Rodzaje tynków wewnętrznych

Dobór odpowiedniego tynku jest uzależniony od materiału budulcowego ścian i zastosowanego spoiwa muru. Tynk może być nałożony ręcznie, przy pomocy pac i kielni, lub maszynowo, z wykorzystaniem agregatu tynkarskiego. Nakłada się go na podłoża z cegieł wapienno-piaskowych, ceramicznych, betonowych, gipsowych i gipsowo-betonowych, a także na podłoża z płyt pilśniowych, paździerzowych, drewnianych, wiórowo-cementowych i wiórowo-magnezjowych oraz metalowych.

Klasyfikacja tynków

Ważnym kryterium, pozwalającym na klasyfikację tynków, jest określenie właściwości i liczby warstw zaprawy. Należą do nich tynki jednowarstwowe, dwuwarstwowe oraz tynki trójwarstwowe. Tynki, w zależności od ich składu, można podzielić na: gipsowe, cementowo-wapienne, cementowe, wapienne oraz gliniane. Rosnącą popularnością wśród tynków wewnętrznych cieszą się tynki dekoracyjne.
Tynki różnią się między sobą parametrami, które pozwalają zastosować je w różnych warunkach. Według tak przyjętego kryterium można wydzielić tynki:

- zwykłe, które wykonuje się bez specjalnych dodatków i nakłada jednowarstwowo lub wielowarstwowo. Po dodaniu pigmentów i zastosowaniu odpowiedniego sposobu nakładania, można uzyskać tynki dekoracyjne, np. tynk typu baranek,

- tradycyjne szlachetne - wykorzystują szlachetne zaprawy – biały cement, atrakcyjne pigmenty oraz kruszywa, np. marmurowe. Po zastosowaniu specjalistycznych technik otrzymuje się tynki, na których możliwe jest wykonanie fresków, sgraffito, stiuków weneckich lub sztablatury,

- specjalne: 

• wyciszające, poprawiające akustykę w pomieszczeniach,
• rentgenowskie – stosowane w pomieszczeniach z aparaturą rentgenowską,
• ekranujące – uniemożliwiające przenikanie fal radiowych,
• magnetyczne – dzięki którym możliwe jest stosowanie magnesów w celu zamocowania rozmaitych materiałów, np. plansz,
• tynki do sal sportowych.

Wykorzystywane zaprawy tynkarskie muszą spełniać normę europejską PN-EN 998-2/2004.

 

 

Rodzaje tynków ze względu na liczbę warstw zaprawy

Tynki jednowarstwowe, nazywane surowymi, są stosowane bezpośrednio na podłoże. Wykorzystuje się je do zabezpieczenia ścian na strychach, w pomieszczeniach gospodarczych oraz w piwnicach. Powierzchnie otynkowane jednowarstwowo są szorstkie, co wynika z techniki tynkowania, polegającej na obrzucaniu ściany mocną zaprawą cementową. Tynkowanie wymaga szybkiego wyrównania zaprawy przy pomocy kielni. Grubość tynku wyznacza się przy pomocy listew, pomiędzy którymi przeciąga się sznurek, który pozwala sprawdzić wyrównanie nakładanego tynku.

Na tynki dwuwarstwowe z kolei składa się warstwa obrzutki i warstwa górna - narzutowa. Zadaniem obrzutki jest zapewnienie odpowiedniej przyczepności warstwie górnej. Nakłada się ją na grubość od 3 do 5 milimetrów. Po uzyskaniu twardości nakłada się warstwę następną, obrzutową, o grubości do 1,5 cm. Nadmierną ilość tynku należy ściągnąć przy pomocy listew, w kierunku od dołu do góry.

Tynki jednowarstwowe, nazywane surowymi, kładzie się bezpośrednio na podłoże. Są stosowane na strychach, w pomieszczeniach gospodarczych oraz piwnicach.

Wykonie warstwy narzutowej jest czynnością pracochłonna i trudną, wymagającą wprawy w tynkowaniu. Nieumiejętne wykonanie narzutu jest powodem odpadania zaprawy od tynkowanej ściany lub sufitu. Aby zminimalizować straty, odpadniętą zaprawę należy zebrać i przed użyciem na nowo przerobić. Końcową częścią tynkowania jest wyrównanie całości przy pomocy pac lub łaty. Wyrównanie tynku na suficie wykonuje się zygzakami, kierując pacę do siebie. Tynk dwuwarstwowy schnie około 24 godzin.

