Adaptacja strychu na mieszkanie

Żeby strych przeznaczyć na cele mieszkalne, należy dostosować go do obowiązujących przepisów, które pomieszczeniom mieszkalnym stawiają konkretne wymagania. Pokoje, które spełniają te kryteria są wygodne, dobrze oświetlone i nadają się do tego, by w nich zamieszkać. Co zrobić, by otrzymać takie pomieszczenia? Poniżej omówimy najważniejsze zagadnienia, na które warto zwrócić uwagę, przystosowując strych do zamieszkania. Roboty budowlane nie zawsze zamkną się w obrębie poddasza, czasem trzeba będzie prowadzić prace również na niższej kondygnacji. Zakres robót w każdym przypadku może być inny – wszystko zależy od tego, w jakim stanie technicznym jest budynek.

Wejście – jakie schody będą wygodne?

Do pomieszczeń mieszkalnych powinny prowadzić wygodne schody stałe. Mogą one znajdować się na zewnątrz budynku albo biec z niższej kondygnacji. W budynkach jednorodzinnych minimalna szerokość biegu i spocznika powinna wynosić 80 cm, natomiast maksymalna wysokość stopni 19 cm. Stopnie muszą mieć takie wymiary, by spełnić warunek 2h + s = od 60 do 65 cm, przy czym h to wysokość stopnia, a s – szerokość. Jeśli na poddasze prowadzą schody wachlarzowe, szerokość stopni powinna wynosić minimum 25 cm. W jednym biegu schodów zewnętrznych może być najwyżej 10 stopni. Jeśli na poddasze prowadzą schody niespełniające wyżej podanych warunków, trzeba je zbudować lub przebudować istniejące.

Schody zewnętrzne zazwyczaj mają konstrukcję stalową lub żelbetową i opierają się na betonowym fundamencie. W tym przypadku trzeba też wykonać otwór w ścianie zewnętrznej i zamontować drzwi wejściowe. Schody wewnętrzne wykonywane w istniejącym budynku zwykle są drewniane lub stalowe. Oprócz samych schodów, często trzeba też powiększyć istniejący otwór w stropie lub wykonać nowy, a także wzmocnić w tym miejscu strop.

Roboty budowlane nie zawsze zamkną się w obrębie poddasza, czasem trzeba będzie prowadzić prace również na niższej kondygnacji. Zakres prac w każdym przypadku może być inny – wszystko zależy od tego, w jakim stanie technicznym jest budynek.

Podłoga – czy trzeba ocieplać i wzmacniać strop?

Stropy pomieszczeń mieszkalnych projektowane są na konkretne obciążenia użytkowe, które są dużo większe niż kondygnacji nieużytkowych, dlatego w niektórych budynkach trzeba wzmocnić strop. Decyzję dotyczącą ewentualnego wzmocnienia konstrukcji podejmuje projektant z uprawnieniami budowlanymi. Analizuje on wielkość i układ obciążeń działających na strop przed i po zmianach, i ewentualnie projektuje odpowiednie wzmocnienia. Zazwyczaj nie trzeba wzmacniać stropów żelbetowych. Z kolei stropy drewniane, zwłaszcza w starych budynkach, często wymagają dodatkowych robót. Wtedy wszystkie belki drewniane zastępuje się stalowymi lub płytą żelbetową albo wymienia się pojedyncze belki.

W wielu budynkach strop nad najwyższą kondygnacją mieszkalną nie ma izolacji. Przeznaczając strych na mieszkanie trzeba w takim stropie ułożyć izolację akustyczną. W przeciwnym razie dźwięki z poddasza będą słyszalne na niższej kondygnacji, co znacząco zmniejszy komfort użytkowania budynku.

Po pracach konstrukcyjnych wykonuje się posadzki. Układ warstw podłogi zależy od konstrukcji stropu i rodzaju materiału wybranego na posadzkę.

Dach – ocieplenie to nie wszystko

Przepisy określają minimalną wysokość, jaką muszą mieć pokoje mieszkalne. Na poddaszu jest to 2,2 m. W przypadku stropów pochyłych wysokość liczy się jako średnią pomiędzy największą wysokością pomieszczenia, a najmniejszą, z zastrzeżeniem, że ta najmniejsza to co najmniej 1,9 m. Części pomieszczeń, których wysokość jest mniejsza niż 1,9 m nie wlicza się do powierzchni użytkowej pokoju. Jeśli strych jest za niski, trzeba przebudować konstrukcję dachu, czasem też zwiększyć wysokość ścian kolankowych i szczytowych.

Jeśli na strychu znajduje się dużo słupów podpierających konstrukcję dachu, które nie pasują do nowych pomieszczeń, trzeba przebudować więźbę. Wszelkie tego typu roboty wykonuje się na podstawie projektu sporządzonego przez konstruktora budowlanego. Specjalista decyduje, które elementy więźby można usunąć i w jaki sposób je zastąpić.

Pokoje mieszkalne na poddaszu powinny mieć wysokość 2,2 m. W przypadku stropów pochyłych wysokość liczy się jako średnią pomiędzy największą wysokością pomieszczenia, a najmniejszą. Jeśli strych jest za niski, trzeba przebudować konstrukcję dachu.

