Remont fundamentów

Awaria fundamentów jest niebezpieczna, ponieważ może spowodować uszkodzenie innych elementów budynku. Zazwyczaj trudno jest stwierdzić, czy fundamenty wymagają naprawy. Czasem sprawdza się ich stan przy okazji innych robót: nadbudowy lub rozbudowy budynku, remontu piwnicy. Jeśli jednak nie wykonuje się żadnych dodatkowych prac, to jak się dowiedzieć, czy należy remontować fundamenty? O awarii fundamentów mogą świadczyć uszkodzenia innych elementów budynku, takie jak: rysy i spękania na ścianach lub stropach, ugięcia stropów, rozchodzenie się ścian lub stropów i ścian, pękanie lub odspajanie tynków. O odkształceniu konstrukcji może też świadczyć klinowanie się okien i drzwi. By móc z całą pewnością stwierdzić, czy fundamenty wymagają remontu, trzeba wykonać odkrywki, tj. odkopać od zewnątrz fragmenty ścian i ław. Tylko w ten sposób można sprawdzić, w jakim są stanie: czy jest izolacja przeciwwilgociowa i czy nie jest uszkodzona, czy ściany są popękane lub zarysowane, czy fundamenty są podmyte. Odbijając w piwnicy fragment tynku można sprawdzić, czy ściany fundamentowe są zawilgocone.

Od czego zacząć remont fundamentów?

Gdy mamy podejrzenia, że fundamenty są uszkodzone, trzeba zlecić wykonanie ekspertyzy technicznej. Sporządza ją konstruktor z uprawnieniami budowlanymi. Ocenia stan techniczny fundamentów i projektuje rozwiązania naprawcze. Żeby remont odniósł skutek, trzeba znaleźć przyczynę uszkodzenia i ją wyeliminować, a to często jest bardzo trudne. Czasem trzeba też wykonać badania geologiczne gruntu albo chociaż sprawdzić warunki gruntowe: jaki jest rodzaj gruntu, czy jest woda gruntowa, a jeśli tak – to na jakim poziomie. Czynności te prawidłowo wykona jedynie geotechnik albo doświadczony inżynier budowlany.

Wzmacnianie fundamentów

Fundamenty trzeba wzmocnić, gdy są za płytko posadowione, zostały uszkodzone, nadmiernie osiadają albo gdy chce się nadbudować budynek i zwiększyć ich nośność. W tym celu można je poszerzyć, tj. obmurować lub obetonować z jednej lub dwóch stron, pogłębić czyli podbić, wymienić w całości lub w części. Wzmacnianie fundamentów wykonuje się na podstawie projektu, który sporządza konstruktor budowlany. Roboty warto powierzyć wykonawcy z doświadczeniem, a na budowie musi być obecny kierownik.

Poszerzając fundamenty z jednej lub obu stron, wykonuje się odsadzki, zazwyczaj żelbetowe, które trwale łączy się z istniejącym fundamentem za pomocą kotew. Nowe belki powstają na tej samej głębokości co istniejący fundament, ewentualnie trochę niżej – także pod fundamentem.

Aby wzmocnić fundamenty, można je poszerzyć, tj. obmurować lub obetonować z jednej lub dwóch stron, pogłębić czyli podbić, wymienić w całości lub w części.

Podbijając fundamenty, zwiększa się głębokość posadowienia, tj. wykonuje się nowe elementy pod istniejącymi fundamentami. Żeby móc przeprowadzić takie roboty, fundamenty odkopuje się odcinkami. Konstruktor decyduje, jak długie to mają być fragmenty, w jaki sposób je odkopywać i w jakiej kolejności, jak wzmocnić fundament. Podczas robót nie wolno dopuścić do zalania wykopów, czasem trzeba też zabezpieczyć skarpy. Zazwyczaj do podbicia wykorzystuje się beton monolityczny, a przy dużych głębokościach pale.

W przypadku wzmacniania za pomocą betonu lanego na budowie ławy od spodu czyści się z ziemi, układa deskowanie i betonuje. Gdy beton zwiąże, to zasypuje się fundament i dopiero wtedy odkopuje następne odcinki.