Tynk trójwarstwowy składa się z warstwy obrzutowej, narzutowej oraz gładzi. Dzięki zewnętrznej warstwie, uzyskuje się gładki tynk. Jego powierzchnia jest równa i przygotowana do malowania, położenia gładzi gipsowej lub tynku dekoracyjnego. Gładź nakłada się na grubość od 8 do 15 mm, na wyschniętą powierzchnię ściany z wykonaną obrzutką i warstwą narzutową.

Tynki gipsowe ułatwiają zastosowanie kolorowych farb. Są gładkie i eleganckie. Dla otrzymania pożądanej powierzchni kilkakrotnie tynki cementowe gładzią gipsową. Otrzymanie chropowatej faktury możliwe jest przy zastosowaniu tynków cementowo-wapiennych.

Do czasu wyschnięcia tynków należy wietrzyć pomieszczenia i zadbać, by otynkowane powierzchnie nie zostały zbyt mocno poddane działaniu promieni słonecznych. Szybkie wysychanie jest powodem pękania tynków, dlatego delikatne suszenie można przeprowadzić po kilku dniach, na wysychających powierzchniach. Odpowiednie suszenie pozwalai wyeliminować niebezpieczeństwo wystąpienia na tynkach tzw. rys skurczowych.

 

Czas schnięcia jest uzależniony od rodzaju podłoża, na który został nałożony tynk, oraz od grubości nakładanej warstwy. Na podłożach ceramicznych czas schnięcia tynku cementowo-wapiennego wynosi około pięciu dni, na podłożach betonowych – około dwóch tygodni. Tynk gipsowy schnie około dwóch tygodni, natomiast cementowo-wapienny od dwóch do czterech tygodni. Proces wysychania przebiega wolniej w narożnikach i różnych zakamarkach.

Do czasu wyschnięcia tynków należy wietrzyć pomieszczenia i zadbać, by otynkowane powierzchnie nie zostały zbyt mocno poddane działaniu promieni słonecznych. Szybkie wysychanie jest powodem pękania tynków.

Charakterystyka najpopularniejszych tynków

Zaprawy gipsowe, wykonane na bazie gipsu i wapna, stosuje się w pomieszczeniach suchych. Charakteryzują się gładkością i są doskonałym podkładem pod farby. Wykończone gładzią i pokryte farbami efektownie prezentują się w salonach, sypialniach lub holach. Zaletą tynków gipsowych jest ich opłacalność ekonomiczna. Ten rodzaj tynku kładzie się maszynowo, przy użyciu agregatów. Ręczne nakładanie tynków przeprowadza się jedynie na fragmentach powierzchni, np. w czasie remontów. Nieodpowiednie wykonanie prac skutkuje nierównościami i wiąże się z koniecznością skuwania nadmiaru materiału. Tynki gipsowe należą do tynków jednowarstwowych, dlatego przed ich nałożeniem należy dokładnie zagruntować podłoże. Odpowiedni środek gruntujący nanosimy równomiernie przy pomocy pędzla. Przy powierzchniach o niskiej chłonności stosuje się środki gruntujące zawierające mieszankę pisku kwarcowego z żywicami, dzięki czemu uzyskuje się szorstką powierzchnię. Zaletą tynków gipsowych jest korzystne oddziaływanie na mikroklimat panujący w pomieszczeniach. Gips posiada zdolność wchłaniania nadmiaru wilgoci i jej zwracania, gdy jest sucho. Dzięki temu klimat w mieszkaniu sprzyja zdrowiu lokatorów.

Tynki gipsowe mogą być nakładane na rozmaite podłoża – beton komórkowy, cegłę, pustaki, a nawet styropian (po jego odpowiednim przygotowaniu). Do wad tynków gipsowych należy mała

odporność na uszkodzenia mechaniczne. Współczesne tynki zawierają domieszki, które podnoszą ich odporność na urazy. Tynki gipsowe kosztują około 21 zł za 30 kg worek do prac ręcznych i maszynowych. 

