Jakich formalności wymaga utwardzenie gruntu?

Utwardzenie powierzchni gruntu to roboty budowlane, które mogą wymagać nawet pozwolenia na budowę. Kiedy można je wykonać bez żadnych formalności? Jak je odróżnić od robót ziemnych, które nie są robotami budowlanymi?

Przepisy nie definiują pojęcia utwardzenia powierzchni gruntu, dlatego wyjaśniając je, powołamy się na orzecznictwo sądowe. Utwardzeniem są wszystkie prace, przy których wykorzystuje się materiały budowlane. Jest to więc np. ułożenie kostki brukowej, płyt betonowych, wysypanie kruszywa, wylanie płyty betonowej. Samo wyrównanie terenu to prace ziemne, które nie są robotami budowlanymi. Takie stanowisko zajął m.in. WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 25.09.2013 r. o sygnaturze II SA/Po 555/13. 

Utwardzenie gruntu na działce budowlanej z reguły nie wymaga dopełnienia żadnych formalności
Utwardzenie gruntu na działce budowlanej z reguły nie wymaga dopełnienia żadnych formalności
W przypadku utwardzania powierzchni gruntu na działce budowlanej nie jest potrzebne ani pozwolenie na budowę, ani zgłoszenie. Tak stanowi art. 29 ust. 2 pkt 5 i art. 30 ust. 1 prawa budowlanego. Jednak przepisy wprowadzają tutaj kilka wyjątków, o których piszemy niżej.

Jedynym warunkiem, który należy spełnić, by uniknąć formalności, jest wykonanie robót na działce budowlanej. Działka budowlana (art. 2, pkt 12 ustawy z 27.03.2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. 2017r. poz. 1073) to wg definicji "nieruchomość gruntowa lub działka gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego". W niektórych przypadkach mogą pojawić się jednak wątpliwości interpretacyjne. Tak utwardzony grunt może służyć różnym celom, gdyż ustawodawca nie wprowadził w tej kwestii żadnych ograniczeń. Jednak w związku z tym, że prace te wymieniono w ust. 2 art. 29 (a nie w ust. 1), tj. wśród robót budowlanych, w wyniku utwardzenia terenu nie może powstać obiekt budowlany, którego budowa wymaga uzyskania pozwolenia.

Utwardzeniem są wszystkie prace, przy których wykorzystuje się materiały budowlane. Jest to więc np. ułożenie kostki brukowej, płyt betonowych, wysypanie kruszywa, wylanie płyty betonowej. Samo wyrównanie terenu to prace ziemne, które nie są robotami budowlanymi.

Kiedy nie uda się uniknąć formalności?

Gdy inwestycja będzie wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko lub na obszar Natura 2000, może być potrzebne pozwolenie na budowę. Jeśli utwardzany teren znajduje się w obszarze wpisanym do rejestru zabytków, należy uzyskać zgodę wojewódzkiego konserwatora zabytków, a następnie dokonać zgłoszenia. Zgłoszenie jest procedurą uproszczoną w stosunku do pozwolenia na budowę. Wszystkie dokumenty można przygotować samodzielnie. Składa się je do organu architektoniczno-budowlanego (tego samego, który wydaje pozwolenia). Zazwyczaj jest nim starosta. W ciągu 21 dni organ może zażądać uzupełnienia złożonych dokumentów lub złożenia wyjaśnień. Jeśli w tym terminie nie wniesie sprzeciwu, można rozpocząć roboty.

Zwolnienie z formalności nie oznacza też, że roboty można przeprowadzić w zupełnie dowolny sposób.

Ułożenie płyt betonowych to utwardzenie terenu, które stanowi roboty budowlane
Ułożenie płyt betonowych to utwardzenie terenu, które stanowi roboty budowlane

O czym trzeba pamiętać, utwardzając grunt?

