Wygaśnięcie pozwolenia na budowę

Zgodnie z zapisami zawartymi w Prawie budowlanym pozwolenie na budowę wygasa, jeśli budowa nie została rozpoczęta przed upływem trzech lat od dnia, w którym decyzja o jego udzieleniu stała się ostateczna lub gdy prace zostały przerwane na czas dłuższy niż trzy lata. Przy czym nie ma tutaj znaczenia, z jakich powodów roboty nie wystartowały lub zostały przerwane; mogły to być zarówno przyczyny leżące po stronie inwestora, jak i zewnętrzne. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której organ administracji lub sąd administracyjny wyda postanowienie o wstrzymaniu wykonania pozwolenia na budowę.
Inwestor, który chciałby prowadzić prace budowlane po wygaśnięciu pozwolenia zostanie potraktowany jak osoba, która realizuje budowę bez pozwolenia, niezależnie od tego, czy organ administracji publicznej stwierdził wygaśnięcie pozwolenia, czy też nie. Organ administracji publicznej stwierdza bowiem wygaśnięcie pozwolenia w drodze decyzji, która ma charakter deklaratoryjny – stwierdzający zaistnienie określonego faktu, a nie tworzący nowy stan prawny.

 Można uniknąć wygaśnięcia pozwolenia

Kiedy zatem uznaje się, że budowa już wystartowała? Prawo budowlane określa, że o rozpoczęciu budowy można mówić wówczas, gdy na placu zostaną zainicjowane prace przygotowawcze, wśród których wymienia się m.in. wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie, wykonanie niwelacji terenu, zagospodarowanie terenu wraz z budową tymczasowych obiektów, a także wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy. Jeśli zatem na przykład na placu budowy od dłuższego czasu nie są prowadzone prace i zaistniało zagrożenie wygaśnięcia pozwolenia na budowę, to inwestor może uniknąć tego poprzez podjęcie nawet drobnych prac budowlanych, które uzyskają zapis w dzienniku budowy. Do listy tych czynności nie zalicza się jednak działań związanych z zabezpieczeniem terenu budowy, ponieważ tego rodzaju prace nie stanowią kontynuacji budowy, a prowadzą jedynie do zachowania w niezmienionym stanie tego, co już zostało zrealizowane. 

Samowola budowlana

A co zrobić w sytuacji, gdy pozwolenie na budowę jednak ulegnie wygaśnięciu? Wówczas należy ponownie wystąpić o pozwolenie na budowę lub o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych. Jeśli nie dopełni się tych formalności i zechce się prowadzić prace po wygaśnięciu pozwolenia, to będzie to traktowane jak samowola budowlana, konsekwencją czego może być nakaz rozbiórki powstałego budynku. O wydanie nowego pozwolenia na budowę występuje wówczas, gdy roboty budowlane nie zostały jeszcze rozpoczęte. Ten dokument wydaje organ architektoniczno-budowlany (starosta). We wszystkich innych przypadkach, zwłaszcza w sytuacji, gdy budowa została przerwana, jej kontynuowanie może nastąpić jedynie po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych. Organem uprawnionym do jej udzielania jest z kolei organ nadzoru budowlanego (powiatowy lub wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego).