Kotłownia – o czym pamiętać podczas jej planowania?

 

 

Przepisy dotyczące kotłowni

Kotłownia to miejsce, w którym zasady bezpieczeństwa powinny być ściśle przestrzegane, niezależnie od tego, jakim paliwem ogrzewamy dom. Dlatego w przepisach budowlanych zostały zawarte dość dokładne wymogi i warunki techniczne dotyczące urządzania tego pomieszczenia. Chcąc zagłębić się w tę tematykę, warto zapoznać się z normą PN-B-02431-1 oraz z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku. Przestrzeganie zapisów zamieszczonych w tych dokumentach jest istotne dla bezproblemowego odbioru domu po ukończeniu budowy – jeżeli odpowiednie warunki nie zostaną spełnione, straż pożarna może nie wydać nam zezwolenia na użytkowanie budynku.

Planowanie kotłowni – ogólne zasady

Projektując i urządzając domową kotłownię, należy pamiętać o kilku ogólnych regułach, które ułatwią nam stworzenie pomieszczenia bezpiecznego dla domowników, wygodnego w obsłudze i zgodnego z prawnymi wymogami.

Drugim elementem, który ma swoje stałe miejsce w kotłowni, jest zasobnik ciepłej wody użytkowej

Pierwszą istotną kwestią jest lokalizacja kotłowni – najlepiej, jeżeli znajduje się ona w takim miejscu, które nie jest zanadto oddalone od żadnego z pomieszczeń użytkowych, które będą ogrzewane. Zazwyczaj jest to parter, a w domach podpiwniczonych kotłownię najczęściej umiejscawia się właśnie na poziomie -1.

Niezwykle istotną role odgrywa wykończenie kotłowni – zarówno podłoga, jak i ściany muszą być wykończone materiałami niepalnymi. Podłoga może być betonowa lub wyłożona gresem czy terakotą, na ścianach również możemy ułożyć płytki ceramiczne o odpowiednich parametrach. Dookoła kotła na podłodze warto dodatkowo ułożyć blachę dla zwiększenia bezpieczeństwa i łatwiejszego utrzymania czystości w pomieszczeniu (zwłaszcza w przypadku kotłów na paliwo stałe, z których trzeba wybierać popiół).

Dla bezpiecznego użytkowania kotłowni ważne jest również zamontowanie wywietrzników o właściwych wymiarach, które zapewnią prawidłową wentylację – nie należy w żaden sposób ich zasłaniać. Oprócz tego dobrze byłoby, gdyby w kotłowni znajdowało się przynajmniej jedno okno. Niezbędna jest również ochrona przed zalaniem – stropy i ściany muszą zatem być odpowiednio zaizolowane.

 

 

Nie możemy też zapomnieć o miejscu służącym do przechowywania paliwa do kotła. Nie może ono znajdować się bezpośrednio w kotłowni – musi być od niej skutecznie oddzielone, jednak nie warto urządzać magazynku na opał zbyt daleko, ponieważ wówczas „dokładanie do pieca” będzie po prostu uciążliwe i mało efektywne. Najlepiej umieścić paliwo w sąsiadującym pomieszczeniu lub w budynku gospodarczym znajdującym się obok domu. W przypadku paliw stałych, takich jak np. pellet, w magazynie nie może panować zbyt duża wilgoć – aby materiał opałowy zachował swoje wartości, musi być przechowywany w suchych warunkach.

Urządzenia niezbędne w kotłowni

Wyposażanie kotłowni zacznijmy od doboru kotła – to od niego w dużej mierze uzależnione są pozostałe elementy, a także wielkość samego pomieszczenia. Rodzaj ogrzewania (gazowe, olejowe, węglowe, na pellet itp.) wybieramy już w trakcie projektowania domu – i na tym etapie warto także rozejrzeć się za najodpowiedniejszym kotłem. Dodatkowy sprzęt, powiązany z piecem, to takie elementy, jak: naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, wężownica, pompy, czujniki temperatury oraz filtry. W większości przypadków cały osprzęt kupujemy razem z kotłem.

Kiedy w kotłowni mamy nieco więcej miejsca, bardzo łatwo może ona stać się składzikiem na rozmaite przedmioty

Drugim elementem, który ma swoje stałe miejsce w kotłowni, jest zasobnik ciepłej wody użytkowej: stojący lub wiszący. Zasobnik najczęściej znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie kotła i jest z nim połączony.

Wśród urządzeń, które powinny znaleźć się w kotłowni, są także wodomierze. Według przepisów dotyczących warunków technicznych, jakie powinny spełniać budynki, zestaw wodomierza głównego powinien znajdować się w piwnicy lub na parterze, w wydzielonym, lecz łatwo dostępnym pomieszczeniu, które jest odpowiednio zabezpieczone przed zalaniem – takim miejscem w domu jednorodzinnym jest właśnie kotłownia.

 

 

Co można, a czego nie należy umieszczać w kotłowni?