Tak samo, jak w przypadku pozostałych robót wykonywanych bez pozwolenia i bez zgłoszenia, utwardzając grunt, trzeba spełnić wymagania innych przepisów, w tym m.in. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Utwardzając grunt, trzeba spełnić wymagania zawarte m.in. w planie miejscowym. Może w nim zostać określona minimalna powierzchnia biologicznie czynna, którą należy zachować na działce. Powierzchnia ta to najprościej mówiąc „tereny zielone".

Plany miejscowe często podają minimalną powierzchnię biologicznie czynną, którą należy zachować na działce. Powierzchnia ta to najprościej mówiąc „tereny zielone”, a zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie: „teren z nawierzchnią ziemną urządzoną w sposób zapewniający naturalną wegetację, a także 50% powierzchni tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią, nie mniej jednak niż 10 m², oraz wodę powierzchniową na tym terenie”. Plan miejscowy może też wprowadzać własną definicję tego pojęcia. Utwardzając grunt na działce, trzeba pamiętać, że nie można tych robót przeprowadzić na powierzchni większej, niż to wynika z planu miejscowego.

Inną ważną kwestią, o której również nie należy zapominać, jest odprowadzenie wód z powierzchni utwardzonej. Nie wolno ich kierować na sąsiednie nieruchomości.

Komentarze

  • Snoopek 2021-08-18T18:42:37Z

    Co zrobić w sytuacji, gdy sąsiad całą powierzchnię działki pokrył tłuczniem z gruzu? Czy można to uznać za teren, który nie jest czynny biologicznie? Gdzie można to zgłosić? Na jakie przepisy się powołać? Dodam, że sąsiad jest z tych, co uważają, że im wszystko wolno.

    • Normalny 2022-05-15T19:30:08.510Z

      A co cię obchodzi co sąsiad robi na własnej dzialce?! Chcesz donosić?! Co za charakter.

    • Piotr P. z Opola 2019-12-18T11:06:34Z

      A co jeżeli na tym terenie nie ma miejscowego planu zagospodarowania? Inwestor dostał indywidualne pozwolenie od PINB na budowę domu na działce wewnętrznej. Zrobił sobie przez inną działkę dojazd z drogi osiedlowej ( "dziką drogą"). Po mojej skardze u PINB że w poprzek "dzikiej drogi" jest ok 1m pod ziemią rurociąg ciepłej wody inwestor wysypał gruz, który ciężkimi betoniarkami został wprasowany w grunt. Nie znalazłem uchwały Rady Miasta o planie przekształcenia "dzikiej drogi " na drogę osiedlową. Czy mam rację że upieram się że "dzika droga" powstała nielegalnie a obowiązkiem PINB było sprawdzenie możliwości dojazdu na budowę domu drogą legalnie zaplanowaną i wykonaną??

      • Damian 2019-01-04T15:58:35Z

        Witam. Panuję położyć kostkę brukową pod plac manewrowy dla busów na swojej działce budowlanej. Powierzchnia kostki to około 1200m2, a powierzchnia działki to 6000m2. Dookoła kostki będzie wysypany tłuczeń w celu zapewnienia przenikalności wód opadowych do gruntu oraz trawniki i nasadzenia. Na działce nie ma żadnych budynków. Czy w takiej sytuacji potrzebne jest pozwolenie na budowę lub zgłoszenie?

        • Basia 2018-05-08T21:59:47Z

          Dzień dobry. Właściciele działek, którzy kupili je od naszych sąsiadów nie posiadają bezpośredniej komunikacji z drogą publiczną (w A.not.. mają wpisaną służebność, którą zbadaliśmy i tamtędy ona nie przebiega. Służebność pochodzi sprzed ponad 100 lat). Sprzedający miał działkę przylegającą do drogi publicznej, ale tak się z rodzeństwem pozamieniał, że tego nie ma i wydzielił tylko drogę wewnętrzną. A ten, który przy drodze mieszka postawił ogrodzenie i bramy. Na nieogrodzonym terenie naszej działki i bez jakiejkolwiek zgody (podczas naszej nieobecności) koparka wykopała dość głęboko ziemię, do której nasypali tłuczeń, kruszywo i to ubili. Napisaliśmy o tym do PINB, ale on umorzył postępowanie twierdząc, że na działce budowlanej utwardzenie pow. gruntu nie wymaga nawet zgłoszenia. Czy nasza działka jest dla sąsiadów działką budowlaną? No i chyba wykopanie koparką ziemi, do której władowano kamienie chyba jednak jest budową drogi? Czy jestem w błędzie? Bardzo proszę o pomoc.

