Co robić z hałasującą wentylacją mechaniczną (rekuperacją)?

Przez długie lata wymianę powietrza w budynku zapewniała wentylacja naturalna, oparta na zasadzie konwekcji. W pionowych kanałach kominów powstawał ciąg, który wysysał z pomieszczeń zużyte powietrze. Świeże napływało przez nieszczelności okien i drzwi. Przy tego rodzaju wentylacji jedynym źródłem hałasu był wiatr w kominie.

Dlaczego wentylacja mechaniczna - rekuperacja -  hałasuje?

Wentylacja mechaniczna, posiadająca wiele cennych zalet i zapewniająca prawdziwy komfort w domu, może czasem sprawiać problemy. Chodzi głównie niepożądane dźwięki, czyli hałas. Uciążliwość dźwięków zależy przy tym od pory dnia i miejsca. Najbardziej zauważalny i dokuczliwy bywa hałas w pokoju dziennym i w sypialni. Czyli pomieszczeniach, w których wentylacja odgrywa pierwszorzędną rolę. W skład systemu wentylacyjnego wchodzi wiele elementów: centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła, nawiewniki i wywiewniki, przewody, rury, kształtki, filtry. A każdy z nich jest potencjalnym sprawcą hałasu.

Interesuje Cię temat rekuperacji? Zajrzyj do artykułu >> Rekuperator - jak działa i ile kosztuje? Jaki wymiennik wybrać? Opinie

Kilka przyczyn nadmiernie hałaśliwej rekuperacji:

• Głośna praca wentylatorów.
• Wysoka strata ciśnienia w systemie wentylacyjnym.
• Zbyt duża ilość powietrza działająca na poszczególne zawory.
• Brak albo niewłaściwie dobrane tłumiki.
• Rury wentylacyjne nie zostały odpowiednio odizolowane akustycznie od budynku.
• Brak elastycznych połączeń, które powinny zapobiegać przenoszeniu hałasu na rury wentylacyjne.

Niewłaściwe rozwiązanie problemu hałasującej rekuperacji...

Kiedy nowa instalacja wentylacyjna w domu okazuje się zbyt głośna, rozwiązanie tego problemu wydaje się być proste. Wystarczy redukować ilość przepływającego powietrza, aż hałas stanie się znośny. Zmniejszona zostaje przy tym albo ogólna ilość powietrza, albo ilość dostarczana do poszczególnych pomieszczeń. Takie działanie ogranicza jednak podstawową funkcję systemu wentylacyjnego, czyli dostarczanie świeżego powietrza. Może się zdarzyć, że w sypialni dla dwóch osób nawiew wyniesie mniej niż 15 m3/h, zamiast zalecanych 40-50 m3/h. Nie zawsze proste rozwiązania są najlepsze.

Jak wyciszyć wentylację mechaniczną (rekuperację)?

Już na etapie projektowania systemu wentylacyjnego trzeba zwracać uwagę na to, aby hałas ograniczać w miejscu jego powstawania. Do tego celu służy izolacja akustyczna i tłumienie dźwięków oraz dobór cichobieżnych wentylatorów i silników. Zwiększony poziom hałasu w pomieszczeniach z wentylacją mechaniczną ma w zasadzie dwa źródła:

• Wentylatory. Na powstawanie w nich niepożądanych odgłosów składają się czynniki mechaniczne oraz aerodynamiczne. Do mechanicznych należą: źle wyważony wirnik, uszkodzone łożyska, drgania mało sztywnej konstrukcji. Natomiast przepływ powietrza przez łopatki wentylatora powoduje hałas aerodynamiczny. Znaczące wyciszenie wentylatorów można uzyskać poprzez wyważenie wirników, dobre łożyskowanie oraz zastosowanie obudów tłumiących hałas.
• System przewodów wentylacyjnych. Gdyby udało się tłoczyć powietrze w przewodach ze stałą prędkością w granicach 5 m/s, bez żadnych zawirowań po drodze, problem hałasu w wentylacji mechanicznej przestałby istnieć. Niestety, w praktyce prędkość przepływu powietrza się zmienia, a na krawędziach, kratkach i innych elementach powstają zawirowania. Również ścianki przewodów są pobudzane do drgań. W celu tłumienia hałasu wprowadza się dodatkowy element, zwany tłumikiem akustycznym (albo hałasu).

Tłumiki pasywne hałasu w instalacjach wentylacyjnych

Biorąc pod uwagę sposób pochłaniania dźwięku, wśród tłumików pasywnych można wyróżnić m.in. następujące rodzaje:

• Absorpcyjne - wykorzystują zjawisko rozproszenia energii akustycznej w porach materiału pochłaniającego, którym wyłożone są ścianki kanału.
• Refleksyjne - wykorzystują zjawisko zmiennego oporu akustycznego wewnętrznej powierzchni kanału. Zmiana pola przekroju kanału powoduje odbicie części energii fali akustycznej w kierunku źródła. Efekt tłumienia można uzyskać poprzez zmianę średnicy, krzywizny, boczne odgałęzienia albo zastosowanie materiałów o różnych własnościach akustycznych.
• Kulisowe – stosowane w centralach wentylacyjnych. Zamocowane wewnątrz kulisy tłumiące wypełnione są materiałem dźwiękochłonnym niepalnym.
• Telefoniczne (elastyczne) – łatwe do zastosowania między pomieszczeniami.

Tłumiki aktywne hałasu w wentylacji mechanicznej

Poza tłumikami pasywnymi istnieją jeszcze tzw. tłumiki aktywne. Działanie tych tłumików polega na zwalczaniu hałasu „antyhałasem”. Tłumiki aktywne kompensują hałas dźwiękami pochodzącymi z dodatkowych źródeł. Sygnał dodatkowy jest wzbudzony z odpowiednio dobranym opóźnieniem. Powstała fala dźwiękowa rozchodzi się w kierunku fali tłumionej, ale w fazie przeciwnej. W ten sposób powoduje redukcję energii akustycznej w kanale wentylacyjnym.

Aktywna metoda wyciszania wentylacji mechanicznej jest dosyć skomplikowana technicznie, a poza tym wymaga dodatkowej energii do generowania fal akustycznych. W miarę postępu technicznego, tłumiki aktywne staną się z pewnością dobrą alternatywą dla metod pasywnych.

Główne zalety wyciszonej rekuperacji - wentylacji mechanicznej:

• Ilość nawiewanego świeżego powietrza zapewnia higieniczną wymianę powietrza we wszystkich pomieszczeniach.
• Stała wentylacja wszystkich pomieszczeń jest zapewniona niezależnie od pogody.
• Instalacja gwarantuje wysoką jakość powietrza bez przeciągów i hałasu z zewnątrz domu.
• Komfortowa sytuacja dla alergików: powietrze jest filtrowane z pyłków, zarodników grzybów i innych alergenów.
• Zamknięte stale okna i drzwi chronią latem przed dokuczliwymi owadami.
• Osuszanie powietrza zabezpiecza przed pleśnią.
• Zapachy kuchenne i inne są natychmiast odprowadzane.
• Wzrasta nie tylko komfort, ale i wartość rynkowa budynku.