Oświetlenie domu zgodne z przepisami

Światło naturalne jest niezbędne do codziennego funkcjonowania. Jak ciężko żyje się bez niego, najlepiej wiedzą mieszkańcy północnych krańców Europy, gdzie zimą noc trwa przez 24 godziny na dobę. Nas ten problem nie dotyczy, chociaż podczas zimowych miesięcy niedobory słońca też dają nam się we znaki.

1:8 dla okien

Sposób, w jaki powinny być oświetlone pomieszczenia, nie zależy wyłącznie od indywidualnych potrzeb i preferencji inwestorów. Jest regulowany przepisami. Zgodnie z zapisami zawartymi w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieć zapewnione oświetlenie dzienne dostosowane do jego przeznaczenia, kształtu i wielkości. Stosunek powierzchni okien, liczonej w świetle ościeżnic, do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8. Natomiast w innych pomieszczeniach, w których oświetlenie dzienne jest wymagane ze względu na przeznaczenie, stosunek ten powinien wynosić co najmniej 1:12.

Warto w tym miejscu wyjaśnić, co dokładnie kryje się pod pojęciem „pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi”. Tego rodzaju pomieszczenia dzieli się na dwie kategorie: przeznaczone na pobyt stały (czyli dłuższy niż 4 godziny w ciągu dnia) oraz przeznaczone na pobyt tymczasowy (od 2 do 4 godzin dziennie). Jeśli pomieszczenie jest wykorzystywane krócej niż dwie godziny dziennie, przez prawo jest traktowane jako nieprzeznaczone na pobyt ludzi.

Oświetlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wyłącznie światłem sztucznym jest możliwe wówczas, gdy oświetlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze względów technologicznych. Rezygnacja z okien jest możliwa także wtedy, gdy jest to uzasadnione celowością funkcjonalną zlokalizowania danego pomieszczenia w obiekcie podziemnym lub w części budynku bez oświetlenia dziennego.

Obiekt przesłaniający musi znajdować się w odległości nie mniejszej niż wysokość przesłaniania (gdy jego wysokość wynosi do 35 m) i 35 m (gdy jest wyższy niż 35 m).

Odległość od sąsiadów

Druga kwestia zawarta w przepisach, a dotycząca zapewnienia właściwego doświetlenia pomieszczeń mieszkalnych światłem naturalnym, jest związana ze usytuowaniem budynków i ich zacienieniem przez sąsiednie obiekty. Te kwestie nierzadko wzbudzają niemało emocji i stają się powodem konfliktów sąsiedzkich, gdy nowa inwestycja zasłania i ogranicza czas nasłonecznienia istniejących budynków. W przepisach określono, że budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien znajdować się w takiej odległości od innych obiektów, aby możliwe było naturalne oświetlenie tych pomieszczeń. Te warunki uznaje się za spełnione, jeśli „między ramionami kąta 60 stopni, wyznaczonego w płaszczyźnie poziomej, z wierzchołkiem usytuowanym w wewnętrznym licu ściany na osi okna pomieszczenia przesłanianego, nie znajduje się przesłaniająca część tego samego budynku lub inny obiekt przesłaniający w odległości mniejszej niż wysokość przesłaniania (dla obiektów przesłaniających o wysokości do 35 m) i 35 m (dla obiektów przesłaniających o wysokości ponad 35 m).” Wysokość przesłaniana jest mierzona od dolnej krawędzi najniżej położonych okien domu przesłanianego do poziomu najwyższej krawędzi zacieniającej budynku przesłaniającego. W zabudowie śródmiejskiej dopuszcza się zmniejszenie wymienionych odległości, ale nie więcej niż o połowę. Obiekt przesłaniający można też sytuować w bliższej odległości (ale nie mniejszej niż 10 m), jeśli obiektem tym jest komin, maszt lub inny element o szerokości nie większej niż 3 m.

Nasłonecznienie

Ponadto w warunkach technicznych określono, przez jaki czas w ciągu dnia do pomieszczeń mieszkalnych powinno docierać słońce. W godzinach między 7 a 17 powinno operować przez co najmniej 3 godziny (w okresie od 21 marca do 21 września). W mieszkaniu, które składa się z więcej niż jednego pokoju, wystarczy, że te warunki spełni tylko jedno pomieszczenie, a w śródmiejskiej zabudowie uzupełniającej dopuszcza się ograniczenie minimalnego czasu nasłonecznienia do 1,5 godziny.

Warunki związane z nasłonecznieniem i wielkością okien muszą zostać spełnione, aby lokal mógł zostać uznany za mieszkalny. Jeśli niezbędne minimum nie zostanie zapewnione, lokalu nie można zakwalifikować w ten sposób. Z takim wymogiem mamy do czynienia na przykład wówczas, gdy poddasze domu jednorodzinnego zostaje adaptowane na cele mieszkalne. Jedna z prac adaptacyjnych, które trzeba przy tej okazji przeprowadzić, polega na zapewnieniu odpowiedniego oświetlenia naturalnego w pokojach na drugiej kondygnacji.

Do pomieszczeń mieszkalnych słońce powinno docierać przez co najmniej 3 godziny dziennie. Wystarczy jednak, że warunki te spełni tylko jedno pomieszczenie.

Oświetlenie sztuczne

Wymogi odnoszące się do oświetlenia sztucznego nie zostały równie szczegółowo określone w przepisach. Znajdziemy w nich jedynie zapis, że pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi oraz do komunikacji powinny mieć zapewnione oświetlenie światłem sztucznym odpowiednio do potrzeb użytkowych, a oświetlenie pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi powinno zapewniać odpowiednie warunki użytkowania całej ich powierzchni. Ponadto natężenie oświetlenia pomieszczeń, które są ze sobą połączone (np. korytarza i salonu), nie powinno charakteryzować się różnicami natężenia wywołującymi olśnienie. Natężenie światła w pokojach mieszkalnych nie zostało określone. Takie wymagania sprecywano jedynie wobec stanowisk pracy.