Niezbędna wentylacja dachu

W dachu wentylowanym pomiędzy ociepleniem a pokryciem pozostawia się wolną przestrzeń, w której ruch powietrza powinien odbywać się w sposób naturalny (tylko w dużych i skomplikowanych dachach może być wymuszony). Wilgotne powietrze jest lżejsze od suchego i dlatego wydostaje się na zewnątrz. Czasem – ze względu na panujące warunki atmosferyczne, zdarza się, że do środka napływa powietrze o wilgotności większej niż mają konstrukcja dachu i ocieplenie. Jednak ważne jest, żeby w skali roku więcej wilgoci wyszło na zewnątrz. Stanie się tak, gdy powietrze będzie mogło stale i swobodnie przepływać przez wentylowaną przestrzeń.

Na czym polega przepływ powietrza w dachu? Przepływ powietrza jest wymuszony przez dwa zjawiska: wiatr i ciąg termiczny. Ciąg termiczny to ruch powietrza powstający na skutek różnicy temperatur i wilgotności, które powodują zmianę gęstości powietrza. Ciąg termiczny działa lepiej w dachach pochyłych, najlepiej o kącie nachylenia powyżej 10º. W dachach płaskich, w których połacie mają kąt nachylenia poniżej 10º, powietrze porusza się głównie dzięki działaniu wiatru. Z tego powodu dachy płaskie i strome są wentylowane w odmienny sposób.

Wentylacja dachów stromych

Przy dużym kącie nachylenia połaci przestrzeń wentylowana nie musi być duża, ponieważ ruch powietrza jest wywoływany przez dwie siły: wiatru i ciągu termicznego. Dachy o kącie nachylenia powyżej 15-20º są wentylowane za pomocą szczelin wentylacyjnych. Ten sposób wentylacji jest wykorzystywany w domach jednorodzinnych z poddaszem użytkowym. W zależności od rodzaju warstw na dachu stosuje się jedną lub dwie szczeliny wentylacyjne. W dachach, w których pomiędzy ociepleniem (którym najczęściej jest wełna mineralna) a pokryciem znajduje się papa na deskach albo folia wstępnego krycia o niskiej paroprzepuszczalności, trzeba wykonać dwie szczeliny wentylacyjne. Jest to rozwiązanie bardziej skomplikowane od drugiego sposobu: jedna szczelina wentylacyjna pomiędzy folią (w tym przypadku o wysokiej paroprzepuszczalności) a pokryciem dachu. Wełna mineralna styka się tutaj z folią paroprzepuszczalną.

Przepływ powietrza jest wymuszony przez dwa zjawiska: wiatr i ciąg termiczny. Ciąg termiczny to ruch powietrza powstający na skutek różnicy temperatur i wilgotności, które powodują zmianę gęstości powietrza. Działa on lepiej w dachach pochyłych.

Nowoczesne membrany dachowe są wysoce paroprzepuszczalne, dzięki temu bez przeszkód pozwalają odparować wilgoci z wełny. Szczeliny wentylacyjne jest tym trudniej wykonać, im bardziej skomplikowany jest kształt dachu. W dachach z dwoma szczelinami wentylacyjnymi pojawia się problem z dolną szczeliną, która jest zasłaniana przez elementy pionowe (kominy, lukarny). Z tego powodu trzeba stosować dodatkowe otwory, które umożliwią wylot powietrza z dolnej szczeliny. Dachy z jedną szczeliną wentylacyjną, nawet te o skomplikowanym kształcie, są łatwiejsze do wykonania, ponieważ w nich powietrze przemieszcza się bez przeszkód pomiędzy łatami. Żeby powietrze mogło swobodnie przepływać przez szczelinę wentylacyjną, w okapie pozostawia się odpowiednio zabezpieczone otwory wlotowe, natomiast w kalenicy zazwyczaj montuje się taśmę wentylacyjno-uszczelniającą. W przypadku pokryć z dachówek w niektórych miejscach (np. przed i za kominem lub oknem połaciowym) dodatkowo stosuje się dachówki wentylacyjne.

Wentylacja dachów o małym kącie nachylenia połaci

Dachy o kącie nachylenia poniżej 15º muszą mieć dużo większą przestrzeń wentylacyjną niż dachy strome, ponieważ skutecznie działa w nich tylko jedna siła – wiatru. W tym przypadku otwory wentylacyjne są wykonywane w przeciwległych ścianach budynku – równolegle lub prostopadle do ściany szczytowej, wełna mineralna jest ułożona na stropie i wentyluje się całą przestrzeń pomiędzy stropem a pokryciem dachu.

Żeby powietrze mogło swobodnie przepływać przez szczelinę wentylacyjną, w okapie pozostawia się odpowiednio zabezpieczone otwory wlotowe, natomiast w kalenicy zazwyczaj montuje się taśmę wentylacyjno-uszczelniającą.

Kiedy wentylacja nie zadziała?

Wspomnieliśmy wyżej, że dachy o małym kącie nachylenia są wentylowane w odmienny sposób od dachów stromych, ponieważ działa w nich tylko jedna siła – wiatru. W dachach stromych oprócz wiatru mamy jeszcze ciąg termiczny. Niemniej jednak istnieją pewne warunki, niezależne od kąta nachylenia połaci, które należy spełnić, by wentylacja dachu funkcjonowała prawidłowo: przestrzeń wentylacyjna musi mieć otwory wlotowe i wylotowe, pomiędzy którymi nie może być żadnych przeszkód utrudniających przepływ powietrza. Otwory powinny być właściwie umiejscowione i muszą mieć odpowiednią wielkość, którą określają normy.

Co daje wentylacja dachu?

Jak już wspomnieliśmy na początku – wentylacja osusza ocieplenie i konstrukcję dachu. Co zatem zyskujemy dzięki suchej konstrukcji i ociepleniu? Dzięki temu dach jest trwalszy, nie niszczy się, a ocieplenie działa skutecznie. Zawilgocony materiał termoizolacyjny traci swoje właściwości – zwiększa się jego współczynnik przenikania ciepła. Na wilgoć szczególnie wrażliwa jest wełna mineralna. Wentylacja dachu w budynku z poddaszem mieszkalnym poprawia komfort użytkowania domu. Dzięki niej latem na poddaszu jest chłodniej, ponieważ przepływające powietrze ochładza pokrycie i termoizolację. Zimą nie tworzą się przy okapie sople lodu.