Dach domu jednorodzinnego: rodzaje, wady i zalety

Niestety nie wszędzie możemy dowolnie zaprojektować wymarzony dach, ze względu na warunki lokalne. Te określone są w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które powstają w wyniku uwarunkowań historycznych czy krajobrazowych. W niektórych lokalizacjach zatem, przepisy mogą jasno określać, że dach ma być np. tradycyjny, czyli dwuspadowy i w określonym kolorze dachówki. W takim przypadku niezwykle ciężko będzie starać się o zgodę na mocno rozbudowany dach z wieloma załamaniami.

Niestety nie wszędzie możemy dowolnie zaprojektować wymarzony dach, ze względu na warunki lokalne.

W planie znajdują się także informacje o wymaganych kącie nachylenia dachu czy też odległość, jaka musi być zachowana do granicy działki. W niektórych lokalizacjach nie można ponadto budować np. lukarn czy używać poddasza jako użytkowego.

Elementy wchodzące w skład dachu

W skład każdego dachu wchodzą takie elementy jak: konstrukcja nośna, pokrycie, podkład usztywniający oraz urządzenia do odprowadzania wody, czyli np. rynny. Powierzchnię dachu stanowią płaskie połacie, czyli płaskie górne powierzchnie lub ukształtowana krzywizna. Połać dachowa jest ograniczona przez okap, czyli najniższą poziomo usytuowaną krawędź. Grzbiet dachu, inaczej zwany kalenicą, stanowi górną krawędź powstającą w wyniku przecięcia dwóch połaci. Jego boczna forma nosi nazwę naroża lub kalenicy narożnej. Dla odmiany krawędź wklęsła powstająca na granicy dwóch połaci tworzy linię koszową, która usprawnia odpływ wody opadowej do rynny dachowej. Od pionowego szczytu połać ogranicza krawędź szczytowa.

W skład każdego dachu wchodzą takie elementy jak: konstrukcja nośna, pokrycie, podkład usztywniający oraz urządzenia do odprowadzania wody, czyli np. rynny.

W zależności od warunków klimatycznych, konstrukcji dachowej, wymagań architektonicznych, przeznaczenia poddasza oraz rodzaju pokrycia dachu dobiera się odpowiedni kąt nachylenia połaci dachu, którego wartość może być także podawana w procentach.

Jakie są rodzaje dachów? Konstrukcja i kształt

Biorąc po uwagę materiał użyty do uzyskania konstrukcji nośnej, wyróżniamy dachy żelbetowe, drewniane, a także stalowe. Inny podział dachów uwarunkowany jest ich kształtem, czyli wyróżniamy grupę dachów o połaciach płaskich, w tym jednopołaciowe, dwupołaciowe, czteropołaciowe, namiotowe, półszczytowe oraz pilaste. Do drugiej grupy zaliczamy dachy o powierzchniach krzywoliniowych, w tym walcowe, beczkowe, konoidalne, fałdowe, kopulaste, a także fałdowe.

Biorąc po uwagę materiał użyty do uzyskania konstrukcji nośnej, wyróżniamy dachy żelbetowe, drewniane, a także stalowe.

Przy wyborze odpowiedniego dachu musimy wziąć pod uwagę to, że im wyższy stopień jego skomplikowania, tym większe koszty oraz większa ilość potencjalnie nieszczelnych miejsc, a także konieczność stworzenia równie skomplikowanej więźby dachowej.

Rodzaj i kształt dachu - jak wybrać?

Nim wybierzemy kształt dachu, musimy pomyśleć, jak zamierzamy użytkować poddasze. Może ono służyć jako strych lub powierzchnia mieszkalna. W pierwszym przypadku nie jest konieczne zwracanie uwagi na kąt nachylenia czy ilość płaszczyzn. Jeśli natomiast zamierzamy użytkować poddasze w celach mieszkalnych, te aspekty są niezwykle ważne dla późniejszej funkcjonalności.

Nim wybierzemy kształt dachu, musimy pomyśleć, jak zamierzamy użytkować poddasze. Może ono służyć jako strych lub powierzchnia mieszkalna.

Poniżej przedstawimy najpopularniejsze rodzaje dachów ze względu na ich kształt oraz sprawdzimy wady i zalety każdego z rozwiązań. Najczęściej wybierane są dachy dwu- lub czterospadowe, następnie dachy płaskie. Najrzadziej inwestorzy decydują się na dachy o wielu załamaniach czy dachy kolebkowe.

1. Dach płaski – wady i zalety

Najprostszy w wykonaniu jest dach płaski, który jednak przez wiele dziesięcioleci nie cieszył się zbytnią popularnością. Jednym z powodów była obawa przed zalegającym w zimie śniegiem, którego ciężko się pozbyć. Problem mógł również występować w kwestii odprowadzania wody z dachu podczas deszczu. Dlatego też dachy płaskie najczęściej spotkamy w architekturze krajów śródziemnomorskich, gdzie warunki klimatyczne są o wiele bardziej przyjazne. Dziś jednak ten rodzaj dachu możemy bez obaw wybrać w naszym kraju - konstrukcje dachów płaskich wyglądają bowiem nieco inaczej niż przed laty. Zaleganie śniegu lub wody podczas deszczu wyeliminowano poprzez zastosowanie lekkiego nachylenia dachu (kilka stopni). Zatem obecnie dach płaski nie jest idealnie płaski, wbrew swojej nazwie. Dzięki takiej konstrukcji skos nie jest zauważalny, a woda może swobodnie spływać.

