Ekologiczne kotły na paliwo stałe

Nowoczesne kotły na paliwa stałe są równie wygodne w obsłudze i sterowaniu jak kotły gazowe, a ich sprawność jest zbliżona do kotłów gazowych i olejowych. Mają też jedną zasadniczą przewagę nad nimi: węgiel kamienny i drewno to jedne z najtańszych paliw dostępnych na rynku. W kotłach na paliwo stałe, oprócz węgla i drewna, są spalane tzw. biopaliwa, czyli np. wierzba energetyczna, pelety (prasowane trociny), różne rośliny. Nie wszystkie kotły, a już w szczególności te na węgiel, można nazwać kotłami ekologicznym. Za takie uznawane są jedynie kotły klasy 5. Nie należą one do najtańszych, jednak w wielu gminach na ich zakup można otrzymać dofinansowanie.

Klasa 5 jest najwyższą w klasyfikacji kotłów. Urządzenia, które są do niej zaliczane, charakteryzują się niską emisją tlenku węgla i pyłów do atmosfery oraz wysoką sprawnością energetyczną.

Klasy kotłów

Wymagania, jakie powinny spełnić kotły, by zostały zakwalifikowane do danej klasy, zostały określone w Polskiej Normie. Najwyższą klasą jest klasa 5. Kotły do niej zaliczone charakteryzują się niską emisją tlenku węgla i pyłów do atmosfery oraz wysoką sprawnością energetyczną. W tej grupie znajdują się niektóre kotły na węgiel, a także kotły zgazowujące drewno, kotły na pelety i inne na tzw. biopaliwa. Klasy kotłów potwierdzają w certyfikacie jednostki badawcze na podstawie przeprowadzonych badań. Świadectwa takie mogą wystawiać jedynie laboratoria posiadające akredytację Polskiego Centrum Akredytacji.

Kotły spalające pellet drzewny

Pelety są produktem powstającym z odpadków drzewnych. Paliwo to, by spalało się prawidłowo, musi być całkowicie suche, dlatego ważne jest odpowiednie przechowywanie. W kotłach na pelety zbiornik na paliwo może być zamontowany tuż przy urządzeniu lub w jakiejś odległości od niego. W drugim przypadku paliwo do palnika podawane jest za pomocą podajnika ślimakowego lub pompy wytwarzającej podciśnienie. Palnik może być obrotowy (tzw. taca) albo nie posiadać elementu obrotowego (przypomina palnik nadmuchowy). Kotły na pelety (zresztą jak wszystkie inne na paliwa stałe) nie są całkowicie bezobsługowe, ale też nie trzeba kontrolować ich pracy codziennie. Kocioł może pracować 3-7 dni bez konieczności napełniania zbiornika paliwem. Ponadto pelety są paliwem, po spaleniu którego nie powstaje zbyt wiele popiołu, dlatego w sezonie grzewczym wystarczające jest czyszczenie popielnika raz w miesiącu.

Sprawność kotłów zgazowujących drewno jest bardzo wysoka; osiąga nawet 90%. Jednak, by uzyskać taki wynik trzeba stosować odpowiednie paliwo oraz prawidłowo obsługiwać kocioł.

Kotły zgazowujące drewno

Do pieców zgazowujących zwykle wykorzystywane jest drewno w polanach, choć można w nich spalać każdej wielkości kawałki drewna. Wybierając konkretny model kotła, warto zwracać uwagę na pojemność komory załadowczej – im większa, tym rzadziej trzeba będzie uzupełniać paliwo. W pracy kotłów zgazowujących drewno wyróżnia się 3 etapy: najpierw drewno jest suszone i zgazowywane, później zostaje spalony gaz, a na końcu dopalane są cząstki zawarte w gazie i przekazywane jest ciepło. Sprawność takich kotłów jest bardzo wysoka i osiąga nawet 90%. Jednak, by uzyskać taki wynik, trzeba stosować odpowiednie paliwo (drewno o właściwej wilgotności) oraz prawidłowo obsługiwać kocioł. Spalanie w tego rodzaju kotle zbyt wilgotnego drewna jest nie tylko mało ekonomiczne, ale prowadzi także do powstawania zbyt dużej ilości sadzy, która osiada w kominie, a także do wydzielania się szkodliwych substancji. Z tego powodu, drewno zanim trafi do pieca, musi być właściwie przechowywane – m.in. w taki

sposób, by swobodnie mogło oddawać wilgoć.

Kotły węglowe

Węgiel kamienny jest wciąż najpopularniejszym paliwem wykorzystywanym do ogrzewania domów jednorodzinnych. Kotłom węglowym najtrudniej jest spełnić wymagania stawiane 5 klasie, ponieważ muszą spalić dużo większą ilość pyłów niż np. kotły na pelety. By spełnić wymagania wysokiej sprawności i niskiej emisji spalin, muszą mieć specjalną konstrukcję, inną od kotłów klasy 3 i 4. W kotłach tych wielokrotnie zmienia się kierunek przepływu spalin. Mają one zwykle pionowe kanały konwekcyjne (spaliny przepływają w dół, a następnie w górę), choć spotykane są także kotły z poziomymi kanałami. Te pierwsze muszą być czyszczone od góry, te drugie czyści się od frontu kotła. Są to kotły z automatycznym podajnikiem, w których paliwo uzupełnia się raz na kilka dni. Kotły na węgiel o sprawności bliskiej 90% wymagają izolowanych kominów odpornych na korozję, np. z wkładem ceramicznym – tylko wtedy zapewniona będzie prawidłowa praca kotła. Paliwem przeznaczonym do spalania w tego typu kotłach jest tzw. ekogroszek, czyli węgiel kamienny o odpowiedniej granulacji.

Ekologiczne kotły

Decydując się na kocioł na paliwo stałe warto wybierać urządzenia ekologiczne, za które uznawane są kotły klasy 5. Mają one wysoką sprawność, dzięki czemu zużywają mniej paliwa i ogrzewanie domu przy pomocy takiego kotła jest tańsze. Sprawność urządzeń tego typu wynosi około 90%. Jednak sprawność rzeczywista jest od kilku do nawet kilkunastu procent niższa od sprawności teoretycznej (uzyskiwanej podczas badań w laboratorium). Kotły na paliwo stałe muszą być zamontowane w oddzielnym pomieszczeniu. Kotłownia powinna być wyposażona w wentylację i komin, który musi być wyprowadzony ponad dach na odpowiednią wysokość. Wadą tego typu urządzeń jest konieczność posiadania miejsca, w którym magazynowane będzie paliwo. Jest to szczególnie uciążliwe w przypadku biomasy, która nie dość, że zajmuje dużo miejsca, to musi być przechowywana w suchych warunkach. Z drugiej strony biomasa jest produktem zdecydowanie bardziej ekologicznym od węgla, a jej ceny nie wahają się tak bardzo jak ceny paliw kopalnianych. Warto również pamiętać o tym, że węgiel też powinien mieć odpowiednią wilgotność zanim trafi do kotła.