Masz dach z azbestem? Do 2032 roku powinieneś go usunąć

 

 

Dachy z eternitu z dodatkiem azbestu – szkodliwość dla zdrowia

Szkodliwość azbestu zależy od średnicy jego włókien i długości. Włókna większe są nieco mniej szkodliwe, ponieważ są zatrzymywane w większości przez rzęski znajdujące się w naszych górnych drogach oddechowych. Włókna mniejsze natomiast, są usuwane przez organizm człowieka za pomocą układu odpornościowego. Najniebezpieczniejsze dla zdrowia są włókna, które są długi i bardzo cienkie – tzw. respiralne, które dostają się do naszych płuc, mogąc powodować nowotwory i inne choroby. Wdychanie azbestu o takiej strukturze włókien powoduje m.in. raka płuc, pylicę azbestową, międzybłoniak opłucnej. Jednak jak pokazują badania, azbest stanowi zagrożenie dla zdrowia, jeśli się ulatnia w wyniku naruszenia mechanicznego – czyli np. podczas jego usuwania z dachu. Wówczas demontowane płyty łamią się i kruszą, rozpylając śmiercionośne włókna azbestowe w powietrze.

Ale jak podaje Wyborcza w jednym ze swoich artykułów w sekcji „Big Data”, zabezpieczony azbest nie powoduje zagrożenia dla zdrowia. Wniosek taki pochodzi z wypowiedzi przywołanego w artykule prof. Włodzimierza Urbaniaka z Wydziału Chemii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, który wyjaśnia, że zabezpieczonego azbestu nie trzeba się pozbywać, jeśli chodzi o względy zdrowotne. Dodaje jednocześnie, że jeśli płyta eternitowa jest uszkodzona (spłukana, naruszona mrozami itd.) - istnieje duże ryzyko, że włókna azbestowe są uwolnione i wówczas taki dach trzeba jak najszybciej zdemontować i zutylizować.

Azbest w przemyśle – nie tylko budowlanym

Azbest jest minerałem o wysokiej odporności mechanicznej, dużej elastyczności, sprężystości, odporności na działanie czynników chemicznych i biologicznych. Jest też niepalny oraz mrozoodporny. Nic więc dziwnego, że w latach 70. i 80., gdy wprowadzono do masowego obiegu eternit jako pokrycie dachowe, ogromna liczba osób zdecydowała się na jego zakup – tym bardziej, że cena była bardzo niska w stosunku do innych pokryć. Co gorsza, poza materiałami budowlanymi, z azbestu produkowano także w tym czasie niektóre zabawki, guziki, materace. W całym okresie jego przemysłowego wykorzystania, ludzkość zużyła ponad 200 mln ton azbestu! Jednak jego popularność skończyła się tuż przed rozpoczęciem XXI wieku (dokładnie w 1996 roku), gdy dowiedziono szkodliwych właściwości tego minerału.

Co zamiast eternitu? Poznaj tanie pokrycia dachowe - TUTAJ.

 

 

15 mln ton azbestu w Polsce

Azbest Polska importowała (w latach świetności tego materiału) z Włoch i Kanady. W ramach RWPG Polska miała także udziały w kopalni na Uralu. Z tych powodów do Polski napłynęły ogromne ilości tego surowca w latach 70. i 80. Dotąd zinwentaryzowano ok. 6 mln materiałów z azbestem w polskich budynkach – zarówno prywatnych, jak i obiektach przemysłowych, a usunięto dopiero 1 mln ton.

Azbest na domach jednorodzinnych a problemy finansowania

Wiadomo, że azbest jest szkodliwy i prędzej czy później trzeba go usunąć. Jednak pojawia się tutaj problem finansowy. Gminy co prawda pokrywają koszt odbioru, transportu oraz utylizacji materiałów, ale inwestycja w wymianę dachu dla wielu Polaków jest niemożliwa, ponieważ wiąże się z kosztem rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. A na tak duży wydatek nie wszystkich stać. Być może z tego powodu inne kraje w Europie nie wprowadziły daty granicznej usunięcia azbestu ze wszystkich budynków – dzisiaj wydaje się to bowiem niemożliwe do realizacji, aby usunąć cały azbest ze wszystkich dachów do 2032 roku, bez wsparcia finansowego ze strony władz. Co ciekawe, nawet Naczelna Izba Kontroli w 2016 roku stwierdziła, że program oczyszczania kraju z azbestu jest niemożliwy do realizacji w takim czasie, ponieważ przez pierwsze 13 lat zostało zutylizowanych zaledwie 6% azbestu, poświęcając na to aż 43% środków, jakie zostały przeznaczone na cały program. Jak obliczono, w tym tempie nie pozbędziemy się azbestu przez kolejne 200 lat.

