Jakie wybrać rury do CO, CWU i wentylacji?

Po czasie, w którym w budownictwie niemal masowo stosowano rury stalowe lub żeliwne nadeszła era rur wykonanych z tworzyw sztucznych oraz miedzi. Aktualnie to właśnie takie produkty wiodą prym na rynku instalacyjnym i jednocześnie są najczęściej stosowane w domach jednorodzinnych. Wprawdzie rury stalowe są nadal dostępne i dodatkowo nie kosztują wiele, ale mało kto po nie sięga, ponieważ stosukowo szybko korodują. Wśród przyszłych użytkowników instalacji nie brakuje też osób sceptycznie podchodzących do rur plastikowych. Jednak w rzeczywistości ich trwałość szacowana jest na 50 lat. Jeszcze dłuższą żywotność przewidziano dla rur miedzianych, ale z kolei stosowanie tych podlega pewnym ograniczeniom. Miedzi nie wolno w jednej instalacji łączyć ze stalą, niszcząco działa na nią woda o kwaśnym odczynie oraz styczność z cementem, betonem i gazobetonem.

Jakie wybrać rury do CO?

Do wykonywania instalacji centralnego ogrzewania nadają się trzy rodzaje rur. Są to: rury miedziane, wciąż dostępne rury stalowe i w niektórych sytuacjach rury z tworzyw sztucznych z powłoką antydyfuzyjną. Wybór konkretnych rur warunkuje się rodzajem instalacji grzewczej i maksymalną temperaturą wody, która będzie nimi przepływać.

Najbardziej uniwersalne w zastosowaniu przy instalacjach CO wydają się być rury miedziane. Sprawdzą się tam, gdzie istnieje ryzyko przekroczenia temperatury 90˚C, a więc także w instalacjach zasilanych kotłem na paliwo stałe oraz wyposażonych w kominek z płaszczem wodnym. Ponadto miedź jest trwała, odporna na korozję, promieniowanie UV i gwałtowne zmiany temperaturowe. Jest też lekka i estetycznie wygląda, co ma pewne znaczenie przy instalacjach prowadzonych po wierzchu. Jednak miedziane rury wymagają izolowania, ponieważ bez tego ich ścianki będą powodowały znaczne straty ciepła. Miedzianych rur nie należy też łączyć z aluminium, bo w miejscach połączeń będzie dochodziło do korozji. Do łączenia miedzianych elementów stosuje się specjalne łączniki z mosiądzu lub brązu albo wykorzystuje metodę lutowania.

Do zastosowania w wysokotemperaturowych instalacjach CO nadają się też rury stalowe. Dodatkowym ich atutem jest niska cena, a także sztywność i mała rozszerzalność cieplna. Jednak stal stosunkowo szybko koroduje i rury w środku zarastają kamieniem. Niemniej w miejscach takich jak: odcinek pomiędzy kotłem a rozdzielaczem kotłowym czy piwnica wciąż się ją stosuje. Do wykonywania instalacji CO służą rury stalowe w kolorze czarnym i ze szwem, które łączy się z sobą na gwinty lub poprzez spawanie.

Zwykłe rury plastikowe (z tworzywa sztucznego) nie mogą być stosowane w instalacjach wysokotemperaturowych oraz w miejscach występowania podwyższonej temperatury (np. tuż za kotłem grzewczym). Jedyne odstępstwo od tej zasady stanowią rury z tworzyw sztucznych wielowarstwowe lub z polibutylenu. Rury plastikowe w instalacjach CO muszą też mieć barierę antydyfuzyjną, która zabezpieczy system przed wnikaniem do jego wnętrza tlenu, a tym samym ochroni metalowe elementy instalacji przed przedwczesną korozją. Oczywiście rury z tworzyw mają też swoje zalety: są lekkie, elastyczne, łatwe w montażu i nie ulegają korozji.

Rury do CWU, czyli rury wodociągowe

Elementy mające tworzyć instalację wodociągową powinny przede wszystkim posiadać atest Państwowego Zakładu Higieny (PZH). Dotyczy to tak samych rur, jak i wszelkiego rodzaju złączek, kształtek itp. Do pobierania wody zimnej i ciepłej stosuje się aktualnie rury wykonane z miedzi lub rury z tworzyw sztucznych. Materiały te, choć zdecydowanie różnią się od siebie, mają porównywalne właściwości użytkowe. Miedź jest wprawdzie droższa od tworzyw, ale koszty instalacji plastikowych podnoszone są przez stosunkowe drogie kształtki i złączki.

Stosowanie w instalacjach wodociągowych rur miedzianych jest w ostatnim czasie w pewnym sensie modne, ponieważ materiał ten charakteryzuje się właściwościami bakteriostatycznymi, które nie pozostają bez znaczenia dla jakości wody – zwłaszcza pitnej. Rury miedziane nadają się tak do wody zimnej, jak i ciepłej. Jednak wykorzystanie tych rur do CWU niesie konieczność wykonania izolacji termicznej (miedź szybko oddaje ciepło do otoczenia).

Jeśli natomiast chodzi o rury z tworzyw sztucznych, do ciepłej wody użytkowej nadal stosuje się najtańszy na rynku i znany już od dość dawna polichlorek winylu (PVC) oraz wiele innych termoplastów (np. polibutylen PB, polipropylen PP, polietylen PE itd.). Rury z tworzyw w instalacjach wodnych skręca się z sobą na złączki, klei lub zgrzewa. Ich ogromną zaletą jest odporność na korozję, a także niska cena i łatwość montażu.

Jakie rury do wentylacji?

Rury wentylacyjne wykonuje się z aluminium, blachy ocynkowanej i kwasoodpornej, miedzi, a także elastycznego PCV. Występują one w wersji gładkiej oraz karbowanej (tzw. fleksy). Rury wentylacyjne mają też podział na izolowane i nieizolowane.

O rodzaju zastosowanych w systemie wentylacyjnym rur, a zwłaszcza o ich przekroju decyduje projektant instalacji. Za najlepsze uchodzą sztywne rury gładkie i izolowane. Brak izolacji na rurach wentylacyjnych skutkuje najczęściej powstawaniem skroplin, które w efekcie końcowym mogą prowadzić do zawilgocenia ścian budynku.

O wykorzystaniu do wentylacji rur giętkich decydują zazwyczaj względy ekonomiczne. To produkty tanie i łatwe w montażu, ale niestety także i mniej wytrzymałe, trudne do czyszczenia, a dodatkowo powodujące odczuwalny dla użytkowników hałas.