Jak zaprojektować i urządzić kuchnię otwartą? Wskazówki

Kuchnia otwarta – dla kogo?

Kuchnia otwarta to popularny element nowoczesnych projektów domów jednorodzinnych. Dawniej kojarzona była przede wszystkim z niewielkimi aneksami kuchennymi aranżowanymi w mieszkaniach w przestrzeni pokoju dziennego. Współcześnie kuchnię otwartą najczęściej wydziela się z przestrzeni salonu o średnim lub dużym metrażu. To rozwiązanie szczególnie sprawdzi się w przypadku inwestorów, którzy organizują przyjęcia i spotkania z rodziną/przyjaciółmi, cenią sobie wspólne gotowanie i utrzymywanie kontaktu z zaproszonymi gośćmi lub z pozostałymi domownikami podczas przygotowywania posiłków. Co więcej, kuchnia otwarta pozwoli uniknąć przytłoczenia, które często panuje w małej kuchni zamkniętej. 

Kuchnia otwarta to rozwiązanie uniwersalne – możemy ją zaprojektować w mieszkaniu, w domu jednorodzinnym, w apartamencie. Ważne jest jednak, aby na kuchnię przeznaczyć wystarczająco dużo wolnej przestrzeni. Przyjmuje się, że kuchnia otwarta powinna zajmować 1/3 powierzchni pomieszczenia. Projektanci wnętrz podkreślają, że w przypadku kuchni otwartej na salon optymalna wielkość salonu wynosi 20 metrów kwadratowych.

Czym jest kuchnia półotwarta?

Warto wiedzieć, że pomiędzy kuchnią zamkniętą a kuchnią otwartą istnieje również rozwiązanie pośrednie – jest nim kuchnia półotwarta. W kuchni półotwartej przestrzeń kuchenną wydziela się także z powierzchni salonu, jadalni czy z korytarza, jednak pomieszczenie zostaje częściowo zamknięte – wyraźnie oddzielone.

Kuchnię półotwartą można zaaranżować za pomocą odpowiedniego podziału architektonicznego (poprzez np. niskie ścianki działowe, ścianki działowe szklane, ścianki z pleksi), zastosowania drzwi przesuwnych (drzwi przesuwne chowane w ścianie lub drzwi przesuwne naścienne), doboru i ustawienia mebli (półki ażurowe, wyższe regały, wyspa kuchenna). 

Projekt kuchni otwartej – zgodny z zasadami kuchennej ergonomii

Decydując się na kuchnię otwartą, nie tylko musi zadbać o aspekty wizualne. Szczególnie ważne jest, aby przestrzeń kuchenna była jak najbardziej funkcjonalna. Przyjmuje się, że zastosowanie zasad kuchennej ergonomii w rozmieszczeniu zabudowy kuchennej (zwłaszcza zasady trójkąta roboczego oraz podziału na strefy robocze) może przyspieszyć przygotowywanie posiłków o ok. 30%, a także zmniejszyć dystans pokonywany w kuchni. 

Podstawową zasadą stosowaną w projektowaniu kuchni (zarówno otwartych, jak i zamkniętych) jest wprowadzenie trójkąta roboczego. Trójkąt rysuje się w odniesieniu do rzutów pomieszczenia, a jego wierzchołki tworzą trzy najważniejsze elementy wyposażenia kuchni: lodówka, kuchenka (lub piekarnik), zlewozmywak. Trójkąt określa jak najbardziej funkcjonalne odległości pomiędzy wymienionymi elementami, a długość wszystkich jego boków nie ma przekraczać 7 metrów. Osoby praworęczne powinny zaprojektować kuchnię w taki sposób, aby po trójkącie roboczym poruszać się w prawą stronę – w kierunku od lodówki do kuchenki. W większych kuchniach możliwe jest wprowadzenie głównego trójkąta roboczego oraz trójkąta pomocniczego – zwłaszcza w sytuacji, gdy piekarnik zostanie ulokowany z dala od kuchenki. Wówczas wierzchołki drugiego trójkąta roboczego tworzone są przez: lodówkę, piekarnik, zlewozmywak. Warto wiedzieć, że trójkąta roboczego nie da się wprowadzić w przypadku zabudowy kuchennej jednorzędowej. Typy układów kuchennych przedstawimy Wam w dalszej części artykułu.