Jakie mogłoby być rozwiązanie dla Polski? Przykładem mogą być Niemcy albo Szwecja, gdzie przyjęto, że jeżeli dach jest pokryty mchem lub jest pomalowany, nie trzeba go usuwać, ponieważ nie stanowi zagrożenia. Krajach tych usuwa się dachy z eternitu sukcesywnie, gdy dojdzie do uszkodzeń i jest ryzyko wydzielania się do powietrza szkodliwego azbestu.

Prawne regulacje dotyczące usuwania azbestu

Jednak prawo – jest prawem – jesteśmy zmuszeni do jego przestrzegania. W 1996 roku azbest został umieszczony na liście czynników rakotwórczych, a od 1997 roku jest zakaz produkcji wyrobów z jego użyciem. Rząd wprowadził więc okres 35 lat od ostatniego roku, w którym azbest był legalny – czyli 1997. I taką datę przyjął jako graniczną do usunięcia tego materiału ze wszelkich wyrobów w Polsce, czyli do 2032 roku. Jak czytamy w Rozporządzeniu Ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 23 października 2003 roku (Dz.U. 2003, nr 192, poz. 1876), wszelkie wyroby zawierające azbest muszą zostać usunięcie do końca 2032 roku.

Konsekwencje prawne: jakie kary będą nakładane?

Właściciel lub zarządca budynku odpowiada za stan techniczny wyrobów zawierających azbest. Są oni zobowiązani do przeprowadzania inwentaryzacji, w celu sprawdzenia, czy nie powstało niebezpieczne uszkodzenie. Jeśli obowiązek nie zostanie dopełniony, właściciel lub zarządca budynku może otrzymać karę grzywny w wysokości od 10 do 20 tys. zł. Kary można też otrzymać za samowolne usunięcie azbestu i wyrzucenie go w nielegalnym miejscu – za to grozi od 20 zł do nawet 5 tys. zł.

 

 

Obowiązek inwentaryzacji stanu dachu z eternitu

W przepisach prawnych czytamy:

„Właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, a także obiektu … zawierającego azbest, przeprowadza kontrole stanu tych wyrobów w terminach wynikających z oceny stanu tych wyrobów”.

Stan wyrobów należy zgłosić do lokalnego urzędu, gdzie należy na specjalnym formularzu wpisać ocenę dachu. Kryterium oceny stanu dachu określa natomiast stopień pilności jego wymiany (wg podanego w załączniku do rozporządzenia wzoru – mowa o Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 5 sierpnia 2010 r.).

Jeśli uszkodzenia wyrobów są duże i widoczne, muszą być niezwłocznie usunięte lub zabezpieczone (I stopień pilności). Jeśli uszkodzenia są drobniejsze, przyznajemy II stopień pilności i kolejnej oceny trzeba dokonać w ciągu roku. Jeśli dach jest w dobrym stanie, nadajemy mu III stopień pilności, a ocenę ponawiamy w ciągu 5 lat. Ponadto właściciele domów, które mają pokrycie z eternitu, są zobowiązani rokrocznie do dnia 31 stycznia przekazywać do lokalnych władz informację o posiadanych wyrobach z azbestem (rodzaj, ilość).

W razie konieczności usunięcia lub zabezpieczenia dachu z eternitu, właściciel domu ma obowiązek zgłosić zamiar usunięcia azbestu w ciągu co najmniej 30 dni przed terminem rozpoczęcia oraz powierzyć usunięcie eternitu z dachu wyspecjalizowanej firmie. Należy także przekazać odpady do odpowiedniego punktu utylizacji wskazanego przez gminę.

Ile kosztuje usunięcie azbestu z dachu?

Poza kosztami wiążącymi się z położeniem nowego pokrycia dachowego, usunięcie 1 m2 eternitu przez firmę, która specjalizuje się w takich usługach, kosztuje kilkadziesiąt złotych. Ceny zależą jednak o stanu materiału i stopnia skomplikowania dachu.

Warto zapoznać się z lokalnymi progamami dofinansowującymi usuwanie azbestu z dachów - często gmina finansuje np. robociznę, a czasami też wspiera położenie nowego pokrycia.

Nie masz dużych środków finansowych na wymianę pokrycia dachowego? Rozwiązaniem może być tradycyjna papa dachowa - gont. Sprawdź poradę - KLIKNIJ.

Akty prawne:

• Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2008–2032.
• Ustawa Prawo budowlane (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.).
• Ustawa Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627 U,TAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r.).
• Ustawa o odpadach (tekst jednolity Dz.U. z 2007 r. nr 39, poz. 251).