Zielone dachy i tarasy: jak dobra hydroizolacja chroni Twoją inwestycję przez dekady

Dach zielony – zalety dla Twojego budynku

Zielone dachy i tarasy to jeden najbardziej perspektywicznych kierunków rozwoju współczesnego budownictwa. Z jednej strony pozwalają realizować założenia zrównoważonego projektowania, a z drugiej – zwiększają funkcjonalność budynku i jego wartość użytkową.

Warto w tym miejscu podkreślić, że zielony dach to system warstw umożliwiający wzrost roślinności na połaci dachowej. Rośliny pełnią tu nie tylko funkcję dekoracyjną, ale też użytkową i ochronną. Najważniejsze korzyści dla budynku to:

• redukcja nagrzewania budynku latem i stabilizacja temperatury zimą,
• ochrona przed promieniowaniem UV, gradem, wiatrem i wahaniami temperatury,
• zatrzymanie nawet 90% wody latem oraz odciążenie kanalizacji burzowej,
• poprawa mikroklimatu poprzez zwiększoną wilgotność powietrza, pochłanianie CO2 i pyłów,
• tłumienie hałasu – redukcja dźwięków nawet o 40 dB,
• odzyskanie powierzchni biologicznie czynnej i możliwość aranżacji przestrzeni rekreacyjnej.

W zależności od stopnia złożoności i kolejności układania poszczególnych warstw wyróżniamy dachy: ekstensywne (lekkie, mało wymagające), intensywne (ogrody pełnowymiarowe, cięższe, wymagające odpowiedniej pielęgnacji), odwrócone (z warstwami ułożonymi w zmienionej kolejności; taki układ poprawia warunki pracy hydroizolacji). To właśnie dachy odwrócone najczęściej wybierają deweloperzy planujący tarasy lub ogrody intensywne.

Dach odwrócony – poznaj jego warstwy

Dach odwrócony to układ, w którym warstwa hydroizolacji znajduje się bezpośrednio na konstrukcji, a nad nią układane są płyty termoizolacyjne niewrażliwe na wodę (najczęściej XPS).

Poniżej przedstawiamy układ warstw typowy dla dachów odwróconych stosowanych pod zielone dachy i tarasy.

Podparcie konstrukcyjne

To płyta żelbetowa lub inny nośny element stropowy. Musi zostać obliczona na przyjęcie obciążeń stałych (warstwy dachu) oraz zmiennych (śnieg, użytkowanie tarasu, ciężar roślinności).

Na tym etapie ważna jest współpraca projektanta z doradcą technicznym np. z zespołu SUEZ, który pomaga dobrać kompletny układ warstwowy zgodnie z obciążeniami i specyfiką inwestycji.

Warstwa hydroizolacyjna

Hydroizolacja chroni cały układ stropowy przed wodą opadową oraz wilgocią długotrwale zalegającą w warstwach wyżej położonych. W przypadku dachów zielonych i tarasów nad pomieszczeniami hydroizolacja musi spełniać szczególne wymagania:

• być wodoszczelna,
• być odporna na przebicie przez korzenie oraz odporna na starzenie,
• być zgodna z wytycznymi FLL (dla dachów zielonych),
• mieć wysoką elastyczność i możliwość szczelnego wykonania detali (attyk, wpustów, naroży, przejść instalacyjnych).

Do wykonywania hydroizolacji stosuje się membrany bitumiczne modyfikowane, membrany syntetyczne (PVC, TPO), a coraz częściej również płynne membrany PMMA lub poliuretanowe, które dzięki bezspoinowości minimalizują ryzyko nieszczelności.

SUEZ (https://suez.com.pl/), polski dostawca profesjonalnych systemów dachowych i materiałów hydroizolacyjnych, oferuje papy i membrany odporne na przerastanie korzeni. Są to rozwiązania o podwyższonej trwałości, testowane zgodnie z normą FLL.

Warstwa termoizolacji

Warstwa termoizolacji w dachach zielonych i tarasach nad pomieszczeniami ma znaczenie zarówno użytkowe, jak i konstrukcyjne. Co ważne, termoizolacja musi mieć niską nasiąkliwość (najczęściej stosuje się XPS, PIR lub twardy EPS), wykazywać wysoką wytrzymałość na ściskanie, dostosowaną do obciążeń żwiru, płyt tarasowych lub substratu, a także charakteryzować się stabilnością wymiarową przy zmiennych warunkach cieplno-wilgotnościowych.