W budynkach z nieużytkowym strychem zazwyczaj nie ma ocieplenia, dlatego trzeba je wykonać. Grubość termoizolacji dobiera się tak, by uzyskać odpowiednio niski współczynnik przenikania ciepła. Jest to parametr, który określa właściwości cieplne przegrody. Oprócz ocieplenia trzeba też zamontować pozostałe warstwy połaci, co może wiązać się z wymianą pokrycia. W dachach drewnianych stromych nad termoizolacją ułożoną pomiędzy krokwiami powinna znaleźć się folia paroprzepuszczalna a pod nią folia paroizolacyjna. W ten sposób przygotowane poddasze najłatwiej jest wykończyć płytami gipsowo-kartonowymi.

Okna – gdzie i jakie, by było jasno

Na nieużytkowanych strychach zazwyczaj nie ma okien lub jest ich zbyt mało, by wystarczająco oświetliły wnętrze. Okna montuje się w ścianach szczytowych i w połaci dachu. Żeby pokój był wystarczająco jasny, stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8. Wykonując okno w ścianie zewnętrznej, trzeba pamiętać o zamontowaniu nadproża. Jeśli przebudowuje się konstrukcję dachu – warto rozważyć wykonanie lukarn, które mogą doświetlić wnętrze i zwiększyć jego powierzchnię użytkową.

Ściany działowe – jaki materiał będzie najlepszy?

Jeśli ściany działowe wykonuje się na istniejącym niewzmocnionym stropie, ważne jest, by nie dociążać go zbyt mocno. Wtedy najlepiej jest zbudować je w lekkiej konstrukcji z profili aluminiowych i płyt gipsowo-kartonowych. Można je też wymurować, ale trzeba wybrać lekki materiał, np. beton komórkowy. W budynkach istniejących ściany z płyt gipsowo-kartonowych to lepsze rozwiązanie. Wymagają mniej pracy, a efekt uzyskuje się natychmiast. Wykańczając całe poddasze płytami gipsowo-kartonowymi warto pamiętać o tym, że najpierw wykonuje się ściany działowe, potem sufity i skosy, a na końcu posadzki.

Żeby pokój był wystarczająco jasny, stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić co najmniej 1:8. Wykonując okno w ścianie zewnętrznej, trzeba pamiętać o zamontowaniu nadproża.

Instalacje wewnętrzne – jak je prowadzić?

Adaptując strych na mieszkanie trzeba rozbudować instalacje wewnętrzne budynku: elektryczną, wodno-kanalizacyjną, często też centralnego ogrzewania. Instalację wodno-kanalizacyjną najłatwiej jest wykonać, jeśli piony pozostają w tym samym miejscu. W związku z tym łazienkę i kuchnię na poddaszu najlepiej umiejscowić nad istniejącą łazienką lub kuchnią. Inny układ zazwyczaj też jest możliwy, ale wiąże się z większą ilością robót. W takich pomieszczeniach jak kuchnia i łazienka trzeba też wykonać wentylację. Może także zajść potrzeba powiększenia mocy przyłączeniowej budynku, gdyż adaptacja strychu na mieszkanie to zazwyczaj zwiększone zapotrzebowanie na energię elektryczną.

Co jeszcze wymienić?

Przebudowując strych na mieszkanie, warto sprawdzać stan techniczny poszczególnych elementów budynku, zwłaszcza konstrukcyjnych, typu stropy, więźba dachowa. Może się okazać, że są one zniszczone i trzeba je wymienić. Tego typu roboty najlepiej przeprowadzić od razu, gdyż remont wykończonego poddasza jest dużo bardziej uciążliwy.

Formalności – pozwolenia i ekspertyzy

Roboty związane z adaptacją strychu na mieszkanie zazwyczaj są przebudową budynku, ale mogą być także rozbudową lub nadbudową – zależy to od zakresu prac. Pojęcia te definiuje prawo budowlane.

Przed rozpoczęciem tego typu robót trzeba sporządzić ekspertyzę techniczną. Wykonuje ją specjalista z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi. W takiej ekspertyzie wskazuje on, czy można wykonać konkretne roboty budowlane i jakie warunki należy przy tym spełnić.

Przebudowa przegród zewnętrznych i elementów konstrukcyjnych, a także nadbudowa i rozbudowa domu jednorodzinnego wymagają także uzyskania pozwolenia na budowę albo dokonania zgłoszenia z projektem budowlanym (jeśli jednak roboty nie dotyczą przegród zewnętrznych ani elementów konstrukcyjnych; jeśli nie prowadzą do zwiększenia obszaru oddziaływania budynku, formalności nie są wymagane). Do wniosku o pozwolenie na budowę i do zgłoszenia trzeba dołączyć projekt budowlany, który sporządzają projektanci z uprawnieniami. Architekt dba o to, by budynek spełniał wymagania stawiane przez przepisy tj. m.in. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jeśli nie ma planu miejscowego, wcześniej trzeba uzyskać decyzję o warunkach zabudowy.