Jak budować zgodnie z prawem w 2025 roku?

Plany i dokumenty o budowie domu — Jak budować zgodnie z prawem w 2025 roku?

Zmiany w definicjach budynków i budowli

Od 1 stycznia 2025 roku wprowadzono zmiany w definicjach budynków i budowli w Ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Nowe definicje mają na celu jednoznaczne określenie, które obiekty podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, co ma wyeliminować dotychczasowe wątpliwości interpretacyjne.

Nowe zasady planowania przestrzennego – plan ogólny

Rok 2025 to czas intensywnych przygotowań do zmian, które wejdą w życie w 2026 roku. Jedną z najważniejszych modyfikacji w zakresie planowania przestrzennego jest wprowadzenie planu ogólnego, który stanie się podstawowym narzędziem planistycznym dla gmin. Zmiany te mają na celu uproszczenie i przyspieszenie procedur planistycznych oraz wprowadzenie lepszej koordynacji działań budowlanych, co z kolei ma przyczynić się do szybszego rozwoju inwestycji na poziomie lokalnym. W szczególności oznacza to, że jeżeli gmina nie uchwali planu ogólnego przed końcem 2025 roku, wówczas na jej terenie nie będzie możliwe wydawanie warunków zabudowy. Dla inwestorów będzie to oznaczać utrudnienia w rozpoczęciu nowych inwestycji budowlanych, ponieważ brak uchwały o planie ogólnym uniemożliwi legalne rozpoczęcie budowy.

Warto wyjaśnić, że plan ogólny to nowy dokument prawa miejscowego, który zastępuje dotychczasowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W przeciwieństwie do studium, które stanowiło jedynie zalecenia, plan ogólny będzie wiążącym aktem prawnym, który określa zasady zagospodarowania przestrzeni w danej gminie. Jeśli działka objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, to procedura uzyskania planu ogólnego będzie prostsza. Natomiast w przypadku braku planu gmina nie będzie w stanie wydać warunków zabudowy (WZ). Co ważne, nowe warunki zabudowy będą wydawane na okres tylko 5 lat – w przeciwieństwie do obecnego stanu prawnego, gdzie WZ nie mają określonego terminu ważności.

Zmiany w przepisach dotyczących przeglądów budowlanych oraz świadectw energetycznych

Zmiany mają nastąpić również w zakresie przeglądów budowlanych oraz świadectw energetycznych. Nowe regulacje koncentrują się na:

zwiększeniu częstotliwości przeglądów technicznych budynków ze szczególnym uwzględnieniem instalacji grzewczych i energetycznych w celu monitorowania stanu technicznego budynków i ich wpływu na środowisko;
zaostrzeniu norm efektywności energetycznej dla nowych budynków, co ma na celu zmniejszenie zużycia energii oraz obniżenie emisji CO2;
wprowadzeniu obowiązku posiadania świadectw energetycznych przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości, co ma na celu zwiększenie świadomości o efektywności energetycznej budynków.

Te zmiany mają na celu poprawę efektywności energetycznej budynków oraz dostosowanie polskiego prawa do wymogów Unii Europejskiej.

Ułatwienia w procesie przyłączania do sieci

Rok 2025 wiąże się także z ułatwieniami w procesie przyłączania nowych inwestycji do sieci: elektroenergetycznych, gazowych, ciepłowniczych, wodociągowych i kanalizacyjnych. Dotyczy to:

wprowadzenia konkretnych terminów dla przedsiębiorstw na wydanie warunków przyłączenia do sieci, których przekroczenie spowoduje naliczenie kar,
zakazu pobierania przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne opłat za wydanie warunków technicznych przyłączenia do sieci.

Zmiany w zakresie kontroli i nadzoru budowlanego

W 2025 roku mają zmienić się zasady dotyczące kontroli budowlanych oraz nadzoru nad procesami inwestycyjnymi. W szczególności:

ułatwienia w uzyskaniu zgody na prowadzenie prac budowlanych w przypadku drobnych robót remontowych, które nie będą wymagały pełnego nadzoru budowlanego, ale podlegają kontroli na etapie zakończenia robót,
zwiększenia uprawnień inspektorów nadzoru budowlanego, którzy będą mieli większy zakres kontroli w zakresie jakości materiałów budowlanych oraz zgodności z projektem budowlanym.

Zmiany w zakresie ochrony środowiska

W tym roku zostaną także wprowadzone zmiany mające na celu ochronę środowiska w kontekście realizowanych inwestycji:

obowiązkowe audyty środowiskowe przed rozpoczęciem budowy, w przypadku inwestycji mających potencjalny wpływ na środowisko naturalne (np. w obszarach chronionych, przy wodach powierzchniowych, czy w pobliżu terenów cennych przyrodniczo),
wprowadzenie rygorów dotyczących zużycia energii i wody, a także wprowadzenie nowych standardów dotyczących izolacji termicznych, co ma na celu obniżenie emisji CO2 oraz zmniejszenie zużycia energii w budynkach,
obowiązkowe wprowadzenie systemów odzysku wody deszczowej, które będą stosowane w nowych budynkach, a szczególnie w budynkach publicznych oraz w dużych inwestycjach mieszkaniowych.

Uwaga! Warto podkreślić, że niektóre zmiany, takie jak zmiany w przepisach dotyczących audytów środowiskowych, standardów energetycznych czy przeglądów budowlanych, mogą jeszcze podlegać finalnym pracom legislacyjnym. Ostateczna treść ustaw i przepisów prawnych może więc zawierać dodatkowe specyfikacje.