Nieprawidłowy dobór termoizolacji prowadzi do utraty parametrów cieplnych, deformacji warstw wyżej położonych i lokalnych zapadnięć w strefach użytkowych tarasów. W dachach odwróconych używa się płyt polistyrenu ekstrudowanego XPS, który nie chłonie wody i zachowuje swoje parametry przez lata. Płyty te przenoszą również obciążenia od warstw powyżej.

Warstwa drenażowa

Warstwa drenażowa odpowiada za szybkie i skuteczne odprowadzenie nadmiaru wody odpadowej, zapobiegając tworzeniu się zastoin wodnych na powierzchni hydroizolacji. Stosuje się tu maty drenażowe, geokompozyty wielowarstwowe, płyty kubełkowe z funkcją retencji lub tradycyjne warstwy żwirowe. Każda warstwa drenażowa musi być zabezpieczona geowłókniną filtracyjną zapobiegającą jej zamuleniu. Najnowocześniejszym rozwiązaniem, i alternatywą wobec żwirowych drenaży, są maty drenażowe SUEZ, które są lekkie, wytrzymałe i szybkie w montażu.

Warstwa wegetacyjna lub warstwa użytkowa

W przypadku dachu zielonego warstwa wegetacyjna (substrat) to środowisko dla wzrostu roślin. Musi być lekka, przepuszczalna i stabilna strukturalnie, aby zapewniać odpowiednie warunki retencji i napowietrzenia. Nie może także ulegać zagęszczeniu pod wpływem opadów.

Planując taras nad pomieszczeniem, zamiast warstwy wegetacyjnej stosuje się wykończenia użytkowe:

• płyty betonowe lub ceramiczne na podkładkach,
• żwir płukany,
• nawierzchnie systemowe z tworzyw,
• deski kompozytowe lub kamienne.

Wszystkie te materiały muszą być oddzielone od drenażu i termoizolacji oraz mieć zapewnioną możliwość odprowadzenia wody do wpustów dachowych.

Dobra hydroizolacja – dlaczego jest tak ważna w przypadku zielonych dachów i tarasów?

W przypadku dachów zielonych i tarasów nad pomieszczeniami to właśnie hydroizolacja jest najważniejszą częścią całego układu – to od jej jakości zależy, czy cała konstrukcja będzie pracować bezawaryjnie. Każdy zielony dach tworzy warunki znacznie trudniejsze niż zwykły dach płaski. Hydroizolacja nie ma kontaktu z powietrzem ani światłem, jest stale osłonięta warstwami termoizolacji, drenażu i substratu, które zatrzymują wilgoć na długi czas. To oznacza, że musi pracować w środowisku podwyższonej wilgotności, bez możliwości wysychania, pod stałym obciążeniem mechanicznym oraz w przypadku dachów zielonych pod presją przerastających korzeni. Jedynie membrana lub powłoka o wysokiej odporności na wodę stojącą, o stabilnej elastyczności w pełnym zakresie temperatur i o faktycznej odporności na przerastanie korzeni jest w stanie zapewnić szczelność w takich warunkach.

Dobrze wykonana hydroizolacja chroni inwestycję przed dekady również dzięki temu, że stabilizuje warunki pracy całej konstrukcji stropowej. Przenikanie wilgoci przez słabą powłokę hydroizolacyjną prowadzi do zawilgocenia warstw pod spodem, a w tarasach nad pomieszczeniami może powodować degradację materiałów wykończeniowych, odspajanie tynków, rozwój pleśni, a w skrajnych przypadkach – uszkodzenia instalacji. W dachach zielonych dodatkowo pojawia się ryzyko biologicznej degradacji materiałów, jeśli woda stale penetruje warstwy konstrukcyjne.

Warto wiedzieć, że jeżeli po kilku latach od wykonania hydroizolacji dojdzie do przecieku, to samo zlokalizowanie miejsca uszkodzenia może wymagać rozebrania nawierzchni tarasu, demontażu podkładek, usunięcia żwiru lub zdjęcia warstwy roślinnej (na dachu zielonym), substratu i drenażu. To nie tylko generuje ogromne koszty, ale także może czasowo wyłączyć z użytkowania taras czy stropodach nad pomieszczeniem. Dlatego tak ogromne znaczenie ma zastosowanie hydroizolacji, która nie tylko spełnia normy, ale została zaprojektowana właśnie do pracy w układach, gdzie pozostaje stale zawilgocona i mechanicznie dociążona.