Fundamenty podbija się także metodą iniekcji strumieniowej, wykonując tzw. jet grouting. Metoda ta polega na tym, że pod fundamenty, przez wcześniej wywiercone otwory, wtłacza się pod dużym ciśnieniem zaczyn cementowy. Powstają kolumny będące mieszaniną gruntu i zaczynu cementowego, na których opiera się istniejący fundament. Iniekcję przeprowadza się za pomocą niewielkich otworów, a maszynę można ustawić nawet w piwnicy. Jest to wygodna, ale jednak droga technologia. W ten sposób wzmacnia się na przykład fundamenty, które nadmiernie osiadają.

Jednym z najczęstszych powodów uszkodzenia fundamentów jest ich zawilgocenie. Dochodzi do niego, gdy nie ma hydroizolacji albo jest ona zniszczona. 

Naprawa zarysowań

Jeśli na ścianach fundamentowych lub w płycie fundamentowej pojawiły się rysy, można je skutecznie zlikwidować. Naprawia się je za pomocą specjalnych zapraw cienkowarstwowych i siatki z włókna szklanego albo metodą iniekcji. Zazwyczaj rysy uszczelnia się lub zamyka metodą iniekcji przy pomocy żywic elastycznych lub sztywnych. Materiał uszczelniający czasem wprowadza się pod ciśnieniem, a czasem stosuje się iniekcję bezciśnieniową. Dobierając rodzaj materiału iniekcyjnego bierze się pod uwagę m.in. wielkość uszkodzenia, jego przyczynę, rodzaj konstrukcji.

Wtórna izolacja przeciwwilgociowa

Jednym z najczęstszych powodów uszkodzenia fundamentów jest ich zawilgocenie. Dochodzi do niego, gdy nie ma hydroizolacji albo jest ona zniszczona. Wilgotne fundamenty przemarzają i tracą wytrzymałość, pojawia się na nich grzyb i pleśń, przenikająca do wnętrza woda zalewa piwnice, wilgoć podciągana kapilarnie przez ściany fundamentowe pojawia się także w ścianach parteru, a w konsekwencji także w domu.

Zawsze wykonuje się hydroizolację pionową na ścianie fundamentowej oraz poziomą pomiędzy ławą a ścianą oraz pomiędzy ścianą fundamentową a ścianą parteru. Wszystkie ww. izolacje muszą być szczelne na całej powierzchni i szczelnie połączone między sobą. Ważne jest także, by dobrze dobrać materiał do rodzaju podłoża i warunków gruntowo-wodnych.

W jaki sposób wykonać wtórną hydroizolację piwnicy? Gdy uszkodzenia są rozległe – izolację układa się od nowa. W tym celu zazwyczaj zdejmuje się całą istniejącą hydroizolację. Następnie przygotowuje się podłoże: oczyszcza je, usuwa niestabilne warstwy, naprawia ubytki. Dopiero na takiej powierzchni można położyć nową hydroizolację. Czasem jest możliwe nałożenie nowej powłoki na starą. Jednak taką decyzję może podjąć jedynie specjalista na budowie. Gdy uszkodzenia nie są duże i połączenia pomiędzy izolacjami są prawidłowe – wystarczy naprawa miejscowa.

Wtórną hydroizolację, zarówno poziomą jak i pionową, wykonuje się także metodą iniekcji. Polega ona na tym, że w ścianie wywierca się rząd otworów, w które wprowadza się, zazwyczaj pod ciśnieniem, zaprawę iniekcyjną. Izolację tym sposobem można wykonać także od środka budynku, wtedy nie trzeba odkopywać fundamentów. O tym, jakiego użyć materiału, o jakiej średnicy i w jakim rozstawie wykonać otwory, a także jakie zastosować ciśnienie – decyduje specjalista.

W szczególnych przypadkach wykonuje się izolację wewnętrzną typu wannowego. Nie jest to najlepsze rozwiązanie, ponieważ wtedy ściana fundamentowa pozostaje cały czas wilgotna, ale czasem jedyne możliwe. W tym przypadku, przed wykonaniem hydroizolacji, również usuwa się wszystkie tynki i zaprawy, czyści ścianę, uszczelnia rysy, pęknięcia i przejścia rur, likwiduje ubytki. Podobnie postępuje się przed wykonaniem izolacji poziomej – usuwa się warstwy posadzki aż do betonu, oczyszcza i naprawia podłoże. Dopiero na tak przygotowanej powierzchni wykonuje się hydroizolację.