Wentylacja grawitacyjna czy wentylacja mechaniczna?

Świeże powietrze z dostateczną ilością tlenu jest najważniejszą potrzebą naszego organizmu. Człowiek może przeżyć bez jedzenia 3 tygodnie, bez picia 3 dni, ale bez oddychania zaledwie 3 minuty. Każdego dnia powietrze w domu zużywa się, a w pomieszczeniach gromadzi się:

• para wodna (gotowanie, pranie);
• dwutlenek węgla (oddychanie);
• szkodliwe substancje ze ścian, farb, mebli;
• zarodniki grzybów (np. z doniczek z kwiatami);
• dym papierosowy albo z kominka;
• kurz z ubrań, zwierząt domowych itp.

Wentylacja grawitacyjna

Ta najstarsza metoda wymiany powietrza w pomieszczeniach działa na zasadzie różnicy temperatur i ciśnień wewnątrz na zewnątrz budynku. Potrzebne są do tego kominy z pionowymi kanałami do odprowadzania powietrza i nawiewniki do jego doprowadzania z zewnątrz. W naturalny sposób powstaje siła ciągu, która wentyluje pomieszczenia. Nie zużywa energii elektrycznej, ani nie generuje szumu, jak to czynią wentylatory.

1. Wentylacja okienna

Wymianę powietrza można uzyskać poprzez uchylenie okien na dłuższy czas albo krótkotrwałe otwarcie ich na całą szerokość. Wprawdzie zapewnia to szybkie i higieniczne dostarczenie świeżego powietrza, ale zimą wiąże się z utratą ciepła. Najmocniejszy efekt wentylacji powstaje przez otwarcie przeciwległych okien lub drzwi. Kilkakrotne powtórzenie tej operacji w ciągu dnia na 5-10 minut wystarczy, aby pozbyć się zużytego powietrza i dostarczyć do pomieszczeń suche, świeże powietrze z zewnątrz.

Częste przyzwyczajenie, aby zostawiać zimą uchylone okno w sypialni na noc jest szkodliwe. Ciepło ucieka w sposób niekontrolowany podnosząc koszty ogrzewania, a przeciągi mogą spowodować choroby dróg oddechowych.

2. Wentylacja szybowa

Naturalną wymianę powietrza można przyspieszyć przez wyprowadzone ponad dach szyby. Działa tutaj znany efekt komina. Przykładem zastosowania takiej wentylacji może być wentylacja pomieszczenia łazienki albo toalety bez okien. Każde wietrzone pomieszczenie jest wyposażone w oddzielny kanał z wylotem powyżej dachu.

3. Wentylacja dachowa

Wentylację grawitacyjną może wspomóc zamontowanie w najwyższym miejscu dachu krótkiego szybu albo kominka. To rozwiązanie ma zastosowanie głównie w budynkach przemysłowych. Aby uniknąć wychłodzenie pomieszczenia zimą i zbytniego przegrzania latem, otwory wentylacyjne są wyposażone w nastawne zasuwy.

Wentylacja grawitacyjna, zwana też naturalną, jest sterowana głównie przez użytkownika. Człowiek, jako „czujnik” zanieczyszczenia i zużycia powietrza, jest jednak mało obiektywny. Na skutek przystosowania do określonych warunków zmysły zostają przytępione. Poza tym ręczne sterowanie nie działa na przykład nocą. Istnieją sposoby, aby naturalną wentylację wspomóc.

4. Nawiewniki okienne

Nawiewniki okienne stanowią skuteczny element uzupełniający system wentylacji grawitacyjnej. Są to listwy, które mogą być montowane we wszystkich rodzajach okien. Nawiewniki mają możliwość regulacji strumienia powietrza oraz osłonę przed deszczem. Przy szczelnie zamkniętych oknach są w stanie doprowadzać do pomieszczeń świeże powietrze. Można je regulować ręcznie, ale istnieją też nawiewniki regulowane automatycznie. W nawiewnikach reagujących na poziom wilgoci, czujnik zmienia stopień otwarcia nawiewu w zależności od ilości pary wodnej w pomieszczeniu. Z kolei w nawiewnikach ciśnieniowych strumień przepływu powietrza zależy od różnicy ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia. Im większa jest różnica ciśnień, tym większy powstaje strumień powietrza. W precyzyjny sposób chronią przed niepotrzebną utratą ciepła i zapewniają stały nawiew świeżego powietrza.