Zaleganie śniegu lub wody podczas deszczu wyeliminowano poprzez zastosowanie lekkiego nachylenia (kilka stopni).

Do zalet takiego dachu z pewnością należy duże pole do popisu, jeśli chodzi o aranżację wnętrz. Dach płaski może zostać wykorzystany także jako taras lub mini-ogródek. Co więcej, dach płaski będzie tani w budowie. Wadą natomiast może być konieczność wykonania o wiele lepszej hydroizolacji, niż w pozostałych rodzajach dachów.

2. Dach jedno- lub dwuspadowy. Wady i zalety

Często mylony z dachem płaskim jest dach jednospadowy. Jednak tutaj podstawową różnicą jest o wiele większy kąt nachylenia. Tego rodzaju dach jest stosunkowo łatwy w wykonaniu, co tym samym oznacza niskie koszty inwestycji. Jednak wadą tego rodzaju dachu jest ograniczenie możliwości wykorzystania poddasza, więc zwykle dach jednospadowy stosowany jest w tzw. „przybudówkach”.

Często mylony z dachem płaskim jest dach jednospadowy. Jednak tutaj podstawową różnicą jest o wiele większy kąt nachylenia.

Dach dwuspadowy przez wielu uważany jest za rozwiązanie najlepsze ze wszystkich. Jest on spotykany w architekturze wielu regionów i budowany od stuleci. Popularność zawdzięcza swojej ekonomiczności, funkcjonalności i prostocie wykonania. Co więcej, dach dwuspadowy pozwala na adaptację poddasza na cele mieszkalne. Zdecydowanie ten rodzaj dachu ma o wiele więcej zalet, niż wad, z niskimi kosztami budowy na czele.

3. Dach czterospadowy, inaczej kopertowy. Wady i zalety

Dość często można spotkać w budownictwie jednorodzinnym dachy czterospadowe. Ten rodzaj dachu posiada konstrukcję złożoną z czterech skośnych połaci, nachylonych zwykle pod takim samym kątem. Dach kopertowy najbardziej poleca się do domów, gdzie poddasze ma mieć funkcję użytkową. Jednak dach czterospadowy, da mniejszą powierzchnię mieszkalną niż dwuspadowy. Pod skosem są bowiem – w przypadku dachu kopertowego – wszystkie ściany, a gdy chodzi o dach dwuspadowy, skos posiadają tylko dwie, co daje większe możliwości aranżacyjne.

4. Dach wielospadowy – wady i zalety

Jednymi z rzadziej wybieranych przez inwestorów dachów, są te o wielu załamaniach, czyli dachy wielospadowe. Ograniczeniem są przede wszystkim aspekty finansowe. Dach wielospadowy jest bowiem drogi i trudny w budowie. Do jego wykonania potrzebna jest większa liczba materiałów oraz o wiele lepsza izolacja między załamaniami. Co więcej, do budowy takiego dachu konieczne są dodatkowe obróbki blacharskie czy większa liczba rynien w celu zapewnienia dobrego odprowadzania wody.

Jednymi z rzadziej wybieranych przez inwestorów dachów, są te o wielu załamaniach, czyli dachy wielospadowe.

Jednak dach wielospadowy jest bardzo efektowny i może urozmaicić każdą bryłę domu. Składa się z wielu płaszczyzn posiadających różne kształty, nachylenia i wielkość. Zwykle konstrukcja dachu wielospadowego złożona jest z połaci trójkątnych lub trapezowych, a niekiedy prostokątnych. Połacie łączą się ze sobą w kalenicach i koszach.

5. Dach kolebkowy – wady i zalety

Ten rodzaj dachu jest dość niepraktyczny, ale prezentuje się bardzo efektownie. Sprawdzi się jako pokrycie domów umieszczonych na niewielkich działkach. Kolista konstrukcja dachu kolebkowego nada bowiem lekkości i nie przytłoczy całej posesji. W zimie natomiast śnieg będzie swobodnie zsuwał się po dachu, a nie spadał całymi zaspami. Niestety dach kolebkowy jest bardzo trudny pod względem aranżacyjnym domu z zewnątrz. Szczególnie dobranie kształtu okien może okazać się sporym wyzwaniem. Do wad możemy także zaliczyć trudność budowy dachu kolebkowego, a co za tym idzie, wysokie koszty wykonania.

Koszty budowy dachu – co na nie wpływa?

Dach to jeden z elementów najbardziej wpływających na całkowity koszt budowy domu. Jednak im bardziej skomplikowany wybierzemy kształt, tym koszty będą jeszcze większe. Dla przykładu, dach wielospadowy może kosztować nawet kilka razy więcej, niż prosty dach dwuspadowy. Koszty podnoszą wszelkie załamania na dachu oraz dodatkowe elementy, takie jak lukarny czy wole oka. Są to konstrukcje trudne w wykonaniu, przez co wykonawcy zażądają wyższego wynagrodzenia.

Dach to jeden z elementów najbardziej wpływających na całkowity koszt budowy domu. Jednak im bardziej skomplikowany wybierzemy kształt, tym koszty będą jeszcze większe.

Co więcej, skomplikowany dach to jednocześnie dużo większe ryzyko powstania mostków cieplnych i innych błędów dekarskich, przez co w przyszłości dach może np. przeciekać. Prosty dach to również łatwiejszy układ rynien (a zatem tańszy w wykonaniu). Ostatnie, o czym należy wspomnieć, to zużycie materiałów. Im dach będzie bardziej skomplikowany, tym większą ilość materiałów będziemy potrzebować.