Murowanie ścian krok po kroku [PRAKTYCZNY PORADNIK]

Przygotowania i niezbędne narzędzia

Aby ściana została wybudowana zgodnie z zasadami sztuki budowlanej, niezbędne jest odpowiednie przygotowanie podłoża i wykonanie projektu. Po pierwsze, musimy wybrać rodzaj ściany: może ona być jedno-, dwu- lub trójwarstwowa. Obecnie najczęściej stosowanym rozwiązaniem w przypadku ścian zewnętrznych domów są ściany dwuwarstwowe. Zazwyczaj są one budowane z bloczków betonowych lub pustaków i ocieplone warstwą styropianu lub wełny mineralnej.

Ściana jednowarstwowa wciąż jest niezbyt popularną opcją, ponieważ jest uznawana za najsłabszą pod względem izolacyjnym – mamy tu bowiem tylko jedną warstwę bloczków betonowych czy pustaków ceramicznych, która pełni również funkcję termoizolacji. Jeżeli jednak wybierzemy wysokiej jakości materiał (np. beton komórkowy czy keramzytobeton wypełniony wewnątrz styropianem), a podczas murowania zachowamy maksymalną precyzję, wówczas nawet ściana jednowarstwowa zapewni nam pożądany współczynnik przenikania ciepła.

Niezbyt dużym zainteresowaniem cieszy się również ściana trójwarstwowa, głównie ze względu na koszt wykonania i czas budowy. Jej konstrukcja wygląda podobnie, jak w przypadku ściany dwuwarstwowej, z tym że w roli elewacji występuje tu trzecia warstwa – cegła klinkierowa. W ten sposób uzyskujemy nie tylko optymalny poziom termoizolacji, ale też m.in. lepszą ochronę przed hałasem z zewnątrz.

Na etapie planowania konieczne jest również oszacowanie zapotrzebowania na materiały budowlane – w tym celu musimy wyliczyć całkowitą powierzchnię ścian, mnożąc ich łączną długość przez wysokość.

Ważnym elementem przygotowań do murowania ścian jest też skompletowanie wszystkich niezbędnych narzędzi. Do rzeczy, bez których z pewnością się nie obejdziemy, należą:

• sznurek murarski,
• kielnie lub podajnik skrzynkowy,
• gumowy młotek,
• poziomica,
• rylec / bruzdownica,
• wiadra / pojemniki do przygotowania zaprawy,
• elektryczne mieszadło do zaprawy lub betoniarka,
• piła do cięcia bloczków betonowych,
• szlifierka kątowa.

Z czego najlepiej zbudować ścianę?

To, jakiego budulca użyjemy do wymurowania ścian, będzie miało ogromne znaczenie dla warunków panujących wewnątrz, zwłaszcza dla stopnia energooszczędności, a co za tym idzie – dla kosztów utrzymania domu i komfortu domowników.

Jednym z chętniej wybieranych materiałów jest beton komórkowy. Do jego najważniejszych zalet należy przede wszystkim wytrzymałość, satysfakcjonujące parametry izolacyjne (zarówno pod względem termicznym, jak i akustycznym), a także paroprzepuszczalność, która zapobiega nadmiernemu zawilgoceniu ścian. Poza tym beton komórkowy jest materiałem mrozoodpornym, niepalnym i bardzo łatwym w obróbce. Dzięki tym właściwościom może on posłużyć zarówno do budowy ścian zewnętrznych dwu- lub trójwarstwowych, jak też jednowarstwowych.

Materiałem podobnym do betonu komórkowego pod względem składu (mieszanka wapienno-piaskowa) są silikaty, które również charakteryzują się wysokim poziomem wytrzymałości i trwałości. Na tle innych materiałów wyróżniają się bardzo dobrą izolacją akustyczną, akumulacją ciepła i niską nasiąkliwością. Jeżeli jednak zechcemy wybudować z nich ściany zewnętrzne, będziemy musieli je ocieplić, zatem ściana jednowarstwowa w tym przypadku nie wchodzi w grę. Silikaty najczęściej wykorzystywane są do budowy ścian działowych i konstrukcyjnych.