          • bhbjbh 2018-06-10T08:10:24Z

            Postaw solidny płot gdzie trzeba i nie będą mogli jeździć przez twoją działkę. Cudzą własność w postaci tłucznia, kruszywa zepchnij spychaczem na działkę właściciela tego tłucznia i kruszywa. Skoro ich działki w momencie sprzedaży nie miały dostępu do drogi publicznej, nawet poprzez służebność, to ich akty notarialne są niezgodne z prawem. Wskazuję na orzecznictwo Sądu Najwyższego, np. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2015 r., sygn. akt: IV CSK 411/14, w którym zostało wskazane, że „przy sprzedaży wydzielonej z podziału działki warunkiem jest, aby posiadała ona dostęp do drogi publicznej. W przeciwnym razie umowa taka jest nieważna.” Podobnie Sąd Najwyższy wypowiedział się w Uchwale z dnia 04 czerwca 2009 r., sygn. akt: III CZP 34/09.

          • Magda 2018-05-04T19:06:59Z

            Dzień dobry. Mam bardzo konkretny case, który nie jest chyba nietypowy. Buduję dom na działce. Dojazdem do mojej posesji ( i tylko do niej) jest 70 m działki gminnej oznaczonej jako droga gminna. Ponieważ poprzedni właściciel nie miał żadnych pojazdów to dochodził sobie do domu po piasku. Uznałam, że chcę sama utwardzić kostką cementową ten fragment działki, który prowadzi do mojej działki. Zwróciłam się do Gminy i dostałam zgodę na utwardzenie pod warunkiem spełnienia wymogów Prawa Budowlanego i przekazania kostki na rzecz Gminy. Wszystko ok. Tylko nie wiem czy powinnam wystąpić z wnioskiem o pozwolenie na budowę do Starosty? Czy po prostu mam zlecić budowlancom zrobienie projektu, wykonanie i przekazanie dokumentacji powykonawczej. Działka ma szerokość 3,5 m. Ja chcę utwardzić minimalną szerokość - nie jestem pewna, ale chyba wystarczy 3 m. Co mam robić?

            • qwerty 2019-08-14T08:49:36Z

              przekaz za wynagrodzeniem i tyle

            • Andrzej 2017-12-07T10:08:39Z

              Witam Czy wymiana kostki brukowej na chodniku z granitowej na betonową wymaga zgłoszenia?

              • Małgorzata 2017-11-19T14:35:02Z

                Mam sąsiadów którzy wykostkowali swoją posesję lecz cała woda splywa na naszą działkę. co zrobić w tym przypadku?

                • Tooba.pl 2017-11-20T07:58:20Z

                  Jeżeli sąsiad podnosi teren posesji i doprowadza do tego, że woda deszczowa zalewa Pani działkę , można żądać przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom. W pewnych sytuacjach można również żądać od właściciela działki odszkodowania. Prawo wodne jest - naszym zdaniem - w tej sytuacji po Pani stronie (jeżeli tylko przed wykonaniem utwardzenia wszystko było w porządku).

                • inspektor z pinbu 2017-11-09T21:13:41Z

                  Zgodne z orzeczeniem NSA, sygn. II OSK 1678/15 budowa drogi wewnetrznej, a wiec i utwardzenie wymaga pozwolenia na budowe. Gdyby przyjac inaczej, to nawet autostrady mozna by jako utwardzenie nawierzchni budowac bez PnB

                  • inspektor z pinbu 2017-11-09T21:11:04Z

                    Ta z kolei jako obiekt liniowy stanowi budowlę (art. 3 pkt 3 i 3a Prawa budowlanego), którego realizacja wymaga uzyskania pozwolenia na budowę (art. 3 pkt 7 i 6 w związku z art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego) i nie została zwolniona z obowiązku jego uzyskania w art. 29 Prawa budowlanego.

