Domy z gliny

Glina, wykorzystywana w budownictwie od początków osadniczego trybu życia, w czasach największego rozkwitu technologii i budowania nowoczesnych miast, w świadomości ludzi stała się materiałem nieodpowiednim, kojarzącym się z biedą i prymitywnym życiem. Stopniowo wraca jednak do łask. Dzięki doświadczeniom naukowym, opracowuje się materiał budowlany spełniający obowiązujące normy cieplne, bezpieczny w użytkowaniu, a przy tym łatwo dostępny i atrakcyjny pod względem ekonomicznym.

W domach wykonanych z gliny występuje mikroklimat, który w naturalny sposób współdziała ze środowiskiem. Ściany oddychają. Wilgoć jest pochłaniana i wydalana na poziomie korzystnym dla zdrowia.

Użytkownicy glinianych domów, a jest ich coraz więcej, podkreślają korzystny wpływ tego naturalnego materiału na zdrowie ludzi. Służy alergikom, dzięki antystatyczności przyczynia się do redukcji ilości mikroorganizmów zawartych w kurzu, wpływających negatywnie na organizm. W pomieszczeniach wykonanych z ekologicznych materiałów występuje mikroklimat, który w naturalny sposób współdziała ze środowiskiem. Gliniane ściany oddychają. Wilgoć jest pochłaniana i wydalana na poziomie korzystnym dla zdrowia, a śluzówki dróg oddechowych nie ulegają przesuszeniu, jak ma to miejsce w tradycyjnych mieszkaniach. Wilgotność powietrza w pomieszczeniach z gliny utrzymuje się na poziomie około 60%. Zimową porą jest w nich ciepło, a w upalne letnie dni panuje przyjemny chłód.

Glina jest doskonałym materiałem do wznoszenia letnich domków. Budowa własnego domu z gliny pozwala na samodzielne wykonanie wszystkich prac. Nie są one skomplikowane, a dzięki plastyczności gliny i własnej pomysłowości, można uzyskać niepowtarzalny efekt, projektując dom swoich marzeń. Glinę można przy tym wykorzystać wielokrotnie. Jeśli zaistnieje konieczność opuszczenia domu lub wybudowania nowego – nie zanieczyścimy środowiska żadnymi odpadami. Glina na powrót stanie się częścią natury. Własny dom z gliny jest inspirującym pomysłem na własne mieszkanie. Dostępne są gotowe projekty, a glina to materiał tani i łatwo dostępny. 

Technologie stawiania domów z gliny

W Polsce przy budowie domów z gliny najczęściej wykorzystuje się dwie metody technologiczne. Tłustą glinę miesza się ze słomą lub trzciną i takim materiałem wypełnia szkielet drewniany, stalowy lub wykonany z żelbetonowych prefabrykatów lub lekką glinę formuje się w bloczki i pozostawia do wyschnięcia. Bloczkami wypełnione zostają szkielety ścian.
Przy pomocy gliny konstrukcyjnej, którą stanowi glina zmieszana z dodatkami organicznymi i nieorganicznymi, powstają ściany mocniejsze i mniej narażone na pęknięcia. Ułatwieniem w budownictwie jest wykorzystanie gliny lekkiej, z której wykonuje się gotowe moduły ścian. Mieszankę gliny i słomy cechuje gęstość poniżej 1200 kg/m³. Najczęściej stosowana bywa słoma pszeniczna, owsiana i żytnia. Tynki są wykonywane przy użyciu słomy jęczmiennej. Należy zwrócić uwagę, by słoma była dobrze wysuszona, ponieważ wilgotny materiał zacznie pleśnieć.

Dom z gliny można zbudować samodzielnie. Prace nie są skomplikowane, a dzięki plastyczności gliny i własnej pomysłowości, można uzyskać niepowtarzalny efekt. Glinę można przy tym wykorzystać wielokrotnie.

Z gotowych modułów, które są dostępne w wymiarach 2,5 m x 2,5 m, przy grubości około 0,28 m, możliwe jest konstruowanie wszystkich kształtów, według oryginalnych lub gotowych projektów. Jeśli gęstość mieszanki jest niższa niż 700 kg/m³, istnieje niebezpieczeństwo, że w słomie pojawią się insekty. Zapobiegniemy temu zagrożeniu, jeśli do lekkiej gliny zamiast słomy dodamy różne składniki mineralne. Glina jest materiałem kurczliwym, natomiast dodatek środków mineralnych wzmacnia odporność na kurczenie. Dzięki odpowiednim dodatkom, ściany są odporniejsze na urazy mechaniczne i występowanie pleśni. Dodatkami mineralnymi są porowate materiały – szkło, lawa i perlit oraz keramzyt.

Gliną ciężką jest nazywana mieszanina gliny i piasku z niedużym udziałem trocin i słomy lub samej gliny, którą ubija się w szalunku. W Polsce ta technologia jest wykorzystywana bardzo rzadko.