Kiedy w kotłowni mamy nieco więcej miejsca, bardzo łatwo może ona stać się składzikiem na rozmaite przedmioty, których nie mamy gdzie przechować lub nie chcemy mieć nieustannie „na widoku”. I nie ma w tym nic złego, pod warunkiem, że owo magazynowanie odbywa się w granicach bezpieczeństwa i zdrowego rozsądku. Zacznijmy więc od tego, czego nie należy przechowywać w kotłowni. Jak już zostało wspomniane, nie powinien znajdować się tam materiał opałowy ani inne środki łatwopalne. Nie jest również wskazane urządzanie prowizorycznej spiżarni w kotłowni. Jest tam zazwyczaj zbyt ciepło, by bezpiecznie przechowywać żywność, zwłaszcza przez dłuższy czas – jedzenie po prostu nam się zepsuje.

A na co można wygospodarować miejsce w kotłowni? Dobrym pomysłem będzie wstawienie tam kilku półek i szafek na narzędzia do majsterkowania i do pracy w ogrodzie, czy niektóre sprzęty sportowe. Jeżeli chcemy mieć tam kącik majsterkowicza, przyda się też blat roboczy czy chociażby niewielki, stary stół lub biurko. Warto również zamontować umywalkę lub nawet dodatkową toaletę, jeżeli mamy na to wystarczającą przestrzeń.

W kotłowni gazowej możemy urządzić pralnię z suszarnią – wysoka temperatura będzie w tym przypadku działała na korzyść, przyspieszając schnięcie prania. Takie rozwiązanie nie sprawdzi się jednak, jeżeli dysponujemy kotłem na paliwo stałe, jak np. pellet czy tym bardziej węgiel.

 

 

Urządzanie kotłowni a rodzaj ogrzewania

Wymogi dotyczące projektowania kotłowni są w pewnym stopniu związane z rodzajem paliwa, jakim będziemy się posługiwać.

• Kocioł gazowy
  Jeżeli moc kotła gazowego nie przekracza 30 kW, nie potrzebujemy kotłowni w formie oddzielnego pomieszczenia – może to być po prostu wnęka, pod warunkiem, że nie znajduje się ona w miejscu przeznaczonym do stałego przebywania domowników i innych osób. Jednak w domach jednorodzinnych przeważnie mamy do czynienia z większymi kotłami, które muszą już być umieszczone w pomieszczeniach o konkretnych parametrach. Jeżeli kocioł jest wyposażony w zamkniętą komorę spalania, kotłownia musi mieć powierzchnię co najmniej 6,5 m3, natomiast w przypadku komory otwartej (pobierającej powietrze z pomieszczenia) minimalna wielkość kotłowni wynosi 8 m3.

Dla bezpiecznego użytkowania kotłowni ważne jest również zamontowanie wywietrzników o właściwych wymiarach

• Kocioł na olej
  Wymagania dotyczące kotła olejowego są podobne, jak w przypadku ogrzewania gazowego: kotłownia również jest niezbędna dopiero przy mocy powyżej 30 kW, zaś jej minimalna kubatura to 8 m3 i co najmniej 2,2 m wysokości. Najbardziej wskazane jest, by piec olejowy był umieszczony na najniższej kondygnacji – a więc na parterze lub w piwnicy, w zależności od rodzaju domu. Kotłownia może również znajdować się w oddzielnym budynku, obok domu.
  Decydując się na kocioł olejowy, musimy także zadbać o odpowiednie miejsce do magazynowania oleju opałowego (bezciśnieniowy zbiornik podziemny lub naziemny) oraz o budowę komina o parametrach stosownych dla tego rodzaju ogrzewania.

 

 

• Kocioł na paliwo stałe
  Wytyczne dotyczące planowania kotłowni dla pieców na paliwo stałe są nieco inne. Wysokość pomieszczenia powinna wynosić co najmniej 2 – 2,2 m, natomiast jego powierzchnia jest w pewnym stopniu uzależniona od mocy danego kotła, przy czym przyjmuje się, że – podobnie jak w przypadku ogrzewania gazowego i olejowego – nie powinno to być mniej niż 8 m3. Istotne jest również ustawienie kotła i jego odległość od ścian: boki muszą być oddalone od ścian o minimum 1 metr, tył – o 70 cm, zaś przód – o co najmniej 2 metry. Dzięki temu uzyskamy swobodny i bezpieczny dostęp do kotła podczas uzupełniania podajnika, wybierania popiołu lub czyszczenia i innych prac konserwacyjnych. W takiej kotłowni konieczna jest też sprawnie działająca wentylacja (wywiewna i nawiewna).
• Pompa ciepła – alternatywa dla tradycyjnej kotłowni
  Planując budowę energooszczędnego, ekologicznego domu, warto rozważyć zainwestowanie w pompę ciepła, która pozyskuje i przetwarza energię cieplną z naturalnych źródeł, takich jak powietrze, ziemia lub woda. To rozwiązanie, pośród wielu rozmaitych zalet ma również tę, że nie potrzebujemy wówczas ani kotłowni, ani materiałów opałowych i miejsca do ich magazynowania.