Doskonałym i bardzo popularnym materiałem do budowy ścian zewnętrznych i wewnętrznych są pustaki ceramiczne. W tradycyjnej wersji powstają one z wypalanej gliny, jednak obecnie często można spotkać pustaki ceramiczne poryzowane, znacznie lżejsze i charakteryzujące się lepszym współczynnikiem przenikania ciepła, a więc również lepszą termoizolacją. Wynika to z faktu, że w procesie produkcji do wypalanej gliny dodawane są fragmenty drewna (trociny), a podczas ich spalania wytwarzają się pory. Pustaki ceramiczne są niezwykle wytrzymałe, mają bardzo niski poziom nasiąkliwości, są odporne na ogień i bardzo skutecznie chronią przed hałasem z zewnątrz. Co istotne, podobnie jak beton komórkowy, nadają się do budowy ścian jednowarstwowych.

Rodzaje zaprawy murarskiej

Kolejną decyzją, jaką musimy podjąć przed rozpoczęciem murowania ścian, jest rodzaj zaprawy. Najpopularniejszym i najbardziej rekomendowanym rozwiązaniem jest zaprawa cementowa, czyli mieszanka stworzona zazwyczaj z cementu portlandzkiego, połączonego z piaskiem i wodą. Do najważniejszych cech zaprawy cementowej należą:

• duża wytrzymałość i odporność na obciążenia, 
• niska nasiąkliwość,
• dość wysoki współczynnik przenikania ciepła,
• dobra przyczepność, 
• mrozoodporność.

Zaprawę cementową wykorzystuje się zarówno do murowania ścian zewnętrznych, jak i działowych, a także fundamentów i innych elementów, które muszą być odporne na nadmiar wilgoci. Murując ściany z użyciem tego rodzaju zaprawy, musimy również pamiętać o tym, by rozrabiać ją w miarę możliwości na bieżąco, ponieważ gotową zaprawę należy wykorzystać w ciągu ok. 2-3 godzin.

Zaprawa wapienna to mieszanka składająca się z wapna, piasku i wody. Jest ona znacznie mniej wytrzymała i mniej odporna na działanie wilgoci niż zaprawa cementowa, za to ma satysfakcjonujące parametry termoizolacyjne i jest łatwo urabialna. Dlatego najczęściej jest stosowana do tynkowania ścian wewnątrz budynku. Do murowania ścian zewnętrznych i fundamentów możemy natomiast wykorzystać zaprawę cementowo-wapienną, która charakteryzuje się dużą wytrzymałością, dość szybko się wiąże (przy odpowiednich proporcjach wapna i cementu), łatwo się urabia i może być nakładana nawet do ok. 5 godzin po jej przygotowaniu.

Na rynku dostępne są również zaprawy będące połączeniem zaprawy cementowej lub cementowo-wapiennej z domieszką elementów mineralnych. Taka zaprawa jest zwana ciepłochronną – jej nieprzecenioną zaletą są bardzo dobre parametry izolacyjne, dzięki czemu możemy wyeliminować mostki termiczne. Zaprawa ciepłochronna nie jest tak wytrzymała i odporna na obciążenia, jak inne np. zaprawa cementowa, dlatego nie wszędzie się sprawdza. Jednak, ze względu na właściwości termoizolacyjne, nadaje się do murowania ścian jednowarstwowych.

Przygotowując zaprawę, należy zawsze przestrzegać zaleceń producenta, ponieważ w przeciwnym wypadku możemy narazić się na osłabienie jej właściwości, a tym samym zmniejszyć trwałość i jakość ścian.

