Parapety zewnętrzne i wewnętrzne – rodzaje i montaż

Parapety zewnętrzne i ich rodzaje

Parapet zewnętrzny to element, który pełni przede wszystkim funkcje zabezpieczające: chroni elewację i okno przed niekorzystnym działaniem takich czynników atmosferycznych, jak opady deszczu czy śniegu. Parapety umieszczone po zewnętrznej stronie otworów okiennych zawsze muszą być zamontowane z lekkim spadkiem, aby mogły skutecznie odprowadzać wodę, a tym samym – zapobiegać gromadzeniu się wilgoci w tym newralgicznym miejscu. Dzięki temu okna są bardziej szczelne, zaś elewacja w tych miejscach nie niszczy się tak szybko.

Oprócz funkcji ochronnej, parapety zewnętrzne odgrywają także znaczącą rolę estetyczną – powinny współgrać ze stylem architektonicznym i wykończeniem całego budynku. Wybierając materiał, z jakiego zostaną wykonane, warto zatem wziąć pod uwagę oba te czynniki: estetykę i praktyczność.

Parapety stalowe

Parapety zewnętrzne wykonane z blachy stalowej to jedno z najczęściej stosowanych rozwiązań – głównie ze względu na niską cenę. Stal może zostać pokryta lakierem w różnych kolorach, dzięki czemu dość łatwo dopasujemy parapet do kolorystyki elewacji i ram okiennych. Poza tym zaletą parapetów stalowych jest ich lekkość i szerokie możliwości zastosowań – można montować je w budynkach różnego typu, a w razie konieczności dość łatwo jest je wymienić na nowe.

Do minusów tego rodzaju parapetów można zaliczyć konieczność systematycznej konserwacji i podatność na uszkodzenia mechaniczne, a niekiedy również na korozję. Poza tym w czasie opadów krople deszczu bębnią o stalowy parapet dość intensywnie, co dla osób o wrażliwym słuchu może stanowić niedogodność, zwłaszcza w nocy.

Parapety aluminiowe

Parapet z aluminium to godna uwagi alternatywa dla ocynkowanej stali. Jest bowiem bardziej odporny na korodowanie i uszkodzenia czy odkształcenie, a także na czynniki atmosferyczne (zarówno wilgoć, jak i promieniowanie UV). Parapet aluminiowy bardziej efektywnie uszczelni miejsca połączenia okien z murem. Podobnie jak parapet stalowy, aluminium również można pomalować na różne kolory.

Minusem parapetów aluminiowych jest rozszerzalność cieplna materiału – oznacza to, że pod wpływem wysokich temperatur utrzymujących się przez dłuższy czas długość lub objętość takiego parapetu może się zwiększać. Decydując się na takie rozwiązanie, trzeba uwzględnić tę cechę i wykonać odrobinę krótszy parapet niż potrzebujemy.

Drugą wadą parapetów aluminiowych, tak samo jak w przypadku modeli stalowych, jest hałas wynikający z uderzeń kropli deszczu.

Parapety z PVC

Parapet zewnętrzny może być również wykonany z takiego samego materiału, jak okna, a ściślej mówiąc – profile okienne. Parapet z PVC, laminowany okleiną w dowolnym kolorze, to rozwiązanie estetyczne, łatwe w czyszczeniu i pozbawione ryzyka korozji. W czasie intensywnych opadów hałas deszczu odbijającego się od parapetu nie zakłóci nam spokoju, ponieważ PVC dość dobrze tłumi tego typu dźwięki.

Choć parapety z PVC są sztywne i odporne na odkształcenia, to jednak ich główną wadą jest niezbyt zadowalająca trwałość – montując takie podokienniki, trzeba liczyć się z tym, że nie posłużą nam tak długo jak te wykonane ze stali czy aluminium; najpóźniej po kilkunastu latach trzeba będzie je wymienić.

