Podaj cegłę, zbudujemy nowy dom

Na pierwszy rzut oka ciężko bowiem stwierdzić, czy ściana zbudowana jest z drewna, betonu, materiałów ceramicznych, płyt gipsowych czy z zastosowaniem jeszcze innych surowców. W poniższym artykule skupimy się na technologiach wznoszenia ścian murowanych – z cegieł, pustaków łączonych zaprawą, które jako sprawdzone od lat rozwiązanie cieszą się dużym powodzeniem.

Czym kierować się przy wyborze techniki murarskiej?

Wybór techniki należy uzależnić zarówno od możliwości finansowych, jak i od sposobu prowadzenia robót budowlanych. Jeśli planujemy budować dom metodą gospodarczą, a więc zatrudnić lokalnych wykonawców i osobiście nadzorować prace, to wówczas warto zdecydować się na powszechnie znane i jak najprostsze rozwiązania, które zminimalizują ryzyko wszelkich niedociągnięć. W tym przypadku dobrym wyjściem jest murowanie z użyciem zwykłej zaprawy i grubych spoin. Jeżeli jednak decydujemy na zatrudnienie fachowej firmy i wynajęcie inspektora nadzoru, możemy pozwolić sobie na wybór technologii o dużo większym stopniu skomplikowania. Największą uwagę należy poświęcić wznoszeniu murów zewnętrznych i ścian nośnych, ponieważ to one będą odpowiadały w przyszłości za trwałość obiektu. Ściany działowe nie wymagają aż takiej atencji, ponieważ w ostatnich latach najczęściej wykonuje się je w lekkich technologiach, pozwalających na ich swobodne modyfikowanie w przyszłości (np. płyty kartonowo-gipsowe, lekkie pustaki z suporeksu).

Rodzaje ścian zewnętrznych

Decydując się na wybór ściany, należy zdecydować, jaki jej rodzaj będzie odpowiadał naszym potrzebom. Możliwości jest tu dość sporo.

Ściany jednowarstwowe, jak wskazuje na to nazwa, budowane są z jednej warstwy grubych cegieł lub pustaków, łączonych zaprawą klejową lub zwykłą. Technologia ta wydaje się prosta, ale na etapie budowy wymaga od wykonawców dużego doświadczenia, wiedzy i precyzji wykonania. Trudnością może być np. prawidłowe wykonanie nadproży i wieńców stropowych, tak by nie stały się one mostkami cieplnymi oraz dozbrojenie podokiennych fragmentów ścian w sposób zapobiegający późniejszemu pękaniu. Do tego ściany jednowarstwowe muszą spełniać normy izolacji termicznej, a więc konieczna jest ich odpowiednia grubość (nawet 50 cm). Dlatego decydując się na ten rodzaj ściany warto sięgnąć po dobre materiały i skorzystać z usług doświadczonych budowlańców, którzy dokładnie wykonają zleconą pracę.

Ściany jednowarstwowe są budowane z jednej warstwy grubych cegieł lub pustaków, łączonych zaprawą klejową lub zwykłą. Ta technologia wymaga od wykonawców dużego doświadczenia, wiedzy i precyzji wykonania.

Znacznie popularniejsze są ściany dwuwarstwowe. Ich konstrukcja oparta jest na ścianie nośnej wykonanej najczęściej z pustaków o grubości około 20-30 centymetrów, połączonych np. zaprawą cementowo-wapienną. Różnice w rodzajach ścian dwuwarstwowych pojawiają się na etapie wykonywania izolacji termicznej nowo wykonanego muru.

Pierwszy ze sposobów izolowania ścian to tzw. metoda lekka mokra, w ostatnich latach bardzo często stosowana zarówno w budowie nowych obiektów, jak i przy termomodernizacji starych. Polega ona na przyklejeniu do muru warstwy izolacji termicznej, najczęściej styropianu lub twardej wełny mineralnej. Przyklejoną termoizolację stabilizuje się kołkami, a następnie pokrywa siatką zbrojoną przyklejoną odpowiednią zaprawą. Na końcu powierzchnię wykańcza się tynkiem cienkowarstwowym. Rozwiązanie to pozwala na uzyskanie bardzo dobrych parametrów termicznych poprzez likwidację wszelkich mostków termicznych przy jednoczesnym zachowaniu niewielkiej grubości przegrody. Nie jest ono jednak pozbawione pewnych wad, jak np. konieczność zatrudnienia doświadczonej ekipy, która nie popełni bardzo kosztownych w likwidacji błędów. Do tego możliwość przeprowadzenia prac jest ograniczona do określonych warunków pogodowych – robót nie można wykonywać zimą, przy silnych wiatrach lub w czasie opadów. Ponadto pokrycie ściany jest w tej metodzie wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne, a izolacja może być zasiedlana przez owady i gryzonie. 