Murowanie – ogólne zasady

Przystępując do murowania, musimy kierować się powszechnie obowiązującymi regułami, które pozwolą nam uniknąć błędów i osiągnąć jak najlepsze rezultaty. Po pierwsze, na ścianie fundamentowej należy ułożyć papę, która będzie pełniła funkcję izolacji przeciwwilgociowej. W miejscach łączenia fragmentów papy powinny być zachowane co najmniej kilkucentymetrowe (a nawet kilkunastocentymetrowe) zakładki. Na warstwę izolacyjną wylewamy warstwę zaprawy, która pozwoli na wyrównanie podłoża. Zanim przejdziemy do dalszych etapów, powinna nastąpić ok. 2-3-godzinna przerwa technologiczna na związanie zaprawy.

Narożniki, które murujemy jako pierwsze, powinny mieć przynajmniej trzy warstwy. Bloczki wykorzystywane do ich budowy nie powinny być przycinane. Na gotowych narożnikach możemy zamocować sznurek murarski, który wyznaczy poziom kolejnych warstw muru.

Wykonując kolejne warstwy ściany, trzeba pamiętać o tym, że bloczki czy pustaki nie mogą znajdować się bezpośrednio jeden nad drugim – musi występować przesunięcie o około połowę długości bloczku. 
Podczas nanoszenia zaprawy i murowania kolejnych warstw, należy dokładnie wyrównać i oczyścić poprzednią warstwę, tak aby zapewnić prawidłową przyczepność zaprawy.

Aby prawidłowo przenieść obciążenia, na wysokości otworów w ścianie (okiennych i drzwiowych), należy wykonać nadproża.

Kolejne etapy murowania ściany

Po przygotowaniu podłoża i wymurowaniu narożników można przystąpić do murowania ścian zewnętrznych. Układamy zatem pustaki do wysokości nadproży, łącząc je odpowiednią zaprawą. Jeżeli mamy do czynienia z bloczkami betonowymi przeznaczonymi do mocowania na pióro i wpust, wówczas zaprawę nakładamy jedynie w spoinach poziomych – w pionie nie jest ona niezbędna.

Kiedy dotrzemy do poziomu nadproży, mamy do wyboru 2 opcje – możemy zamocować gotowe, prefabrykowane nadproża, lub wykonać je od podstaw, układając zbrojenie i zalewając je betonem. W przypadku drugiego rozwiązania czas murowania będzie nieco dłuższy, ponieważ konieczne jest wykonanie szalunków i zbrojeń oraz kilkudniowa przerwa technologiczna po wypełnieniu zbrojenia betonem.

Po wybudowaniu nadproży kontynuujemy układanie pustaków / bloczków – aż dotrzemy do wysokości stropu. Następnym etapem (po ukończeniu stropów i wieńca stropowego) jest murowanie ścianek kolankowych. Na końcu wykonuje się ściany szczytowe.

Jakich błędów należy się wystrzegać?

Niektóre błędy w trakcie murowania mogą nie tylko narazić nas na dodatkowe koszty i obniżyć jakość ściany, ale również spowodować zagrożenie bezpieczeństwa. Trzeba zatem uważać na to, by:

• nie murować ścian przy zbyt wysokiej temperaturze powietrza – przyjmuje się, że maksimum to ok. 25°C – powyżej tej temperatury mogą pojawić się problemy z efektywnym wiązaniem zaprawy murarskiej,
• do wyrównywania bloczków lub pustaków nie używać innego młotka niż gumowy, aby nie uszkodzić ich powierzchni i nie osłabić muru,
• nie dodawać do zaprawy elementów, które nie są wyraźnie zalecane przez producenta (np. dodatkowego piasku),
• zachować właściwe proporcje podczas przygotowywania zaprawy,
• dbać o poprawne przewiązanie pustaków / bloczków.

Warto także pamiętać o tym, że – choć samodzielne murowanie ścian pozwoli nam nieco zaoszczędzić na kosztach robocizny – to jednak w przypadku budowy domu najlepiej zlecić tego rodzaju prace doświadczonej ekipie budowlanej.