Parapety klinkierowe

Parapet zewnętrzny może być wykonany również z płytek klinkierowych lub cegieł. Zaletą takiego rozwiązania jest przede wszystkim trwałość, odporność na wilgoć i bardzo niskie temperatury, a także łatwość montażu. Parapety klinkierowe korzystnie wpływają też na estetykę budynku, są rozwiązaniem nieszablonowym i prezentują się atrakcyjnie.

Wadą tego typu parapetów jest ich koszt i ciężar (co sprawia, że nie wszędzie można je zamontować). Poza tym są one podatne na uszkodzenia mechaniczne, np. uderzenia, w wyniku których płytka może się ukruszyć.

Parapety z konglomeratu

Parapety konglomeratowe wykonuje się z kamiennego miału, spojonego żywicą epoksydową. Mogą one imitować naturalny kamień, a przy tym są tańsze niż parapet kamienny. Ich zaletą jest odporność na wodę (nienasiąkliwość), trwałość i odporność na uszkodzenia oraz korozję. Parapety z konglomeratu również skutecznie tłumią odgłosy towarzyszące intensywnym opadom deszczu. Za ich wadę można uznać mniejszą gamę kolorystyczną niż np. w przypadku parapetów stalowych i aluminiowych, i wciąż dość wysoką cenę.

Parapety z kamienia

Parapet kamienny to rozwiązanie dla osób, którym zależy na wyjątkowo eleganckim i efektownym wykończeniu zewnętrznej strony budynku – kolokwialnie rzecz ujmując: „na bogato”. Oprócz walorów wizerunkowych, zaletą parapetów z naturalnego kamienia jest dość różnorodna kolorystyka, odporność na uszkodzenia i ścieranie, łatwość utrzymania w czystości i nieuciążliwa konserwacja. Minusem jest oczywiście cena, ponieważ to najdroższy rodzaj parapetów zewnętrznych.

Parapety drewniane

Parapet drewniany częściej spotykany jest wprawdzie wewnątrz domu, jednak można zastosować go również po stronie zewnętrznej. Takie rozwiązanie sprawdzi się zwłaszcza do domach o rustykalnym lub dworkowym charakterze, ale również w klasycznych czy nawet nowoczesnych budynkach. Odpowiednio odrobione drewno będzie stanowiło urokliwą i uniwersalną ozdobę elewacji.

Niestety, drewniany parapet zewnętrzny jest bardzo wymagający pod względem konserwacji i pielęgnacji. Drewno musi być dobrze zabezpieczone i zaimpregnowane, ponieważ w przeciwnym wypadku może dość szybko się zniszczyć pod wpływem wilgoci, promieni słonecznych i niskich temperatur.

Montaż parapetów zewnętrznych – ogólne zasady

Parapety zewnętrzne zazwyczaj montuje się bezpośrednio przed wykonaniem elewacji, jednak można również zamocować je już na etapie ocieplania ścian zewnętrznych. Aby rezultat był satysfakcjonujący, a parapety spełniały swoją funkcję, w trakcie montażu należy przestrzegać kilku kluczowych reguł. Należą do nich:

• zachowanie odpowiedniego kąta nachylenia parapetu w kierunku zewnętrznym – powinno to być minimum 5° (najlepiej ok. 10°);
• dopasowanie rozmiaru parapetu w taki sposób, by jego krawędź wystawała ok. 4-5 cm poza fasadę budynku;
• wyposażenie parapetów zewnętrznych w kapinosy, czyli wyżłobione podcięcie zewnętrznej krawędzi w taki sposób, by wymusić odpływ wody z opadów poza obrys budynku (woda nie cieknie wówczas w kierunku elewacji);
• montaż parapetu zewnętrznego pod otworami odwadniającymi w oknach (pod ościeżnicą) – to również ma na celu skuteczniejsze odprowadzanie wody i ochronę przed przedostawaniem się wilgoci do wnętrza;
• unikanie tynkowania bocznych krawędzi parapetu;
• uszczelnienie miejsca, w którym parapet styka się z oknem.