5. Wentylacja typu „I-tec”.

Innowacją na rynku okien i drzwi jest wentylacja typu „I-tec”. Ten systemem wentylacji działa na zasadzie „inteligentnego” labiryntu kanałów w ramach okiennych i futrynach. Poprzez te kanały, przy zamkniętych oknach, przedostaje się do wnętrza pomieszczenia świeże powietrze, a zużyte zostaje wyciągane. Świeże powietrze z zewnątrz trafia do komór powietrznych w konstrukcji okna i tam się ogrzewa. Podgrzane płynie do góry i wydostaje się z okna do pomieszczenia w miejscu optymalnym do naturalnej cyrkulacji. Świeże powietrze nie zawiera pyłu i pleśni.

Wentylacja mechaniczna

Alternatywą dla wentylacji naturalnej jest wentylacja wymuszona, czyli mechaniczna. W tej metodzie można wyróżnić dwie kategorie wentylacji.

1. Wentylacja mechaniczna zdecentralizowana

Niewielkie urządzenia wentylacyjne są montowane w poszczególnych pomieszczeniach. Niezależnie od siebie może pracować kilka takich urządzeń w jednym domu. Zapewniają niezbędną wymianę powietrza, a przy tym odznaczają się dużym odzyskiem ciepła – do 90%. Szczególnie nadają się do pomieszczeń, w których występuje duże natężenie wilgoci albo zapachachów, jak kuchnia, łazienka, WC, czy pralnia. W przeciwieństwie do wentylacji centralnej nie potrzeba w tej metodzie tworzyć całej sieci kanałów.

2. Wentylacja centralna nawiewno-wywiewna

W nowoczesnych szczelnych i dobrze izolowanych domach wentylacja grawitacyjna nie ma racji bytu. Potrzebny jest cały system wentylacyjny z rozbudowaną siecią kanałów i centralą. Taki typ wentylacji należy planować na etapie projektu budynku. Wymiana powietrza jest całkowicie zautomatyzowana. Każde pomieszczenie może mieć oddzielne kanały nawiewu i wywiewu, co pozwala na zróżnicowane ustawienie wentylacji. Można też podłączyć salon, sypialnię i pokoje dziecięce do nawiewu, a takie pomieszczenia, jak kuchnia, łazienka i toaleta do wywiewu.

Ważnym elementem wentylacji centralnej jest urządzenie zwane rekuperatorem. Dzięki niemu wykorzystane zostaje ciepło powietrza zużytego. Nie jest ono wywiewane bezpośrednio na zewnątrz, ale przepływając przez wymiennik ciepła podgrzewa świeże, zimne powietrze.

Rekuperacja daje oszczędności ciepła rzędu 50 do 90%. Zainstalowane filtry zatrzymują nie tylko kurz, ale też pyłki roślin i inne alergeny.

Każda z metod wentylacji, zarówno grawitacyjna, jak i mechaniczna, posiada swoje zalety i wady. Każda z nich ma też odmienne wymagania co do stanu budynku. Dlatego też planując budowę nowego domu albo remont generalny już istniejącego, najlepiej jest zasięgnąć rady doświadczonej firmy.

Dlaczego tak ważna jest właściwa wentylacja budynku?

• Aby czuć się komfortowo, człowiek potrzebuje ok. 30 m3 świeżego powietrza na godzinę. W nowoczesnym budownictwie wentylacja samoczynna praktycznie nie istnieje, natomiast zużycie powietrza przebiega bez zmian.
• Brak dostatecznej wentylacji powoduje wzrost poziomu dwutlenku węgla w powietrzu, a to powoduje senność i zmęczenie.
• Niewietrzone pomieszczenia sprzyjają rozwojowi szkodliwych grzybów i pleśni.
• Sprawna wentylacja centralna z odzyskiem ciepła to oszczędność kosztów utrzymania domu oraz oddychanie powietrzem bez pyłu i alergenów.

W naszym osobnym artykule przeczytasz, jakie są koszty wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej - TUTAJ.