Mieszankę gliny z niewielką ilością dodatków można przygotować we własnym zakresie, dokładnie wyrabiając ją ze słomą i piaskiem. Przygotowaną glinę należy ułożyć na kamiennych fundamentach, wznosząc stopniowo ściany o grubości około 60 cm. Taka grubość zapewni doskonałą izolację termiczną i akustyczną. Wadą grubszych ścian jest mniejsza powierzchnia użytkowa. Powstanie domu z gliny wymaga więc posiadania działki, której wymiary umożliwią bezproblemowe wybudowanie domu. Po ułożeniu warstw gliny i nadaniu im dowolnego kształtu, ściany należy wykończyć, nakładając wapienny tynk. Tak przygotowane są ognioodporne i trwałe. 

Koszty budowy

Decyzję o przystąpieniu do budowy domu z gliny powinno poprzedzić rozeznanie, co wpłynie na koszty jego budowy. Najistotniejszym elementem kosztorysu są wielkość oraz kształt bryły. Nieskomplikowana konstrukcja oznacza niższe koszty budowy. Przy realizacji projektu może pomóc zatrudniona ekipa budowlana, co podniesie koszt wybudowania domu. Lokalizacja - dom wznoszony w mieście lub w okolicy dużego miasta pochłonie dodatkowe koszty, związane z wyższymi kosztami transportu, zakupu koniecznych materiałów oraz robocizny ekipy budowlanej. Zatrudnienie fachowców to gwarancja poprawnie usuniętego humusu i położenia fundamentów. Fachowej wiedzy wymaga również wzniesienie szkieletu domu. Tak jak na każdej budowie, konieczna jest obecność jej kierownika, który będzie za nią odpowiedzialny i poprowadzi dziennik budowy. Przy założeniu, że większość prac można wykonać samodzielnie, koszt wybudowania domu z gliny stanowi atrakcyjną propozycję w porównaniu z budową domu tradycyjnego.

Etapy powstawania domów z gliny

Rosnąca popularność ekologicznych domów zrodziła zapotrzebowanie na organizację odpowiednich szkoleń. Istnieje wiele firm, które podejmują się przekazać przyszłym budowniczym domów z gliny praktyczną wiedzę na temat tej technologii. Kursanci uczestniczą we wszystkich pracach fizycznych, na każdym etapie budowlanym.

Najważniejsze etapy prac przy budowie domu z gliny:

- Budowa domu rozpoczyna się od wykonania fundamentów. Jest to niezwykle ważny etap pracy. Fundamenty stanowią podstawę domu i przenoszą cały ciężar budowli na grunt. Można wykonać je z polnych kamieni lub w sposób tradycyjny, wylewając fundamenty betonowe.

- Na ławach fundamentowych wznosi się podmurówkę, która powinna sięgać na wysokość 0,5 m powyżej poziomu gruntu.

- Przed działaniem wód gruntowych dom zabezpieczy izolacja pozioma i pionowa.

- Następnym etapem jest postawienie szkieletu domu, montowanie słupów, belek stropu oraz dachu. Ściany i dach należy zakotwiczyć do fundamentu.

- Wykonanie pokrycia dachu najlepiej dokonać przed wypełnieniem ścian, co ułatwi pracę w czasie ewentualnych opadów.

- Wypełnienia szkieletu domu dokonuje się wg zastosowanej technologii. W czasie tej czynności wstawiane są ościeżnice drzwi oraz okien.

- Wykonanie podłóg, tynku oraz malowanie ścian.

- Zamontowanie instalacji elektrycznych i sanitarnych.

- Montaż kominka z zamkniętą komorą spalania. Dom będzie bardzo ciepły, więc zastosowanie ogrzewania kominkowego jest wystarczające.

Dom z gliny będzie energooszczędny, ekologiczny i niedrogi.

Przepisy prawne

Wznoszenie domów gliny, wykorzystanie mas glinianych oraz materiałów cementowo-glinianych regulują przepisy prawne:

- Ustawa z dnia 16 IV 2004 roku o wyrobach budowlanych, zamieszczona w Dzienniku Urzędowym z 2004 roku, Nr 92, pozycja 881 z późniejszymi zmianami,

- normy branżowe dotyczące mas cementowo-glinianych BN-62/6738-01, budownictwa glinianego, zgodnie z normą BN-62/6738-02, warunków technicznych wykonania i odbioru budownictwa glinianego – norma BN-62/8841-04 oraz norma dotycząca cegieł i bloków cementowo-glinianych, BN-62/9012-01,

- wymóg nakładany na producenta na oznakowanie wyrobu budowlanego symbolem CE lub dla indywidualnych realizacji – okazanie dokumentacji projektanta, wraz z odpowiednim oświadczeniem producenta.

- Dyrektywa Unii Europejskiej z dnia 1 I 2009 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.