Rodzaje parapetów wewnętrznych

Rola parapetów wewnętrznych również nie ogranicza się jedynie do estetyki – oprócz tego chronią one ściany przed zabrudzeniem i stanowią swego rodzaju tamę dla kurzu unoszącego się pod wpływem ciepła w okolicy kaloryferów, umieszczanych zazwyczaj właśnie pod oknem.

Zastanawiając się nad doborem rodzaju parapetów wewnętrznych, nie musimy wprawdzie brać pod uwagę ich odporności na warunki atmosferyczne, ale za to warto uwzględnić kilka innych czynników,  dzięki którym lepiej dopasujemy parapet nie tylko do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości, ale także do wymogów poszczególnych pomieszczeń.

Parapety drewniane i drewnopochodne

Parapet drewniany jest efektownym i ponadczasowym rozwiązaniem, które doda uroku zarówno minimalistycznym wnętrzom, jak i tym utrzymanym w klasycznym czy sielskim stylu. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to najtańsza opcja – cena jest uzależniona od gatunku drewna, z jakiego został wykonany podokiennik (zazwyczaj jest to buk, sosna lub jesion, ewentualnie dąb). Parapety wewnętrzne drewniane nie są zbyt wymagające w utrzymaniu, pod warunkiem, że są prawidłowo zaimpregnowane, jednak nie sprawdzą się w pomieszczeniach o podwyższonym poziomie wilgotności.

Tańszą alternatywą dla drewna może być płyta drewnopochodna, np. laminowana płyta MDF – taki rodzaj parapetu możemy zastosować również w kuchni czy łazience, ponieważ jest bardziej odporny na wilgoć. Rozważając wybór takiego rodzaju parapetu, warto także zwrócić uwagę na płyty postformingowe, zbudowane z płyty pilśniowej zabezpieczonej okleiną HPL, która może z powodzeniem imitować naturalne drewno lub inne materiały. Parapety z płyt drewnopochodnych zabezpieczonych laminatem charakteryzują się niską nasiąkliwością i wysoką odpornością na uszkodzenia, a przy tym są bardzo łatwe w czyszczeniu.

Parapety wewnętrzne z PVC

Choć PVC średnio sprawdza się jako materiał na parapety zewnętrzne, to jednak w przypadku wewnętrznych jest bardzo często wykorzystywaną opcją, przede wszystkim ze względu na atrakcyjną cenę i łatwość montażu. Nadają się do wszystkich pomieszczeń, ponieważ nie są podatne na działanie wilgoci czy wysokich temperatur. Łatwo się je czyści i bez większych trudności możemy dopasować je do aranżacji wnętrza, są bowiem dostępne w różnych kolorach. Wybierając biały parapet z PVC, trzeba jednak zwracać uwagę na jakość zewnętrznej powłoki, która powinna być odporna na promienie UV – w przeciwnym wypadku parapet zacznie żółknąć, zwłaszcza w pomieszczeniach z oknami od strony południowej.

Parapety kamienne

Parapet wewnętrzny z kamienia to rozwiązanie, które doda wnętrzu elegancji i luksusowego sznytu. Wszystko to oczywiście za stosowną opłatą – tego rodzaju podokienniki są dość drogie, zwłaszcza jeżeli zdecydujemy się na marmur. Oprócz tego dostępne są też parapety z granitu, piaskowca lub bazaltu – każdy z nich ma trochę inne właściwości, zwłaszcza jeśli chodzi o wytrzymałość i trwałość. Najsłabszy pod tym względem jest piaskowiec, najmocniejszy zaś – granit. Parapety granitowe charakteryzują się bardzo wysoką odpornością na ścieranie i zarysowanie, a także na czynniki chemiczne (kwas), wilgoć i plamy. Marmur także jest odporny na uszkodzenia mechaniczne, ale jest znacznie bardziej wymagający pod względem czyszczenia, ponieważ jest bardziej wrażliwy na działanie środków chemicznych – nieodpowiednią pielęgnacją możemy szybko go zniszczyć albo co najmniej oszpecić.