W ścianie dwuwarstwowej wykonanej metodą lekką suchą izolację termiczną opiera się na wykorzystaniu przytwierdzonego do ścian drewnianego rusztu konstrukcyjnego. Jego listwy (o szerokości połowy warstwy izolacyjnej) umieszcza się prostopadle do siebie, w odległościach, które umożliwią układanie płyt z wełny mineralnej lub styropianu bez konieczności ich docinania. Izolację można dodatkowo ustabilizować kołkami montażowymi. Na jej warstwę kładzie się folię wiatroizolacyjną, nad którą należy koniecznie zostawić szczelinę wentylacyjną. Wykonuje się ją przez przyczepienie pionowych listew o grubości 2,5 – 3 centymetrów, wykonanych z impregnowanego drewna drzew iglastych. Do nich przybija się elewację np. z desek lub sidingu winylowego, choć możliwe jest użycie innych materiałów. Metoda lekka sucha jest łatwa w wykonaniu, praktycznie niezależna od warunków pogodowych, a wiele czynności można wykonać samodzielnie, dlatego warto z niej skorzystać w budowie domu metodą gospodarczą. Jej minusami są umiarkowana wrażliwość na wiatr oraz – w przypadku elewacji wykonanych z drewna lub plastiku – na ogień.

Metoda lekka sucha jest łatwa w wykonaniu. Jej minusami są umiarkowana wrażliwość na wiatr oraz – w przypadku elewacji wykonanych z drewna lub plastiku – na ogień.

Powyższych wad nie mają ściany trójwarstwowe. Ich część nośna jest murowana z pustaków lub cegieł połączonych zaprawą cementowo-wapienną lub ciepłochronną. Do niej przytwierdza się izolację termiczną np. styropian lub wełnę mineralną. Aby zapewnić odpowiednią ochronę, warstwa izolacyjna powinna mieć kilkanaście centymetrów grubości. Po zewnętrznej stronie takiego muru wykonuje się ścianę osłonową, która ma zapewnić budynkowi atrakcyjny wygląd. Może ona być wykonana z ozdobnych cegieł, np. klinkierowych lub z pustaków, które później zostaną dodatkowo otynkowane grubym tynkiem mineralnym. Oprócz walorów natury estetycznej ma również istotne atuty praktyczne – jest odporna na żywioły, zwłaszcza wiatr i ogień, mrozoodporna, a jej grubość jest podobna do grubości ściany jednowarstwowej o zbliżonej izolacyjności cieplnej. 

Ściany wewnętrzne

W przypadku murowanych ścian działowych wewnątrz budynku można posłużyć się różnymi materiałami. Najczęściej wykorzystuje się bloczki, płytki lub pustaki, które układa się warstwami z przesunięciem. Trzeba tu pamiętać o zachowaniu prawidłowego wiązania materiału oraz grubości spoin, zależnie od tego, czy są wykonywane zaprawą klejową, czy tradycyjną zaprawą cementową. Ściany działowe powinny być oparte na podłodze, ale niepołączone z nią trwale po to, żeby poszczególne elementy mogły się swobodnie odkształcać bez oddziaływania na siebie. Pomóc w tym mogą – stanowiące warstwę poślizgową – pasy grubej folii polietylenowej lub papy. U góry z kolei należy zostawić niewielki odstęp, wypełniony np. wełną mineralną lub pianką poliuretanową, dzięki czemu na ścianę nie będą przenosić się drgania ze stropów. W czasie budowy ściany działowe przytwierdza się do ścian nośnych w przygotowanych wcześniej miejscach w formie wgłębień lub bruzdy montażowej. Jeśli na etapie murowania nie przygotowano takich elementów, konieczne jest użycie metalowych kotw, które przyczepia się do ściany nośnej. Ta metoda jest nie tylko znacznie łatwiejsza, ale można ją również wykorzystać do budowy ścian w zupełnie nowych miejscach.

Ściany działowe powinny być oparte na podłodze, ale niepołączone z nią trwale po to, żeby poszczególne elementy mogły się swobodnie odkształcać bez oddziaływania na siebie.

Rodzaj metody wznoszenia ścian warto określić już na etapie planowania budowy i projektowania domu, a jak wynika z powyższego tekstu, wybór, choćby wśród technik murowanych, nie jest mały. Decyzja, czy ściany mają powstać w technologii jedno-, dwu- lub trzywarstwowej powinna być podyktowana nie tylko możliwościami finansowymi, ale też względami estetycznymi czy praktycznymi oraz brać pod uwagę założenia późniejszej eksploatacji budynku.