Dom pasywny a dom energooszczędny – czym się różnią? [PORÓWNANIE]

Choć oba rozwiązania mają na celu ograniczenie zużycia energii, różnią się od siebie m.in. ceną i maksymalnym zużyciem energii. Nowe przepisy zobowiązują przyszłych właścicieli budynku do podjęcia decyzji: lepiej zdecydować się na dom energooszczędny, czy pasywny?

Dom pasywny

Domem pasywnym nazywamy budynek o zapotrzebowaniu na energię zmniejszonym do maksymalnie 15 kWh/m2 na rok. Komfort cieplny uzyskuje się w nim poprzez zastosowanie odnawialnych źródeł ciepła:

• promieniowania słonecznego,
• energii generowanej przez mieszkańców,
• energii pochodzącej z używania sprzętów domowych.

Dom pasywny cechuje się uproszczoną, zwartą bryłą, która pozbawiona jest elementów trudnych do zaizolowania takich jak balkony, tarasy czy wykusze. Umożliwia zaoszczędzenie energii, redukcję strat ciepła, polepszenie jakości powietrza oraz charakteryzuje się dobrą izolacją akustyczną. Swoje właściwości zawdzięcza:

• brakowi mostków termicznych – dach, ściany i podłogi w domu pasywnym cechują się bardzo dobrą izolacją i brakiem szczelin. Dzięki temu w budynku utrzymana jest optymalna temperatura, co minimalizuje potrzebę dodatkowego ogrzewania pomieszczeń; izolacja wysokiej jakości wstrzymuje wymianę energii ze środowiskiem zewnętrznym,
• oknom wysokiej jakości – przeciwdziałają one utracie ciepła z budynku; okna w domu pasywnym powinny odznaczać się niską przewodnością ciepła,
• wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła – odzyskuje ona ciepło z zużytego powietrza i kieruje je do powietrza świeżego. Minimalizuje to straty energii oraz zapewnia dobrą jakość powietrza,
• hermetycznej konstrukcji – dobrze dobrany projekt domu pozwala ograniczyć straty ciepła oraz niekontrolowany przepływ powietrza.

Ważnym elementem domu pasywnego jest właściwy układ pomieszczeń w stosunku do stron świata, a więc w ten sposób, by promienie słoneczne zapewniały odpowiednie nagrzanie pomieszczeń użytkowych. Umiejscowienie dużych przeszkleń od strony południowej pozwoli na znaczne zyski ciepła, dlatego pomieszczenia użytkowe takie jak salon, kuchnia, łazienka, pokoje dzienne powinny być zorientowane na południe. Od strony północnej lokujemy pomieszczenia gospodarcze oraz garaż. 

Należy zwrócić uwagę także na projekt domu pasywnego – wszelkie błędy na tym etapie mogą doprowadzić do niespełnienia wymagań niezbędnych do nazwania budynku pasywnym oraz wiążą się z większą, i co za tym idzie – droższą eksploatacją.

Nie można zapomnieć o odpowiednim doborze instalacji i jej prawidłowym montażu. Popularne inteligentne systemy zarządzania budynkiem dają nam możliwość nadzorowania wentylacji, ogrzewania czy oświetlenia za pomocą smartfona, dzięki czemu możemy kontrolować ich działanie nawet przebywając poza domem.

Budowa domu pasywnego możliwa jest tylko w odpowiednim miejscu – nie może być ono osłonięte drzewami czy otoczone wysokimi budynkami, które utrudniają dostęp promieni słonecznych.

Dom pasywny – ile kosztuje?

Szacuje się, że koszty budowy domu pasywnego są od 8 do 15 procent wyższe, niż w przypadku budynku standardowego, przewyższają także koszt domu energooszczędnego. Dom pasywny w stanie deweloperskim to koszt ok. 200 tysięcy złotych za 50 m2. Za dom energooszczędny o tym samym metrażu zapłacimy średnio 170 tysięcy, zaś za budynek w budownictwie tradycyjnym – 130 tysięcy złotych. Droższy jest również sam projekt domu oraz używane materiały budowlane. 

Dom energooszczędny

Dom energooszczędny charakteryzuje się mniejszym zapotrzebowaniem na energię, niż jego tradycyjny odpowiednik, zapewnia termoizolację, a jego zwarta bryła, osadzona zazwyczaj na planie prostokąta, pozwala ograniczyć straty ciepła. W budynku tego rodzaju nie używa się standardowych źródeł ogrzewania: kotły i piece zastąpione są przez systemy, które wspomagają energooszczędność, np. pompy ciepła, panele fotowoltaiczne czy kolektory słoneczne. 