Szukając tańszej opcji, która będzie zbliżona pod względem estetycznym do parapetów z naturalnego kamienia, warto – tak jak w przypadku parapetów zewnętrznych – sięgnąć po modele z konglomeratu.

Parapety z lastryko

Lastryko kojarzy się przede wszystkim z wnętrzami z minionej epoki – tego rodzaju parapety możemy spotkać w budynkach z lat 60., 70. lub starszych. Obecnie jednak takie rozwiązania wracają do łask. Lastryko powstaje z mieszanki grysu kamiennego (może to być granit, bazalt, niekiedy nawet marmur) połączonej z zaprawą cementową. Parapety wewnętrzne wykonane z tego materiału są wytrzymałe, odporne na wilgoć, uszkodzenia i ścieranie. Nie są też zbyt wymagające, jeśli chodzi o utrzymanie ich w czystości. Poza tym zaletą lastryko jest korzystna cena.

Kluczowe wskazówki dotyczące montażu

W montażu parapetów wewnętrznych niebagatelną rolę odgrywają prace przygotowawcze: dokładne wymierzenie wnęki okiennej, dobór materiałów do zamocowania parapetu (klej montażowy lub zaprawa cementowa) oraz przygotowanie podłoża.

Dokonując pomiarów, trzeba uwzględnić dodatkowe kilka centymetrów szerokości, tak aby parapet mógł być umieszczony pod ościeżnicą – w ten sposób ograniczymy straty ciepła. Z drugiej strony, parapet musi wystawać przynajmniej kilka lub kilkanaście centymetrów poza powierzchnię ściany, najlepiej tak, aby całkowicie pokrywał wierzch grzejnika (w przypadku standardowych kaloryferów ściennych). Nie należy tu jednak przesadzać – ponieważ jeśli parapet będzie wystawał za bardzo, może być konieczne zabezpieczenie go dodatkowym podparciem w formie wsporników. Poza tym, podobnie jak w przypadku parapetów zewnętrznych, parapet wewnętrzny również powinien mieć lekki spadek w kierunku wnętrza – ok. 2°.

Po bokach wnęki okiennej wykonujemy szczeliny, aby zamocować w nich brzegi parapetu (to także trzeba uwzględnić podczas dokonywania pomiarów). Przed montażem należy dokładnie oczyścić, wyrównać i osuszyć podłoże, aby uzyskać odpowiednią przyczepność kleju lub innej substancji używanej do przytwierdzenia parapetu. W przypadku parapetów kamiennych i konglomeratowych najlepiej sprawdzi się klej poliuretanowy lub zaprawa z białym cementem (zwłaszcza do marmuru), natomiast parapet drewniany możemy zamocować przy pomocy pianki poliuretanowej. Do pozostałych rodzajów odpowiedni będzie klej montażowy.

Po osadzeniu parapetu we wnęce musimy uszczelnić miejsce łączenia parapetu ze ścianą przy pomocy niskoprężnej pianki montażowej – ma to duże znaczenie dla ochrony przed przedostawaniem się wilgoci z zewnątrz oraz przed powstawaniem mostków termicznych.

Podczas gdy montaż parapetów zewnętrznych odbywa się zazwyczaj na etapie budowy domu i jest przeprowadzany przez ekipę budowlaną, parapety wewnętrzne można zamontować już samodzielnie – ale pod warunkiem, że mamy przynajmniej podstawowe doświadczenie w tego typu pracach. Warto pamiętać, że nawet pozornie niewielki błąd może narazić nas na koszty i niedogodności wynikające z nieprawidłowego montażu (np. zwiększone straty ciepła). Dlatego w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lepiej od razu zatrudnić sprawdzonych fachowców.