Legalizacja samowoli budowlanej

Rozpoczęcie prac inwestycyjnych bez uzyskania pozwolenia na budowę lub wymaganego zgłoszenia stanowi samowolę budowlaną. Na czym dokładnie polega samowola budowlana i jakie są jej konsekwencje? Jak można ją zalegalizować? Ile wynosi opłata legalizacyjna? Podpowiadamy w poniższym artykule.

Czym jest samowola budowlana?

Samowola budowlana to pojęcie, które jest znane inwestorom nie od dziś. Tym terminem określa się każdy obiekt, który powstał bez wymaganej zgody albo zgłoszenia, wbrew warunkom określonym w pozwoleniu, pomimo sprzeciwu organu budowlanego. Decyzję o tym, czy w danym wypadku zostały naruszone przepisy prawa budowlanego, a w konsekwencji, czy budowany lub wybudowany obiekt stanowi samowolę budwlaną, wydaje inspektor nadzoru budowlanego.

Z samowolą budowlaną mamy do czynienia również w następujących przypadkach:

  • gdy obiekt budowlany zostanie rozebrany bez wymaganego pozwolenia;
  • gdy budynek jest użytkowany w inny sposób niż określony w pozwoleniu na budowę lub zgłoszeniu;
  • jeśli w trakcie budowy do projektu objętego zgłoszeniem lub pozwoleniem zostaną wprowadzone znaczne zmiany;
  • gdy budynek będzie użytkowany bez zawiadomienia o końcu budowy oraz bez uzyskania pozwolenia na użytkowanie (jeśli to ostatnie jest wymagane);
  • gdy budynek zostanie nadbudowany lub rozbudowany bez wymaganego zgłoszenia.

Samowole dotyczą nie tylko domów jednorodzinnych, ale również garaży, wiat, altan, budynków gospodarczych i innych konstukcji, o ile ich zbudowanie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia robót budowlanych. 

Warto wiedzieć o tym, że najpoważniejszą konsekwencją prawną stwierdzenia samowoli budowlnej może być wydanie decyzji o rozbiórce budynku będącego w budowie lub już wybudowanego. Nakaz rozbiórki może odnosić się również do części obiektu, która została wybudowana bez wymaganego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. 

Nowelizacja Prawa budowlanego dopuściła możliwość odroczenia, rozłożenia na raty, a nawet umorzenia opłaty legalizacyjnej
Nowelizacja Prawa budowlanego dopuściła możliwość odroczenia, rozłożenia na raty, a nawet umorzenia opłaty legalizacyjnej

Jak zalegalizować samowolę budowlaną?

Aby legalizacja samowoli była możliwa, inwestor musi w miejscowym inspektoracie nadzoru budowlanego przedstawić zaświadczenie o zgodności obiektu z wytycznymi zawartymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub w decyzji o warunkach zabudowy oraz złożyć dokumenty związane ze zgłoszeniem budowy lub uzyskaniem pozwolenia. Jeśli złożone dokumenty zostaną pozytywnie ocenione, inwestor otrzyma postanowienie o wysokości opłaty legalizacyjnej. Następnie ma 7 dni na jej uiszczenie.

Ile wynosi opłata legalizacyjna?

Przepisy prawa budowlanego precyzyjnie określają sposób obliczenia opłaty legalizacyjnej dla obiektów, które wymagały uzyskania pozwolenia na budowę. Należy pomnożyć stawkę opłaty (s), współczynnik kategorii obiektu budowlanego (k) oraz współczynnik wielkości obiektu budowlanego (w). Co prawda stawka wynosi tylko 500 zł (art. 59f ust. 2 prawa budowlanego), ale w przypadku opłaty legalizacyjnej podlega ona piędzisięciokrotnemu podwyższeniu (art. 49 ust. 2). Za legalizację budynku jednorodzinnego zapłacimy więc 50 tys. zł, a za dom letniskowy, budynek gospodarczy lub garaż – 25 tys. zł. 

Dane na podstawie fragmentu załącznika do prawa budowlanego
JakBudowac.pl
Dane na podstawie fragmentu załącznika do prawa budowlanego

Zgodnie z art. 49b ust. 5 prawa budowlanego, jeśli samowola budowlana dotyczyła obiektu, który nie wymagał pozwolenia na budowę, lecz tylko zgłoszenia, opłata legalizacyjna będzie wynosić od 2500 do 5000 zł. Niższą stawkę, czyli 2500 zł trzeba obecnie uiścić za legalizację np. przydomowego basenu lub oczka wodnego o powierzchni do 50 m², ogrodzenia o wysokości poniżej 2,2 m oraz zjazdu z drogi wojewódzkiej, powiatowej lub gminnej. 5000 zł zapłacimy za legalizację wybudowanego bez zgłoszenia wolno stojącego parterowego budynku gospodarczego o powierzchni zabudowy do 35 m² (w tym garażu, altany, oranżerii oraz przydomowego ganku), wolno stojącego parterowego domku letniskowego przeznaczonego do okresowego wypoczynku (o powierzchni do 35 m²), przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5 m3 na dobę czy zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³.

Istnieje jednak możliwość odwołania się do ordynacji podatkowej w zakresie nieregulowanym w prawie budowlanym. Wojewoda na wniosek inwestora, który znajduje się w szczególnej sytuacji uniemożliwiającej lub znacząco utrudniającej uiszczenie opłaty, może odroczyć termin płatności, rozłożyć wymaganą kwotę na raty, a nawet umorzyć część lub całość kwoty. Inwestor, składając wniosek do wojewody, powinien przedstawić rzetelne uzasadnienie swojej prośby.

Komentarze

  • janek 2019-04-07T09:36:19Z

    Witam, czy drewniany taras o pow.25m2 który bedzie przylegał do sciany domu z odstepem 2 cm i postawiony na betonowych słupach wymaga zgloszenia ?

    • kaśka 2017-10-09T14:51:03Z

      Witam, mam problem, ponieważ chcę kupić dom w którym część gospodarczą przerobino na kuchnię, tzn. wybito drzwi w ścianie i pociągnięto ogrzewanie ale na mapkach jest to dalej oznaczone jako pomieszczenie gospodarcze (obecna właścicielka zrobiła to na własną rękę). Ja nie chcę kupić czegoś z nieczystą sytuacją więc co ona teraz może z tym zrobić??

      • Gość 2017-05-16T08:54:01Z

        Witam, mam pytanie. W latach 70-tych moj ojciec wybudował na swojej dzialce budynek gospodarczy.Taki sam budynek wybudowal rowniez sasiad, i oba budynki przylegaly do siebie scianą, tak jak domy blizniaki. sasiad w latach 2004 przeksztalcil swoj budynek na budynek mieszkalny, my nadal mielismy gospodarczy. Potem z mezem w 2009 roku zrobilismy z tego budynku gospodarczego dom pietrowy ( budynek gospodarczy mial w projekcie pietro). Jednak niczego nie zglaszalismy. Co mozemy teraz zrobic zeby go przeksztalcic na mieszkalny i jakie sa to koszty?