Bez rekuperacji nie zbudujesz domu w 2021 roku! Warunki techniczne

Na naszej szerokości geograficznej ogrzewanie domu zawsze miało niezwykle istotne znaczenie i wymagało ogromnej ilości energii grzewczej. Budynki bez izolacji termicznej albo niedostatecznie ocieplone pochłaniały masę drewna albo węgla. Nie ulega jednak wątpliwości, że czas beztroskiego spalania paliw, zwłaszcza tych nieodnawialnych, minął już bezpowrotnie. Zapotrzebowanie na energię tradycyjnego domu z konwencjonalnym systemem grzewczym wynosi powyżej 120 kWh/m² na rok, a zdarza się i 200 kWh/m² na rok. Dom energooszczędny natomiast można ogrzać dostarczając zaledwie 15-70 kWh/m² na rok.

Warunki Techniczne WT 2021

Wymagania dotyczące zapotrzebowania na energię w nowo budowanych domach zostały w ostatnich latach znacząco zaostrzone, a rok 2021 będzie kolejnym rokiem wprowadzania ograniczeń. Wdrożenie WT 2021 będzie wymagało zmian nie tylko w zakresie izolacji termicznej budynków, ale również w systemach centralnego ogrzewania, klimatyzacji i wentylacji.
Wchodzące w życie od 1 stycznia 2021 roku przepisy powodują ograniczenie maksymalnych wartości dwóch parametrów:

• Współczynnik przenikania ciepła przegród budowlanych – dla poszczególnych przegród wartości Umax mają się kształtować następująco (w nawiasie podajemy wartość dopuszczalną obecnie) – w jednostkach W/m2K:
  ściany zewnętrzne – 0,2 (0,23),
  dachy – 0,15 (0,18),
  okna – 0,9 (1,1),
  drzwi – 1,3 (1,5).
• Wskaźnik rocznego obliczeniowego zapotrzebowania budynku na energię pierwotną EPmax – od 2021 roku wartość wskaźnika zostaje zmniejszona z 95 kWh/(m2rok) do 70 kWh/(m2rok). Jest to energia potrzebna do ogrzewania domu, podgrzewania wody użytkowej, wentylacji oraz oświetlenia.

Planując budowę domu w przyszłym roku trzeba będzie wybrać technologie i materiały, które umożliwią osiągnięcie wymaganych wskaźników. Największe zmiany muszą być wprowadzone w sposobie ogrzewania budynku. Nowe Warunki Techniczne 2021 dotyczą zarówno nowych pozwoleń na budowę, jak i budynków modernizowanych lub rozbudowywanych. Projekty wykonane według obecnych zasad i niezrealizowane w bieżącym roku, będą musiały zostać dostosowane do nowych wytycznych.

Jak sprostać nowym wymaganiom WT 2021?

Bardzo dobre ocieplenie budynku z wykorzystaniem nowoczesnych materiałów i technologii samo w sobie nie wystarczy. Konieczne będzie postawienie na urządzenia korzystające z energii odnawialnej. Obniżenie zużycia energii pierwotnej o 25 kWh/(m2rok) nie jest możliwe przy korzystaniu z kotła na węgiel, a bardzo trudne przy ogrzewaniu gazowym i olejowym.

Krótko mówiąc: im większy zdołamy uzyskać udział energii ze źródeł odnawialnych w bilansie energetycznym nowego domu, tym prędzej osiągniemy standardy WT 2021. Analiza porównawcza zastosowania różnych źródeł ciepła i różnych rozwiązań ogrzewania i wentylacji w domu jednorodzinnym prowadzi do następujących wniosków:

• Węgiel, ekogroszek – niemożliwe jest spełnienie wymogu wartość EP wg WT 2021. Poza tym rozwiązanie kłopotliwe pod względem obsługi kotła, magazynowania paliwa oraz czyszczenia pieca.
• Biomasa, pellet – spełnia wymagania WT 2021 ze względu na bardzo niski współczynnik energii pierwotnej. Wymaga miejsca na magazynowanie paliwa oraz nakładów na budowę komina.
• Ogrzewanie gazowe – kocioł gazowy nawet w nowoczesnej wersji z kondensacją nie zapewnia zachowania wymogów WT 2021.
• Ogrzewanie gazowe wspierane panelami słonecznymi – pozwala na obniżenie wartości wskaźnika EP do wymaganej wielkości.
• Pompa ciepła (powietrzna i gruntowa) – bez problemu pozwala osiągnąć EP ˂ EPmax.
• Pompa ciepła i panele fotowoltaiczne – niekorzystne zasilanie pompy ciepła energią elektryczną z sieci można poprawić wykorzystując własne panele fotowoltaiczne. Osiągnięcie wymaganego poziomu EP jest możliwe bez problemu.
• Im większy jest udział energii odnawialnej, tym łatwiej uzyskać wskaźniki wymagane przez WT 2021.

Sposoby poprawy bilansu energetycznego domu

Wybór pompy ciepła wspomaganej fotowoltaiką albo kotła na pellet wpisuje się w nowe założenia Warunków Technicznych WT 2021. Na poprawę bilansu energetycznego mają wpływ pewne rozwiązania, bez których trudno sobie wyobrazić dom po roku 2021.

1. Rekuperacja wody – odzysk ciepła z wody szarej

Woda z wanny łazienkowej, prysznicu, zmywarki i pralki jest wprawdzie wodą ściekową, ale w odróżnieniu od ogólnych ścieków kanalizacyjnych nazywana „szarą wodą”. Aby zawarta w niej energia cieplna nie spłynęła do kanalizacji i nie zginęła bezpowrotnie, istnieją systemy odzysku ciepła, czyli rekuperacji.

Odpływająca zużyta woda przepływa przez wymiennik ciepła i podgrzewa wodę określaną jako „ciepła woda użytkowa”. W systemie grzewczym domu pozycja „c.w.u.”, czyli przygotowanie ciepłej wody na potrzeby łazienki i kuchni, stanowi znaczącą wartość, a okresie letnim – podstawową.

2. Rekuperacja powietrza – odzysk ciepła w wentylacji mechanicznej

W tym wypadku wywiewane z pomieszczeń zużyte ale ciepłe powietrze jest kierowane do wymiennika ciepła, w którym podgrzewa zasysane na zewnątrz czyste chociaż zimne powietrze. Budowa rekuperatora może być rozmaita, jednak skutek jest zawsze taki, że zamiast zużywać energię cieplną i paliwo na ogrzanie zimnego powietrza, prawie w całości wykorzystuje się istniejącą już energię. Mniej spalonego paliwa oznacza niższe koszy ogrzewania, a zarazem mniej szkodliwych emisji oraz korzystny bilans energetyczny domu.

Rekuperacja należy do działań proekologicznych, które oszczędzają zarówno środowisko, jak i nasze finanse. Pomaga też uzyskać wygórowane wskaźniki, wymagane przez nowe Warunki Techniczne 2021.