Jaka jest wytrzymałość konstrukcji z płyt kartonowo-gipsowych?

W budownictwie jednorodzinnym w systemie suchej zabudowy wykonuje się głównie ściany działowe, sufity podwieszane i zabudowę poddaszy. Jednak z płyt gipsowo-kartonowych można budować wiele innych elementów: ściany i sufity dźwiękochłonne, konstrukcje krzywoliniowe, np. kolumny czy zaokrąglone sufity. Wykonuje się z nich także okładziny:

- dekoracyjne,

- w pomieszczeniach wilgotnych (łazienkach, garażach, piwnicach),

- ścian i sufitów narażonych na uderzenia (np. w korytarzach, garażach, pokojach dziecięcych).

Ściany działowe z podwójnych płyt przenoszą obciążenia o wielkości do 70 kg/mb, co wcale nie oznacza, że można na nich wieszać wszystkie przedmioty w zupełnie dowolny sposób. Rodzaj mocowania dobiera się do rodzaju obciążenia i typu konstrukcji.

Ściany działowe

Na ścianach z płyt gipsowo-kartonowych można zawiesić właściwie wszystkie sprzęty, które wykorzystuje się w każdym domu: od luster i obrazów, poprzez szafki, telewizory i armaturę, aż po bojlery i wiszące muszle klozetowe. Montuje się je w różny sposób.

Rodzaj elementu mocującego dobiera się przede wszystkim do wielkości obciążenia. Lekkie i średnio ciężkie przedmioty przytwierdza się za pomocą gwoździ lub kołków, ciężkie wymagają dodatkowych wzmocnień. Nie należy stosować zwykłych kołków rozporowych, tylko specjalne przeznaczone do płyt gipsowo-kartonowych. Znaczenie ma nie tylko ciężar wieszanego przedmiotu, ale i jego rozmiar. Płaskie przedmioty znajdujące się bezpośrednio przy ścianie mogą mieć większy ciężar niż duże rzeczy oddalone od ściany.

Rodzaj elementu mocującego dobiera się przede wszystkim do wielkości obciążenia. Lekkie i średnio ciężkie przedmioty przytwierdza się za pomocą gwoździ lub kołków, ciężkie wymagają dodatkowych wzmocnień. 

Bardzo lekkie i płaskie przedmioty wiesza się za pomocą zwykłego gwoździa wbitego w ścianę pod kątem. Lekkie i płaskie przedmioty, typu lustra i obrazy, mocuje się przy użyciu plastikowych lub metalowych kołków przeznaczonych do płyt gipsowo-kartonowych. Wszystkie ww. przedmioty można wieszać w dowolnym miejscu ściany. Jak dobrać rodzaj kołka? Producenci podają maksymalne obciążenie, jakie przeniesie dany kołek w zależności od tego, z czego jest wykonany (plastikowy czy metalowy) oraz w jakim podłożu będzie mocowany (pojedyncza lub podwójna płyta o określonej grubości). Na podstawie tych danych dobiera się rodzaj i liczbę kołków. Na przykład kołek plastikowy w pojedynczej płycie o grubości 12,5 mm przeniesie maksymalnie około 19 kg, metalowy około 20 kg, z kolei kołek metalowy w podwójnej płycie o grubości 12,5 mm – około 45 kg.

Do wieszania średnio ciężkich przedmiotów (wiszące szafki, półki, telewizory) stosuje się metalowe kołki rozprężne, zwane też śrubami molly, albo kołki uchylne. Można je montować w każdym miejscu ściany. Liczba kołków zależy od wielkości obciążenia oraz grubości płyty. Trzeba wybierać kołki przeznaczone do tego typu zamocowań o odpowiedniej nośności oraz przestrzegać zaleceń producentów kołków i płyt gipsowo-kartonowych. Kołki nie mogą znajdować się zbyt blisko siebie. Minimalna odległość pomiędzy nimi wynosi 15 cm – dla płyt o grubościach 12,5 mm, 15 mm, 18 mm oraz 7,5 cm dla poszycia o grubości ponad 20 mm.

Bardzo ciężkie sprzęty mocuje się tylko w miejscach specjalnie wzmocnionych za pomocą poprzecznic, stelaży nośnych lub dodatkowych słupków. Tego rodzaju rozwiązania mają jedną wadę: już na etapie wykonywania ściany trzeba wiedzieć, gdzie będą określone sprzęty, żeby móc w tym miejscu wzmocnić konstrukcję.

Jaki ciężar można powiesić na ścianie gipsowo-kartonowej za pomocą kołków typu molly? Na przykład na ścianie z pojedynczej płyty o grubości 12,5 mm można powiesić szafkę o ciężarze do 18 kg zamontowaną w dwóch punktach. Taka sama szafka na ścianie z podwójnych płyt, również zamocowana w dwóch punktach, może mieć ciężar 45 kg. Ciężkie przedmioty, np. półki z książkami, szafki kuchenne, można wieszać jedynie na ścianach z podwójnym poszyciem.

Bardzo ciężkie sprzęty, typu wiszące muszle klozetowe, wiszące szafki pod umywalki, bojlery, mocuje się tylko w miejscach specjalnie wzmocnionych za pomocą poprzecznic, stelaży nośnych lub dodatkowych słupków. Te ostatnie wykonuje się na przykład z profili ościeżnicowych, które są zrobione z grubszej blachy niż standardowe i dlatego przenoszą duże obciążenia. Dodatkowe słupki pionowe stawia się w miejscach, gdzie będzie znajdować się ceramika sanitarna czy bojler. Poprzecznice montuje się na przykład na określonej wysokości, na której będą wisieć ciężkie szafki. Z kolei pod sanitariaty najczęściej wykorzystuje się specjalne stelaże, które polecają producenci tych sprzętów. Wszystkie ww. rozwiązania mają jedną wadę: już na etapie wykonywania ściany trzeba wiedzieć, gdzie będą określone sprzęty, żeby móc w tym miejscu wzmocnić konstrukcję.

Okładziny 

Do mocowania przedmiotów na ścianach, na których znajduje się okładzina z płyt gipsowo-kartonowych, używa się takich samych kołków, jak do ścian działowych. Ponadto wykorzystuje się także kotwy mocowane bezpośrednio do ściany masywnej.

Sufity podwieszane

W sufitach podwieszanych stosuje się dwa typy zamocowań zależne od rodzaju montowanego oświetlenia. Oprawy typowych lamp przytwierdza się za pomocą kołków uchylnych lub rozprężnych do płyt gipsowo-kartonowych (tzw. śrub molly). W ten sposób bezpośrednio do płyty o grubości 12,5 mm można zamocować obciążenie do 6 kg na pole płyty lub metr bieżący. W przypadku opraw oświetleniowych wpuszczanych w płytę używa się mocowań wchodzących w skład obudowy. Tutaj dla płyty o grubości 12,5 mm maksymalne obciążenie jednostkowe wynosi 6 kg.