wykwalifikowanej firmie.

Wybór projektu domu – krok podstawowy

Zanim przystąpisz do niwelacji, musisz wybrać projekt i dokonać jego adaptacji do lokalnych warunków lub zlecić wykonanie projektu indywidualnego. Na typ etapie ustalona jest lokalizacja budynku na działce, rodzaj zabudowy i sposób wykorzystania działki, wyznaczenie miejsc rekreacji, miejsc postojowych, dróg dojścia do budynku czy lokalizacja przydomowej oczyszczalni ścieków i osadnika na odpady bytowe.

Odpowiedni rysunek i pomiary gruntu

Po pierwsze, należy przeprowadzić dokładne pomiary na działce. Ważne są odległości między poszczególnymi punktami nieruchomości. Określenie położenia działki względem drogi pozwala zaplanować prace, jakie są do wykonania na danym terenie. Urządzeniem wykorzystywanym do pomiarów jest niwelator – to właśnie on pokazuje ukształtowanie terenu. Wykonanie dobrego rysunku z naniesieniem naturalnych spadków, górek, hałd i dziur to podstawa. 

Profilowanie działki

Kolejny krok to tak zwane profilowanie. W tym celu niezbędne są:

• deska
• grabie
• sznurek
• pręty.

Między prętami umieszcza się sznurek, by wyznaczyć pasy ziemi, odnosząc się do trwałych elementów, np. chodnik lub ogrodzenie. Na początek wyznacz pas o szerokości 2 metrów przy pomocy dwóch linii. Do tego pasa wyrównywany będzie teren. Skuteczne wyrównanie terenu to sytuacja, kiedy wyznaczone sznurkami linie będą ułożone równolegle względem powierzchni ziemi. Nie jest tu jednak konieczna przesadna precyzja. Obowiązuje ona dopiero przy budowie fundamentów i ścin fundamentowych.

Usunięcie wierzchniej warstwy ziemi

Wszelkie prace wyrównania podłoża polegają również na pozbyciu się z gruntu humusu, czyli wierzchniej warstwy ziemi. Znajdują się w niej jednak wartościowe dla roślin elementy, dobrze jest więc zachować to podłoże do wykorzystania w ogrodzie. Do tych prac najczęściej potrzebne są koparki i koparko-ładowarki. Dopiero po usunięciu humusu można przystąpić do wyrównania powierzchni. Uwaga! Sprawdź czy na terenie, który chcesz wyrównać, nie znajdują się pod ziemią studnie, kable, gazociąg czy rury kanalizacyjne.

Niwelacja terenu – cena

Określenie ceny niwelacji terenu jest trudne. Zależy bowiem od wielu czynników. Różne są działki, dlatego też różne są pomysły na ich zaaranżowanie i wykorzystanie. W związku z tym różny może być zakres prac do wykonania i sprzętu do wykorzystania. Nie da się więc oszacować kosztu niwelacji terenu. W celu poznania kosztów, najlepiej skontaktować się bezpośrednio z firmą wykonującą takie zlecenia i poprosić o wycenę.

Podsumowując, zanim przystąpisz do budowy domu, musisz rozwiązać kwestię wyrównania terenu. Budowa na nierównej działce może być niemożliwa lub utrudniona, dlatego warto przemyśleć ten temat już na etapie kupowania działki. Niwelacja może się jednak odbyć dopiero po uzyskaniu pozwolenia na budowę, inaczej może być na Ciebie nałożona kara pieniężna.