Adaptacja projektu gotowego

Adaptacja obejmuje dwa zakresy. Pierwszy, obowiązkowy, oznacza dostosowanie przez projektanta adaptującego rozwiązań przyjętych przez twórców projektu gotowego do warunków panujących na konkretnej działce (do ukształtowania terenu, właściwości gruntu, warunków stref klimatycznych itp.). W praktyce obejmuje on wykonanie planu zagospodarowania działki oraz weryfikację obliczeń i rozwiązań w opracowaniach branżowych (konstrukcja, instalacje) projektu gotowego.

Niekiedy ten niezbędny zakres adaptacji trzeba rozszerzyć. Dzieje się tak w sytuacji, kiedy wybrany projekt nie spełnia dokładnie wymogów stawianych w decyzji o warunkach zabudowy lub w wypisie z planu miejscowego. Chodzi tu najczęściej o kąt nachylenia dachu, dopuszczalną wysokość budynku, szerokość elewacji itp.

Oprócz tego absolutnie koniecznego zakresu adaptacji istnieje drugi obszar zmian wynikających z faktu, że wybrany projekt gotowy domu jest często jedynie najbardziej przybliżoną odpowiedzią na indywidualne oczekiwania inwestora. Zmiany dopasowujące projekt ściśle do tych oczekiwań dotyczyć mogą różnych zagadnień np. układu funkcjonalnego, wyrazu plastycznego elewacji, sposobu ogrzewania mieszkania, zastosowanych technologii i materiałów budowlanych.

Ile to kosztuje?

O ile praca projektanta adaptującego związana z podstawowym zakresem adaptacji jest dość ściśle określona i do pewnego stopnia rutynowa, to już zmiany dostosowujące projekt do warunków zabudowy, a szczególnie te z drugiego wspomnianego wyżej zakresu, mogą być bardzo różnie wyceniane. Zależy to od stopnia ich trudności i pracochłonności.

Proste, a więc niedrogie, są zmiany...

...układu funkcjonalnego, takie jak: przestawienie czy rezygnacja ze ścian działowych, przesunięcie bądź likwidacja otworów w ścianach, zwłaszcza działowych, doprojektowanie daszku nad wejściem.

Więcej zapłacimy w sytuacji...

...kiedy zmiany funkcji, formy lub/i wielkości pomieszczeń czy całego budynku zaczynają ingerować w jego konstrukcję. Jeżeli w ich wyniku naruszeniu ulega pierwotny rozstaw ścian nośnych, słupów, sposób podparcia lub zbrojenia stropów, schodów czy oparcie dachu (przy podwyższaniu ścianki kolankowej!), a potem przebieg instalacji, adaptacja staje się trudniejsza i droższa.

Skrajnym przykładem jest tu adaptacja poddasza nieużytkowego do celów mieszkalnych (zwłaszcza jeśli strop nad parterem był jedynie lekką konstrukcją podwieszaną do wiązarów dachu), podpiwniczenie budynku, a zwłaszcza zmiana technologii np. z murowanej na szkieletową. Niekiedy, nie będąc pewni efektu plastycznego niektórych zmian, zmuszeni jesteśmy, przed podjęciem ostatecznej decyzji, zlecić architektowi adaptującemu wykonanie wstępnych szkiców elewacji – to znów dodatkowy koszt.

Kolejną grupę adaptacji stanowią...

...bardzo powszechne zmiany konstrukcji ścian zewnętrznych i materiałów ściennych (ściana jednowarstwowa na dwuwarstwową bądź na odwrót, pustak ceramiczny w miejsce bloczka gazobetonowego itp.).

Jest to zmiana często wprowadzana już w trakcie budowy, ale uwaga: każda zmiana materiału ściennego oznacza mniejszą lub większą zmianę we wszystkich częściach projektu: architekturze, konstrukcji, instalacjach. Każdy materiał ma nieco inne parametry istotne dla obliczeń wykonywanych przez projektantów tych branż:

• architektura
  Zastąpienie materiału ściennego innym wiąże się często ze znaczną zmianą grubości ściany, a to z kolei - z koniecznością korekty powierzchni zabudowy. Jeśli wymiar ściany zewnętrznej zmieni się o 5-8 cm, to przy obwodzie budynku ok. 40 m spowoduje on różnicę 2-4 m kw! W skali zabudowy jednorodzinnej to dość poważna zmiana. W szczególnej sytuacji zdarzyć się może, że kilka dodatkowych centymetrów szerokości budynku uniemożliwi zachowanie dopuszczalnych odległości od granic działki.
  
  
• konstrukcja
  Każdy materiał budowlany ma inne parametry wytrzymałości. Trzeba określić czy nowy materiał równie dobrze, co użyty pierwotnie, przenosić będzie obciążenia. Zmiany grubości ściany pociągają także za sobą niekiedy konieczność przeprojektowania elementów konstrukcyjnych wylewanych na mokro: wieńców, nadproży, ścian fundamentowych.
  
  
• instalacje
  Inna konstrukcja ściany zewnętrznej to inna ciepłochronność przegrody izolującej wnętrze domu od warunków atmosferycznych. Trzeba na nowo obliczyć zapotrzebowanie ciepła dla budynku, ustalić moc kotła c.o., zweryfikować wielkość grzejników. Ponadto niektóre materiały ścienne nie nadają się do wykonywania w nich bruzd – trzeba przewidzieć inny sposób prowadzenia rurarzu.

Zdecydowanie lepiej więc wszystkie skutki zmiany materiału ściennego wyłapać i zapanować nad nimi przed rozpoczęciem budowy. W zależności od rodzaju i zakresu zmian, jakie spowoduje zastąpienie jednego materiału innym, muszą zostać naniesione korekty lub powstać całkiem nowe opracowania projektowe – wiąże się to z dodatkowymi wydatkami. Może to zaskoczyć tych inwestorów, którzy zmian dokonują właśnie z myślą o obniżaniu kosztów budowy! Jakie by nie były przyczyny wyboru innych, niż proponowane w projekcie gotowym, materiałów zawsze warto dokonać bilansu korzyści i dodatkowych nakładów, związanych z ich uzyskaniem.

Podsumowując

liczba zmian adaptacyjnych i ich koszt zależą od tego, jak dalece założenia projektu gotowego rozmijają się:

• z wymaganiami stawianymi mu przez warunki naturalne działki i warunki zabudowy
• oraz z wyobrażeniami inwestora o wymarzonym domu.

Im więcej trudu zadamy sobie, poszukując najodpowiedniejszej oferty, tym mniej wydamy na adaptację projektu. Świadomy wybór projektu gotowego wraz ze wszystkimi oferowanymi rozwiązaniami pozwoli w pełni wykorzystać jego ogromną zaletę jaką jest „przewidywalność” ostatecznego efektu inwestycji i jej kosztów.
I na koniec jeszcze:

Kto może dokonać adaptacji?

Inwestor sam wybiera osobę adaptującą projekt, która przede wszystkim powinna mieć do tego stosowne uprawnienia. Może to być m.in. dział doradztwa projektowego i adaptacji firmy oferującej projekty gotowe.