Kuchnia zamknięta – jak zaprojektować? Wskazówki, wady i zalety

Jakie są zalety i wady kuchni zamkniętej? 

Kuchnia zamknięta to kuchnia zaaranżowana w osobnym pomieszczeniu, którą można w każdej chwili odgrodzić, zamykając drzwi. To rozwiązanie spotykane jest zarówno w mieszkaniach, jak i w domach jednorodzinnych. Mimo wielu zalet, które opisujemy poniżej, kuchnia zamknięta nie jest jednak pozbawiona wad.
Na początku warto podkreślić, że zalety i wady kuchni zamkniętej zależą od metrażu pomieszczenia, jego bryły, a także od wybranego układu kuchennego. Dobrze zaprojektowana mała kuchnia zamknięta może być przyjemniejsza w użytkowaniu niż źle rozplanowana kuchnia zamknięta o dużym metrażu – wymuszająca pokonywanie dużego dystansu pomiędzy poszczególnymi elementami jej wyposażenia. 

Zalety kuchni zamkniętej

Kuchnia zamknięta ma uniwersalny charakter – możemy ją zaprojektować w niewielkich pomieszczeniach, ale także w takich o dużym metrażu, na planie kwadratu czy prostokąta. 

Najważniejszą zaletą kuchni zamkniętej jest możliwość zamknięcia drzwi do pomieszczenia – dzięki temu możemy ją odgrodzić od reszty domu. To z kolei skutkuje lepszą izolacją akustyczną w porównaniu z kuchnią otwartą, a także tym, że zapachy związane z gotowaniem nie będą się unosić w całym domu lub w mieszkaniu – konieczna jest jednak odpowiednia wentylacja pomieszczenia kuchennego. Co więcej, para wodna, która powstaje w czasie obróbki cieplnej, nie będzie osiadać na meblach i sprzętach elektronicznych – tak jak w przypadku kuchni otwartych na salon. W pozostałych pomieszczeniach będzie panować również mniejsza wilgotność powietrza.

Możliwość zamknięcia drzwi w kuchni to zaleta zwłaszcza dla osób, które cenią sobie gotowanie w ciszy oraz zachowanie pełnej swobody ruchów oraz dla osób, które nie sprzątają bezpośrednio po przygotowaniu posiłków lub mają problem z utrzymaniem czystości w kuchni. W przypadku kuchni otwartej przestrzeń kuchenna jest wystawiona na widok reszty domowników oraz gości. Natomiast kuchnię zamkniętą można odgrodzić, pozostawiając obowiązki związane ze sprzątaniem na później.

Zamknięcie drzwi do pomieszczenia kuchennego może stanowić zaletę dla rodzin z małymi dziećmi – zamykając kuchnię, można lepiej zadbać o bezpieczeństwo.

Wady kuchni zamkniętej

Dla niektórych inwestorów wadą kuchni zamkniętej jest odizolowanie kucharza od reszty domowników lub gości. Umieszczając kuchnię w osobnym pomieszczeniu, nie będziemy mieć możliwości uczestniczenia w rozmowach z gośćmi podczas przygotowywania posiłków – co możliwe jest w przypadku kuchni otwartej na salon lub jadalnię. Warto jednak podkreślić, że ta wada może stanowić również zaletę dla inwestorów, którzy cenią sobie spokojne gotowanie.

Jeżeli w kuchni zamkniętej nie planujemy umieszczać stołu z krzesłami, wyspy kuchennej z krzesłami barowymi lub innego kącika do spożywania posiłków, to problem może stanowić przeniesienie gorących potraw do innego pomieszczenia. W kuchni zamkniętej ważne jest jednak, aby zachować pełną swobodę ruchów. Nie w każdym wnętrzu zmieści się stół wraz z krzesłami, zwłaszcza biorąc pod uwagę podstawową zasadę, która mówi, że jedna osoba potrzebuje minimum 60 centymetrów długości blatu stołu. Co więcej, pomiędzy osobami siedzącymi naprzeciwko siebie powinna zostać zachowana odległość ok. 100 centymetrów. 

Tak jak wspominaliśmy wyżej, ważną kwestią dotyczącą kuchni zamkniętej jest właściwa wentylacja. Nie tylko powinniśmy regularnie wietrzyć pomieszczenie i otwierać w nim okno, ale również zadbać o wentylację mechaniczną – zakupić okap lub pochłaniacz kuchenny.

Jak dobrze zaprojektować i zaaranżować kuchnię zamkniętą?

