Domy energooszczędne - porady przy wyborze projektu

Rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe w domu energooszczędnym

• ściany fundamentowe muszą być ocieplone. Należy je zwieńczyć bloczkiem ciepłochronnym w celu likwidacji mostka liniowego na styku ściany zewnętrznej i podłogi na gruncie. Takie bloczki zastosowano np. w projekcie Gustowny (energooszczędny) – EC84;
• najczęściej stosuje się ściany dwuwarstwowe. W warstwie nośnej zaleca się materiały o korzystnych parametrach, bez spoin pionowych, tj. łączonych na pióro i wpust i zastosowanie zaprawy ciepłochronnej w spoinach poziomych. Ale najważniejszy jest materiał termoizolacyjny – jego minimalna grubość to 20 cm. Powinien on także charakteryzować się odpowiednim współczynnikiem przewodzenia ciepła λ – im jego wartość jest niższa, tym korzystniejsze jest zastosowanie go w przegrodzie;
• należy oddzielić część mieszkalną od części nieogrzewanych lub ogrzewanych w mniejszym stopniu: garaży, piwnic, nieużytkowego poddasza. Na przykład w projekcie Ustronny - wariant II podpiwniczoyny, energooszczędny - EC32b zastosowano warstwę wełny mineralnej pod stropem nad piwnicami oraz na ścianie oddzielającej garaż, a także ciepłe drzwi do pomieszczeń piwnicznych;
• w podłodze na gruncie zaleca się warstwę ocieplenia grubości minimum 20 cm. Izolację można stosować pod lub nad płytą betonową; 
• w przypadku balkonów, z uwagi na mostki termiczne, stosuje się izolację termiczną ze wszystkich stron płyty lub specjalne koszyki izolacyjne;
• z uwagi na dużą stratę ciepła poprzez dach należy stosować grubość warstwy ocieplenia wynoszącą minimum 30 cm. Najczęściej stosuje się dwie warstwy – między krokwiami oraz pod krokwiami;
• należy stosować okna ciepłe przeznaczone dla domów energooszczędnych. Bardzo istotną sprawą jest montaż. W celu zapewnienia szczelności budynku stosuje się specjalne taśmy lub mocowanie w obrębie ocieplenia na specjalnych elementach;
• drzwi zewnętrzne ciepłe z wypełnieniem z materiału izolacyjnego.

Instalacje w domach energooszczędnych

• jako źródło ciepła stosuje się kotły grzewcze o jak największej sprawności, m. in. gazowe kotły kondensacyjne. Pompa ciepła wykorzystuje ciepło pobrane z otoczenia i jest przykładem dbałości o środowisko. Wskazane jest wykorzystanie kominka z zamkniętą komorą spalania do ogrzewania. Korzystnym rozwiązaniem jest rozprowadzenie ciepłego powietrza z kominka (system DGP);
• do podgrzewania ciepłej wody użytkowej zaleca się stosowanie kolektorów słonecznych;
• należy zrezygnować z kanałów wentylacji grawitacyjnej, przez które uchodzi spora część ciepłego powietrza. Kominy pozostawia się w kotłowni, garażu i przy kominku. W domach energooszczędnych stosuje się wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Zaleca się również wykonanie gruntowego wymiennika ciepła wspomagającego pracę rekuperatora. W projekcie Jesienna zaduma – wariant I (energooszczędny) – EM93a/M93a przewidziano wentylację mechaniczną oraz opcję z wentylacją grawitacyjną; 
• rozwiązaniem mało powszechnym, ale niewątpliwie przyszłościowym jest zastosowanie własnego urządzenia wytwarzającego prąd elektryczny. Najczęściej są to ogniwa fotowoltaiczne wykorzystujące światło.

Usytuowanie domu na działce i kształt budynku

Bardzo ważne jest właściwe usytuowanie budynku względem stron świata. Zaleca się lokalizację jak największej liczby okien i drzwi balkonowych od strony południowej. Takie rozwiązanie przynosi zyski cieplne z promieniowania słonecznego.

Należy zwrócić uwagę na bryłę budynku. Określany jest współczynnik kształtu (stosunek powierzchni przegród zewnętrznych do ogrzewanej kubatury) – im jest mniejszy, tym jest to korzystniejsze. A mniejszy jest dla budynków o zwartej bryle.

Garaż w budynku energooszczędnym

Stosuje się dwa rozwiązania:

• najczęściej nieogrzewany garaż staje się oddzielnym budynkiem dostawionym do ocieplonej ściany zewnętrznej części mieszkalnej, np. w projekcie Systematyczny (energooszczędny) – EC151. Obie części domu nie są ze sobą połączone drzwiami;
• ogrzewany garaż w bryle budynku. W takim przypadku, z uwagi na różnicę temperatur w pomieszczeniach, ściana oddzielająca oraz strop oddzielający część mieszkalną na wyższej kondygnacji muszą być ocieplone (stosuje się wełnę mineralną od strony garażu).

Domy pasywne, czyli najbardziej energooszczędne

Są to najcieplejsze domy energooszczędne, o szczególnie małym zapotrzebowaniu na ciepło – poniżej 15 kWh/(m²rok). Ściany budynku oraz podłoga na gruncie powinny być ocieplone warstwą grubości minimum 30 cm, a dach 40 cm – tak jak to zostało zastosowane w projekcie Postępowy (pasywny) – PC153. Należy pamiętać o ciepłej stolarce okiennej wysuniętej poza lico muru i ograniczyć liczbę otwieranych okien na rzecz nieotwieranych witryn.

Program dopłat do kredytów na budowę domów energooszczędnych

Budowa domów energooszczędnych wiąże się z większymi kosztami. Są to jednak inwestycje na przyszłość – oszczędzimy pieniądze wydane na ogrzewanie, będziemy dbali przez to o nasze środowisko. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej planuje wprowadzenie programu dopłat do budowy domów energooszczędnych w II kwartale 2013 r. Wysokość dofinansowania uzależniona będzie od uzyskanego wskaźnika rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji (EUco).

• dopłatę w wysokości do 30 tys. zł dla budynków o zapotrzebowaniu na energię użytkową do ogrzewania na poziomie 40 kWh/(m²rok) (NF40); warunek dla standardu NF40 spełnia (dla III strefy klimatycznej) np. budynek Reprezentacyjny (energooszczędny) – ED88;
• dopłatę w wysokości do 50 tys. zł dla budynków o zapotrzebowaniu na energię użytkową do ogrzewania na poziomie 15 kWh/(m²rok) (NF15).

Szczegóły programu omawiane są min. na stronach internetowych NFOŚiGW.

arch. Gizela Kalisiewicz