Płyty OSB – wymiary i grubości – jak dobrać?
Skrót OSB pochodzi od angielskiego Oriented Strand Board, co znaczy „płyta o wiórach orientowanych”. Płyta OSB pojawiła się w 1981 roku i jest ulepszoną wersją tzw. płyty waflowej, w której sprasowane kawałki drewna były ułożone chaotycznie. Podstawowym jej składnikiem są podłużne wióry pozyskiwane z drewna małowymiarowego. A to oznacza, że drewnopochodny materiał OSB jest produkowany z drzew młodych i cienkich, wycinanych w cięciach pielęgnacyjnych. Drobnica sosnowa, pozostawiana zwykle na powierzchni albo wykorzystywana co najwyżej do celów opałowych, stała się cennym surowcem.
Zachowanie ukierunkowanej włóknistości płyty powoduje, że ma ona parametry zbliżone do sklejki. Nie należy jednak mylić płyty OSB ze sklejką, która powstaje ze sklejenia kilku warstw arkuszy skrawanych obwodowo z drewna wielkowymiarowego.
Zastosowanie płyt OSB
Nowoczesne płyty OSB produkowane są w wielu różnych wymiarach i rodzajach. Ich zastosowanie jest bardzo wielostronne i doskonale nadają się na przykład do:
- konstrukcji ścian wewnętrznych i zewnętrznych,
- podłóg i stropów,
- budowy palet i skrzyń transportowych,
- szalowania elementów betonowych albo schodów zewnętrznych,
- budowy tymczasowych ogrodzeń,
- konstrukcji półek i regałów,
- sztywnych poszyć dachowych,
- konstrukcji parapetów wewnętrznych, blatów stołów, półek meblowych,
- wzmocnienia mebli tapicerowanych,
- wyposażenia pomieszczeń na statkach i w wagonach kolejowych.
Jakie właściwości mają płyty OSB?
Płyty wiórowe OSB są tak popularne, ponieważ wykazują liczne właściwości, które umożliwiają ich doskonałe wykorzystanie zarówno przez profesjonalistów, jak i hobbystów-amatorów, a nawet artystów, którzy swoje pomysły chcą wyrazić poprzez naturę drewna. Na pomysł prasowania w płyty grubych wiórów o jednolitym ukierunkowaniu ze spoiwem żywicznym wpadł po raz pierwszy Armin Elmendorf w 1963 r. Od tamtej pory płyty są ciągle ulepszane i dzisiaj mają następujące cechy:
- wysoką wytrzymałość na zginanie wynikającą z kształtu wiórów,
- wysoką odporność na przenikanie pary wodnej dzięki zastosowanym spoiwom,
- przydatność do zastosowania w celach artystycznych, jak i typowo praktycznych,
- dużą stabilność formy nawet pod dużym obciążeniem,
- długi okres trwałości płyt OSB,
- wyjątkową odporność i wytrzymałość na uderzenia.
Dzięki tym cechom można realizować różnorodne projekty bez opierania się na klasycznej sklejce, która jest zdecydowanie droższa. Aby wybrać odpowiednie płyty, trzeba zapoznać się z ich typami i wymiarami.
Płyta OSB – wymiary i grubości
Wióry drzewne sprasowywane są pod wysokim ciśnieniem i dzięki dodatkowi żywic syntetycznych przybierają po walcowaniu formę płaskich płyt o różnych grubościach i wymiarach. Grubości płyt OSB wynoszą: 8, 10, 12, 15, 18, 22, 25 mm. Wymiary płyt: 2500 x 1250, 2070 x 2800, 2500 x 675. Gęstość płyty waha się od 620 kg/m3 do 660 kg/m3. Wykończenie krawędzi płyt może gładkie albo na pióro i wpust. Ta druga opcja umożliwia stabilne łączenie płyt na dużej powierzchni.
Rodzaje płyty OSB – jaką wybrać?
W zależności od planowanego przeznaczenia należy wybrać nie tylko odpowiednią grubość i wielkość płyty, ale również właściwy typ.
- Płyta OSB/1. Płyta uniwersalna, ale do zastosowania jedynie w suchym pomieszczeniu, bez przenoszenia obciążeń. Ten wariant może być przydatny na przykład do wyrobu mebli albo jako podkład na podłogę. Chociaż tania w zakupie, jest już raczej rzadko stosowana.
- Płyta OSB/2. W tym typie spoiwem jest również żywica mocznikowo-formaldehydowa. Posiada lepsze zdolności przenoszenia obciążeń, niż pierwszy typ. Może być wykorzystana na elementy budynków, które są otwarte, ale zadaszone i stoją na otwartej przestrzeni. Na przykład pawilony albo zadaszenia garażowe. W bardziej wilgotnych warunkach musi być powierzchniowo zabezpieczona preparatem ochronnym.
- Płyta OSB/3. Ta płyta może być stosowana w środowisku o umiarkowanej wilgotności do przenoszenia obciążeń. Ma zdecydowanie lepszą odporność na wszelkie formy wilgoci. Ta płyta OSB może być nawet stosowana na podłogi w łaźniach i saunach. Warstwy zewnętrzne płyty są produkowane z zawartością spoiwa w postaci trwałych żywic melaminowo-uretanowych. Wióry w warstwie wewnętrznej natomiast są sklejone żywicą poliuretanową. Płyta wielowarstwowa OSB/3 może być stosowana zarówno wewnątrz budynku, jak i na zewnątrz. Trwałe połączenia poszczególnych warstw umożliwiają użycie płyty do wykonania elementów nośnych.
- Płyta OSB/4. Ten typ posiada najwyższą jakość pośród wszystkich płyt OSB. Znajduje zastosowanie w tych samych obszarach, co OSB/3, ale jest mocniejsza i jeszcze bardziej wytrzymała. Może być praktycznie wykorzystana do najróżniejszych celów wewnątrz budynku i na zewnątrz. Jest odporna na działanie wilgoci. Wadą może być jedynie dosyć wysoka cena.
Różne rodzaje płyty OSB – zastosowanie
Przykładowe wykorzystanie różnych typów płyt OSB może wyglądać następująco:
- Płyta OSB/2: Nadaje się do wyrobu elementów wykończeniowych i mebli. Cienkie płyty (8 i 12 mm) mogą służyć jako podkład pod boazerię na ścianach. Grubsze nadadzą się na szafy wnękowe, półki i meble.
- Płyta OSB/3: Może być wykorzystana do budowy ścian i stropów, a także poszycia dachu.
- Płyta OSB/4: Wersja wodoszczelna może się przydać do szalunków, poszyć dachowych, budowy domów szkieletowych.