                    • inspektor z pinbu 2017-11-09T21:10:46Z

                      Utwardzenie powierzchni gruntu na działkach budowlanych, o którym mowa w art. 29 ust. 2 pkt 5 Prawa budowlanego w orzecznictwie najczęściej jest zaliczane do urządzeń budowlanych (art. 3 pkt 9), a więc urządzeń technicznych związanych z innym obiektem budowlanym, zapewniającym możliwość użytkowania tego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lutego 2002 r. sygn. akt SA/Bk 1416/01 – orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, pod adresem: orzeczenia.nsa.gov.pl). Stosowana kwalifikacja zawsze jednak musi uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy, a te w niniejszej zasadnie wzbudziły wątpliwości organów administracji architektoniczno – budowlanej. Przyjęte wymiary zamierzonego utwardzenia (szerokość 12 m i długość 454,4 m), a także sposób jego wykonania (podniesienie i utwardzenie terenu) słusznie doprowadziły organy do konkluzji, iż inwestor zamierza wybudować drogę wewnętrzną.

                      • inspektor z pinbu 2017-11-09T21:09:48Z

                        Analizując pierwszą z ww. kwestii, zauważy trzeba, jak zwracano uwagę w orzecznictwie, iż przepis art. 29 ust. 2 pkt 5 Prawa budowlanego nie zawiera żadnych ograniczeń podmiotowych ani przedmiotowych. Z jego brzmienia nie wynika, na czym ma polegać utwardzenie powierzchni gruntu, czy też jakim celom może służyć wykonanie takich robót budowlanych i jakie może być przeznaczenie docelowe tak utwardzonej powierzchni. Wykonanie utwardzenia powierzchni gruntu działki budowlanej i przeznaczenie tak utwardzonego terenu może, zatem być różne, ale roboty budowlane wykonywane na podstawie analizowanego przepisu nie powinny doprowadzić do powstania obiektu budowlanego wymagającego uzyskania pozwolenia na budowę (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2001 sygn. akt IV SA 10/99; z dnia 16 grudnia 2002 r. sygn. akt SA/Rz 2123/00, wyrok z dnia 3 czerwca 2003 r. sygn. akt II SA/Kr 1741/01, i z dnia 1 kwietnia 2009 r. sygn. akt II OSK 462/08).

                        • inspektor z pinbu 2017-11-09T21:09:22Z

                          Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 17 maja 2016 r. (sygn. akt II OSK 1678/15) stwierdził: Przede wszystkim zauważyć trzeba, iż zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego: „Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31”. W przepisie art. 29 wymieniono, jakie obiekty i roboty budowlane zostały zwolnione z tego obowiązku, w tym wskazano na roboty budowlane, polegające na „utwardzeniu powierzchni gruntów na działkach budowlanych” (art. 29 ust. 2 pkt 5 Prawa budowlanego). Zakres tych robót, wymienionych na zasadzie wyjątku, nie może być jednak interpretowany rozszerzająco (zasada exceptiones non sunt extendendae), jak czyni to Sąd pierwszej instancji. Odnosić się on musi ściśle po pierwsze: do utwardzenia powierzchni gruntów i po drugie: do robót na działkach budowlanych.

                          • inspektor z pinbu 2017-09-27T06:21:04Z

                            definicja działki budowlanej podana jest w art. 2 pkt 12 ustawy z 27.03.2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tj. Dz. 2017r. poz. 1073).

                            • Tooba.pl 2017-09-28T10:29:19Z

                              Dziękujemy za uwagę - rzeczywiście w podanym przez Pana artykule jest definicja działki budowlanej. Błąd poprawiliśmy. Pozdrawiamy!