Projektując kuchnię od zera, zaleca się, aby to pomieszczenie zaplanować pod względem stron świata. Najlepiej, aby kuchnia została umieszczona od strony północnej – inne opcje stanowią strona północno-zachodnia lub północno-wschodnia. Dlaczego warto wybrać właśnie takie ustawienie? Co ważne w przypadku kuchni zamkniętej, to pomieszczenie nie będzie dogrzewane światłem słonecznym – naturalnie w kuchni zazwyczaj panuje podwyższona temperatura oraz wilgotność powietrza, zwłaszcza w porównaniu z innymi wnętrzami domowymi. 

Kuchnia zamknięta a układ zabudowy kuchennej

W zależności od metrażu oraz od bryły pomieszczenia w kuchni zamkniętej można zastosować różne układy kuchenne, czyli rozmieszczenie elementów zabudowy kuchennej. Do kuchni zamkniętej wybiera się:

 

• układ kuchenny dwurzędowy – zalecany zwłaszcza do pomieszczeń o średnim i dużym metrażu; może nie sprawdzić się w małych i wąskich kuchniach;
• układ kuchenny jednorzędowy – dedykowany do małych kuchni;
• układ kuchenny w kształcie litery „L” – odpowiednio wprowadzony sprawdzi się w małych, średnich i w dużych przestrzeniach; wymaga zagospodarowania narożnika;
• układ kuchenny w kształcie litery „U” – dedykowany jest do kuchni o średnim i dużym metrażu; wiąże się z zagospodarowaniem narożników;
• układ kuchenny w kształcie litery „G” – wybierany jest zwłaszcza do kuchni o dużym metrażu i również wiąże się z zagospodarowaniem miejsca w narożnikach.

W przypadku układów kuchennych w kształcie liter „L”, „U” i „G” inwestorzy decydują się na zagospodarowanie narożników, wybierając specjalne szafki ze specjalistycznymi systemami narożnymi. Oparte są one na prowadnicach wysuwających półki (tzw. szafki magic corner) lub na systemach obrotowych (tzw. szafki karuzele). Warto wziąć pod uwagę fakt, że charakteryzują się one wyższą ceną – zwłaszcza w porównaniu ze standardowymi szafkami kuchennymi.

Projektując kuchnię, pomiędzy ciągami roboczymi (rzędami zabudowy kuchennej) należy stworzyć prześwit, czyli pozostawić optymalnie 120 centymetrów wolnej przestrzeni. Ta zasada nie dotyczy układu jednorzędowego.

Standardowa wysokość dolnych szafek kuchennych wynosi od 82 centymetrów do 85 centymetrów, a szafek górnych – 40 centymetrów. Odległość pomiędzy szafkami dolnego indeksu a szafkami górnego indeksu nie powinna być mniejsza niż 45 centymetrów – najlepiej, aby dostosować ją odpowiednio do wzrostu użytkowników kuchni.

Kolejnym ważnym aspektem jest obecność blatu roboczego w kuchni. Jego optymalna długość powinna wynosić około 120 centymetrów. Zalecana długość głównego blatu roboczego wynosi 60 centymetrów, a blatów pomocniczych – 30 centymetrów. Poleca się, aby wysokość blatu roboczego dostosować proporcjonalnie do wzrostu domowników. Wysokość blatu możemy obliczyć, mierząc odległość od zgiętego łokcia do podłogi, a następnie od wyniku odejmując 15 centymetrów.

Popularna zabudowa słupkowa (od podłogi do praktycznie samego sufitu) nie jest zalecana w przypadku kuchni zamkniętych o małym metrażu oraz wąskich kuchni. Mimo iż forma zabudowy tworzy dużą ilość miejsca do przechowywania, to niestety takie rozmieszczenie szafek może wizualnie pomniejszyć wnętrze i sprawić, że będzie ono odbierane jako zagracone. W przypadku kuchni zamkniętej o małym metrażu warto zastosować zabudowę mieszaną, czyli połączyć szafki kuchenne dolnego indeksu z szafkami wiszącymi górnego indeksu. Lekkości pomieszczeniu nadadzą natomiast szafki kuchenne na wysokich nóżkach. Co więcej, architekci wnętrz zalecają, aby do małych kuchni wybierać meble kuchenne w jasnych barwach (odcienie bieli, beże, szarości), z lakierowanymi frontami lub z przeszkleniami – dzięki temu optycznie sprawimy, że kuchnia będzie wyglądać na większą, niż jest w rzeczywistości. 

