Karaluchy, czy prusaki? Jak rozpoznać i wytępić w domu?
Chociaż oba szkodniki nazywane są w mowie potocznej „karaluchami”, to jednak są to dwa różne gatunki owadów. Łączy je tylko pewne pokrewieństwo oraz powszechna niechęć ludzi. Mowa o karaluchach oraz prusakach, które mogą sprawiać wiele problemów. Jak sobie z nimi radzić? Przeczytaj w naszym artykule!
Prusak, czyli karaczan prusak (Blattella germanica), został zawleczony do Europy z południowej Azji w XVIII wieku. Funkcjonująca w języku polskim nazwa „prusak”, w czeskim „rus”, w niemieckim „Russen” pochodzi od błędnego przekonania, – na bazie etnofaulizmu zapewne – że szkodnik dotarł na Wschód z Niemiec, a na Zachód z Rosji. Karaluch, a właściwie karaczan wschodni (Blatta orientalis), również odkrył zalety życia w środowisku bliskim człowiekowi.
Różnice między prusakiem i karaluchem
Przede wszystkim karaczan prusak jest inaczej ubarwiony. Jest ogólnie biorąc czerwonawobrązowy (bursztynowy) i posiada dwie ciemne podłużne plamki na głowie. Karaczan wschodni (karaluch) natomiast ma ciemniejsze ubarwienie, które może być prawie czarne. Poza tym tułów karalucha jest wyraźnie większy i mocniej zbudowany niż prusaka.
Prusak ma zwykle 12-15 mm długości, podczas gdy karaluch osiąga 20-30 mm. Do tego dochodzi pewien element anatomiczny, w który wyposażony jest tylko prusak, a mianowicie rodzaj gruczołów zapachowych w tylnej części ciała, którymi stale znaczą otoczenie.
Przy większej inwazji prusaków tez zapach stęchlizny może być wyczuwany również przez ludzi. Nawiasem mówiąc, istnieją spokrewnione z prusakiem gatunki karaczanów (zadomki), na przykład Ectobius vittiventris, które są do nich podobne, ale zupełnie nieszkodliwe i bez szans na przetrwanie w domu. Zwalczanie tych karaczanów jest wiec bezcelowe.
Dlaczego karaczany są niebezpieczne?
Inwazja karaluchów albo prusaków stanowi zagrożenie dla zdrowia. Szkodniki przenoszą salmonellę i zarodniki pleśni. Ich odchody powodują alergię i zwiększają ryzyko chorób żołądkowo-jelitowych. Badania wykazały, że różne gatunki karaczanów mogą też przenosić gruźlicę, czerwonkę, dur brzuszny, cholerę, polio i wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Rozpoznanie obecności karaczanów
Istnieje wiele oznak tego, że do domu wprowadziły się karaluchy albo prusaki. A przyczyną ich obecności wcale nie jest brak higieny. Szkodniki zostają najczęściej przywleczone do domu razem z opakowaniami żywności, używanymi sprzętami kuchennymi albo z urlopowym bagażem. Poza tym mogą przywędrować z pobliskiej fabryki artykułów spożywczych albo z restauracji. Kiedy już raz dostaną się do domu, mnożą się szybko i trzeba z tego względu jak najwcześniej rozpoznać je i zwalczać. Kryją się jednak za dnia w swoich kryjówkach i dopiero wieczorem lub w nocy wychodzą na żer. Jeśli widać je także w dzień, to oznacza bardzo poważną inwazję karaczanów i konieczność profesjonalnych zabiegów. Obecność karaluchów albo prusaków sygnalizują m.in.:
- W swoich stadiach rozwoju owady przechodzą wielokrotne wylinki i starą skórę można często napotkać w pobliżu ich gniazd.
- Najczęściej w pobliżu kryjówek składają złoża jaj.
- O obecności szkodników świadczą ich odchody; przypominają zmieloną kawę i mają długość ok. 1 mm.
- Na ścianach i innych pionowych powierzchniach punkciki odchodów tworzą podłużny ślad.
- Karaczany żyją zwykle w dużych skupiskach. Komunikują się i orientują poprzez substancje zapachowe, które przez ludzi są odbierane jako przenikliwe i słodkawe.
- Ślady żerowania na pozostawionej żywności świadczą o obecności owadów, podobnie jak znalezione żywe i martwe osobniki.
Jak zwalczać karczany?
W handlu znajduje się wiele różnych środków do zwalczania karaluchów i prusaków. Bardzo skuteczna jest metoda żelowa; specjalny preparat o konsystencji żelowej pasty do zębów. Owady chętnie zjadają żel, a po powrocie do gniazda giną. Ponieważ pozostałe osobniki zjadają martwe osobniki, zatrucie populacji odbywa się w szybkim tempie. Po 10 dniach giną zwykle wszystkie szkodniki. Poza tym można wypróbować środki domowe:
- Kocimiętka – jej zapach jest tak intensywny, że karaczany nie mogą go znieść.
- Liście laurowe – pachnie równie intensywnie, jak kocimiętka i odstrasza szkodniki.
- Ocet – znany środek na karaczany. Efekt można wzmocnić, dodając do octu nieco pieprzu.
Inwazja karaluchów albo prusaków stanowi zagrożenie dla zdrowia. Szkodniki przenoszą salmonellę i zarodniki pleśni.
Mieszkanie nieprzyjazne karaczanom
- Częste mycie naczyń i niepozostawianie ich na noc.
- Codzienne wynoszenie odpadów organicznych z domu.
- Dokładne wycieranie sprzętu kuchennego – zarówno blatów, jak i piekarnika, lodówki itp.
- Przechowywanie produktów spożywczych w zamkniętych pojemnikach ze szkła, plastiku albo ceramiki.
- Dokładne sprzątanie łazienki, usuwanie resztek mydła i kosmetyków.
- Czyszczenie naczyń z karmą dla zwierząt i zamykanie ich po użyciu.
SPRAWDŹ RÓWNIEŻ>> Jak sprawdzić, czy w domu są pluskwy?
Komentarze