Należy pamiętać, że duże i skomplikowane konstrukcje wiążą się z większymi stratami ciepła. Dotyczy to również dachu – nie powinien on posiadać wielu załamań, dlatego najlepiej zdecydować się na  dach jedno- lub dwuspadowy. Wybierając okna, oszklenia oraz ramy okienne, należy zwrócić uwagę na ich współczynnik przenikania ciepła – powinien być on możliwie najniższy. Bardzo ważna jest także właściwa wentylacja dachu, ścian i podłóg. W domu energooszczędnym powinno się zastosować niskoenergetyczny sprzęt – zarówno RTV, jak i AGD. 

Dom energooszczędny – z czego zbudować?

By spełnić normy energooszczędności, izolacyjność termiczna ścian w domu energooszczędnym powinna wynosić mniej niż, 0,2 W na m2. Współczynnik ten osiągnąć możemy  korzystając we właściwy sposób z materiałów o odpowiednich parametrach. Najlepszym wyborem będą materiały charakteryzujące się dużą masą termiczną. Należą do nich:

• kamień,
• beton,
• cegły.

Użycie powyższych tworzyw minimalizuje zużycie energii w budynku. Masa termiczna to nic innego, jak zdolność materiałów budowlanych do pochłaniania i przechowywania energii cieplnej. Nie tylko normuje ona temperaturę wewnętrzną, ale także spowalnia prędkość wymiany ciepła. Niewskazane jest używanie stali lub drewna, które charakteryzują się niską masą termiczną.

Ile kosztuje budowa domu energooszczędnego? 

Budowa domu energooszczędnego przewyższa cenę budynku tradycyjnego – dodatkowe koszty spotkają nas już na etapie projektu. Gotowy projekt domu musi uwzględniać:

• płytę fundamentową,
• właściwą izolację,
• materiały budowlane wysokiej jakości,
• dostosowane okna i ich prawidłowy montaż,
• wentylację mechaniczno-wywiewną z odzyskiem ciepła,
• odnawialne źródła energii: kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne.

Całkowity koszt domu energooszczędnego w stanie deweloperskim może przewyższać cenę jego tradycyjnego odpowiednika nawet o kilkadziesiąt tysięcy złotych. Pamiętajmy jednak, że są to koszty, które się zwracają – w dłuższej perspektywie jest on tańszy w utrzymaniu.

Dom energooszczędny a przepisy prawne

Od 2021 w Polsce obowiązuje przepis, który nakłada na przyszłych właścicieli budynku obowiązek budowy domu energooszczędnego. Zaostrzone przepisy określane są jako norma WT2021 lub standard energetyczny WT2021 i dotyczą trzech obszarów:

• ograniczenia zapotrzebowania domów na energię pierwotną,
• zwiększenia energooszczędności w przegrodach wewnętrznych i innych elementach konstrukcji budynku,
• modernizacji kotłów grzewczych i rozpowszechnienia urządzeń, które korzystają z energii odnawialnej.

Nowe zasady ustanowione przez Parlament Europejski dotyczą wszystkich domów, które uzyskały pozwolenie na budowę po 21 grudnia 2020 roku. Obejmują także stare budynki, które będą modernizowane.

Dom pasywny a dom energooszczędny – różnice 

Każdy dom pasywny jest jednocześnie domem energooszczędnym, jednak zasada ta nie działa w drugą stronę: nie każdy budynek energooszczędny można nazwać pasywnym. W Polsce częściej spotykane są domy energooszczędne – a to ze względu na niższą cenę i mniejsze wymagania technologiczne.

Domy energooszczędne budowane są w celu jak najmniejszej utraty energii, z kolei domy pasywne – by móc dodatkowo ją pozyskiwać i ponownie używać. Budynki różnią się od siebie także maksymalnym zużyciem energii.

Zarówno budynek energooszczędny, jak i pasywny, są rozwiązaniami, które pozwalają obniżyć rachunki za energię. Podczas gdy dom pasywny zobowiązuje nas do wyboru działki o konkretnych cechach, dom energooszczędny pozwala na większą dowolność.

Wybór odpowiedniej koncepcji jest kwestią indywidualną – zależy od naszego budżetu, możliwości oraz potrzeb dotyczących estetyki domu.

Przeczytaj również: Stwórz inteligentny dom krok po kroku - już na etapie budowy!