Uwaga: Do małych kuchni zamkniętych polecane są nowoczesne meble składane, takie jak składany blat roboczy, na którym nie tylko możemy przygotowywać posiłki, ale również i je spożywać. Na rynku dostępne są również np. małe stoliki wysuwane z szuflady.

Kuchnia zamknięta a trójkąt roboczy

Ważną zasadą stosowaną w projektowaniu kuchni – zarówno zamkniętej, jak i otwartej – jest tak zwana złota zasada trójkąta roboczego. Trójkąt wyznacza się w odniesieniu do rzutów pomieszczenia. Jego wierzchołki tworzą trzy najważniejsze elementy kuchennego wyposażenia, czyli: lodówka, kuchenka, zlewozmywak. Łączna długość wszystkich boków trójkąta nie powinna przekraczać 7 metrów, natomiast pomiędzy trzema elementami również warto zachować z góry określone odległości, które przedstawimy poniżej. Trójkąt roboczy wpisuje się w zasady kuchennej ergonomii. Pozytywnie wpływa na funkcjonalność wnętrza, skraca dystans pokonywany w kuchni oraz czas przygotowywania posiłków o około 30%.

Odległości pomiędzy lodówką, zlewozmywakiem i kuchenką zgodnie z zasadą trójkąta roboczego prezentują się następująco:

 

• odległość pomiędzy lodówką a kuchenką (lub lodówką a piekarnikiem) – od 120 do 270 centymetrów;
• odległość pomiędzy lodówką a zlewozmywakiem – od 120 do 210 centymetrów;
• odległość pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką (lub pomiędzy zlewozmywakiem a piekarnikiem) – optymalnie od 120 do 210 centymetrów lub 90 centymetrów (w kuchniach zamkniętych o małym metrażu oraz w kuchniach szczególnie wąskich).

Uwaga: Co ważne, trójkąta roboczego nie da się wprowadzić w przypadku kuchni zamkniętej, w której zastosujemy zabudowę jednorzędową. 

Oczywiście, ustalając rozmieszczenie lodówki, kuchenki i zlewozmywaka, pod uwagę należy wziąć rozmieszczenie instalacji wodno-kanalizacyjnej, elektrycznej lub gazowej. Co więcej:

 

• lodówki nie ustawia się w pobliżu okna, kuchenki i zmywarki z uwagi na to, że może się to wiązać ze zwiększonym zużyciem prądu (lodówka będzie się bardziej nagrzewać, a więc będzie pracować ze zdwojoną siłą, aby zachować chłód w jej wnętrzu);
• zmywarkę warto zaplanować blisko zlewu, aby ułatwić proces opłukiwania naczyń przed włożeniem ich do zmywarki;
• po obu stronach kuchenki lub płyty grzewczej należy stworzyć blaty robocze o szerokości ok. 30 centymetrów;
• w kuchniach zamkniętych o większym metrażu można stworzyć dwa trójkąty robocze o wierzchołkach: lodówka, zlewozmywak, kuchenka/płyta grzewcza oraz lodówka, zlewozmywak, piekarnik;
• dobrym rozwiązaniem w kuchniach zamkniętych o większym metrażu jest ustawienie stołu wraz z krzesłami wewnątrz trójkąta roboczego.

Przeczytaj: Jak zaprojektować i urządzić kuchnię otwartą? Wskazówki

Kuchnia zamknięta a podział na strefy robocze

Kolejną zasadą pozytywnie wpływającą na użytkowanie kuchni zamkniętej jest zastosowanie podziału na strefy robocze. Można wyróżnić pięć stref:

 

• strefę zapasów – obejmuje: lodówkę, zamrażarkę, szafki do przechowywania produktów spożywczych niewymagających chłodzenia;
• strefę przechowywania – to wszelkiego rodzaju szafki, półki, szuflady, w których przechowuje się naczynia, gadżety kuchenne, garnki, sztućce itp.;
• strefę przygotowywania posiłków – składają się na nią blaty robocze (blat główny i blaty pomocnicze oraz blat wyspy kuchennej);
• strefę gotowania – obejmuje: kuchenkę/płytę grzewczą, piekarnik, mikrofalówkę, inne sprzęty elektroniczne przeznaczone do gotowania (smażenia, pieczenia), okap kuchenny;
• strefę zmywania – składa się na nią przede wszystkim zlewozmywak i zmywarka, ale również szafka pod zlewem, w której najczęściej przechowuje się kosze na odpady domowe.

Pogrupowanie pomieszczenia kuchennego pod względem stref funkcjonalnych ułatwi użytkowanie pomieszczenia, lepiej organizując nie tylko prace kuchenne, ale również i przestrzeń do przechowywania.