 

Tynki cementowo-wapienne. Nałożenie tego rodzaju tynków poprzedza wykonanie cementowej obrzutki. Tynki można wykorzystać w każdym rodzaju pomieszczeń, również tych, w których występuje wilgoć – w łazienkach i kuchniach, w piwnicach czy garażach. Tynki cementowo-wapienne są stosowane jako podkład pod kafelki, tapety, a cementowe – sprawdzają się na sufitach. Tam, gdzie ważna jest duża przyczepność, tak jak przy tynku pod kafelki, stosuje się tzw. zacieranie na ostro, zwiększające szorstkość podłoża. Zaletą tynków cementowo-wapiennych jest paroprzepuszczalność, a także nieskomplikowany sposób wyrobienia. Tynki powinny mieć grubość około 1 cm. Przy powierzchniach nierównych powinno się nałożyć tynki dwukrotnie lub trzykrotnie, jeśli zamierzamy wykończyć ścianę gładzią.

Rynek oferuje gotowe mieszanki tynkarskie, ze składnikami uszlachetniającymi. Dzięki nim tynki są plastyczne i charakteryzują się dobrą przyczepnością. Koszt mieszanki do ręcznego tynkowania wynosi około 20 zł za worek 30 kg. Worek z mieszanką do tynkowania maszynowego kosztuje około 25 zł.

Tynki cementowo-wapienne można wykorzystać w każdym rodzaju pomieszczeń, również tych, w których występuje wilgoć – łazienkach i kuchniach, w piwnicach czy garażach.

Tynki cementowe to mieszanina cementu, piasku i wody. Są dość trudne w wyrabianiu. Zaletą tego rodzaju tynków jest odporność na wilgoć oraz wytrzymałość na uszkodzenia. Podobnie jak tynki cementowo-wapienne można je nakładać dwuwarstwowo lub trzywarstwowo. Często wykorzystuje się je do obrzucania tynków cementowo-wapiennych w celu obniżenia kosztów tynkowania. Tynki nakłada się na grubość około 3 cm, dzięki czemu mieszkanie staje się lepiej zaizolowane temicznie i akustycznie. Podłożem dla tynków cementowych i cementowo-wapiennych są: beton komórkowy i zwykły, pustaki, płyty wiórowo-cementowe, a także powierzchnie cementowo-wapienne i gipsowe.Na podłoża o niskiej przyczepności stosuje się siatki, listewki, maty trzcinowe, itp. Dopiero po zwiększeniu przyczepności można przystąpić do tynkowania.

Zaletą tynków wapiennych jest komfort, jaki zapewniają podczas pracy, nie wymagają bowiem pośpiechu w czasie tynkowania. Czynność zacierania powierzchni można wykonać następnego dnia po nałożeniu zaprawy. Dzieje się tak dzięki wolnemu procesowi wiązania i utwardzania wapna z dwutlenkiem węgla zawartym w powietrzu. Tynki wapienne nie pękają. Nadają się do pomieszczeń wilgotnych i suchych.

 

Glina jest materiałem oddychającym. Pochłania także zapachy tytoniu i dymu. Tynki gliniane nie pleśnieją i są odporne na działanie mikroorganizmów i grzybów.

Tynki gliniane są ekologiczne. Dotychczas były stosowane sporadycznie, obecnie zdobywają zwolenników dzięki unikalnym właściwościom. Wysoka cena tego rodzaju materiału odstrasza masowych odbiorców, ale tynki zdobywają popularność dzięki indywidualnym użytkownikom i zapaleńcom, dla których zdrowie jest wartością najważniejszą. Tynki gliniane powstają z mieszanki gliny i piasku. Glina jest wykorzystywana w budownictwie od tysięcy lat. Glina posiada wiele zalet. Jest materiałem oddychającym, pochłaniającym nadmiar wilgoci z otoczenia i oddającym ją. Pochłania także zapachy tytoniu i dymu. Gliniane tynki nie pleśnieją i są odporne na działanie mikroorganizmów i grzybów. Alergicy w pomieszczeniach z glinianymi tynkami nie narzekają na dolegliwości. Ścianom pokrytym glinianym tynkiem można nadać dowolną fakturę, bowiem jest materiałem niezwykle plastycznym. W czasie remontu glinę można ponownie wykorzystać. Wadą tego rodzaju wykończeń jest spory ciężar. Tynk o grubości 1 cm na powierzchni metra kwadratowego może ważyć około 18 kg. To główny powód, dla którego tynki gliniane wykorzystuje się jedynie na surowych murach, ścianach z cegły raz na powierzchniach z ceramiki poryzowanej. Postęp we współczesnym budownictwie dotyczy również tynków glinianych. Można je nakładać przy pomocy agregatów tynkarskich. Cena tynku glinianego uzależniona jest od producenta. Wynosi około 30 zł za worek o ciężarze 35 kg.