Zalecane odległości pomiędzy lodówką, kuchenką i zlewozmywakiem zgodnie z zasadą trójkąta roboczego:

 

• odległość pomiędzy lodówką a kuchenką lub lodówką a piekarnikiem – powinna wynosić od 120 do 270 centymetrów;
• odległość pomiędzy lodówką a zlewozmywakiem – powinna wynosić od 120 do 210 centymetrów;
• odległość pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką lub pomiędzy zlewozmywakiem a piekarnikiem – powinna wynosić od 120 do 210 centymetrów.

Kolejną kwestią związaną z zasadami kuchennej ergonomii jest podział na strefy robocze. Wyróżnia się pięć stref:

 

• strefę zapasów – w jej skład wchodzi: lodówka, zamrażarka, szafki na produkty spożywcze niewymagające chłodzenia;
• strefę przechowywania – to elementy zabudowy kuchennej, w których przechowywane są akcesoria kuchenne, naczynia, garnki, sztućce;
• strefę przygotowywania posiłków – obejmuje blaty robocze (blat główny i blaty pomocnicze o zalecanej długości 120 centymetrów);
• strefę gotowania – należy do niej: kuchenka (płyta grzewcza), piekarnik, kuchenka mikrofalowa, inne sprzęty elektroniczne przeznaczone do gotowania, okap kuchenny;
• strefę mokrą (inaczej strefę zmywania) – w jej skład wchodzi zlewozmywak oraz zmywarka; strefa obejmuje także szafkę pod zlewem, w której przechowuje się pojemniki do sortowania odpadów.

Jaki układ zabudowy kuchennej do kuchni otwartej?

Projektując oraz aranżując kuchnię otwartą, powinniśmy podjąć decyzję dotyczącą rodzaju układu kuchennego. Określa on ustawienie elementów zabudowy kuchennej i zależny jest przede wszystkim od wielkości pomieszczenia oraz od jego kształtu. Do najpopularniejszych układów kuchennych należą:

 

• układ dwurzędowy,
• układ jednorzędowy,
• układ w kształcie litery „U”,
• układ w kształcie litery „L”,
• układ w kształcie litery „G”.

W większych kuchniach otwartych dominują przede wszystkim: układ dwurzędowy, układ w kształcie litery „L”, układ w kształcie litery „U”. W przypadku układu w literę „L” oraz układu w literę „U” będziemy mieć do zagospodarowania narożniki. Współcześnie na rynku dostępne są specjalne systemy narożnikowe dedykowane do takiej zabudowy. Są to: karuzele, szafki magic corner, szafki cargo. Karuzele to systemy obrotowe, które przeznaczone są do przechowywania przedmiotów o nieregularnych kształtach. Natomiast szafki magic corner mają systemy oparte na działaniu prowadnic wysuwających półki i dedykowane są do przedmiotów o kształtach regularnych. Natomiast szafki cargo wyposażone są w pojemne, wysuwane kosze.

Tak jak wspominaliśmy wyżej, w przypadku układu kuchennego jednorzędowego nie będzie możliwe wprowadzenie trójkąta roboczego z uwagi na to, że wszystkie elementy zabudowy kuchennej zostaną ustawione w jednej linii. Układ jednorzędowy polecany jest zwłaszcza do niewielkich aneksów kuchennych oraz do wąskich kuchni zamkniętych.

Decydując się na dany układ zabudowy kuchennej, musimy pamiętać o tym, że pomiędzy ciągami roboczymi (pomiędzy szafkami kuchennymi znajdującymi się naprzeciwko siebie) należy pozostawić prześwit o optymalnej odległości 120 centymetrów. Niedostosowanie się do tego zalecania może skutkować: utrudnionym korzystaniem z przestrzeni kuchennej przez więcej niż jednego użytkownika, utrudnieniami w przemieszaniu się w obrębie kuchni, brakiem możliwości swobodnego otwarcia szafek znajdujących się naprzeciwko siebie lub brakiem możliwości pełnego wysunięcia szuflad. Co więcej, pomiędzy szafkami dolnego indeksu a szafkami górnego indeksu należy pozostawić minimum 45 centymetrów wolnej przestrzeni. 

Ponownie powtórzymy również, że łączna długość blatów roboczych w kuchni powinna wynosić ok. 120 centymetrów, przy czym zalecana długość głównego blatu roboczego to 60-80 centymetrów, a długość blatów pomocniczych – 30-40 centymetrów. Blaty pomocnicze warto zaplanować zwłaszcza w pobliżu lodówki (aby ułatwić sobie wkładanie zakupów do lodówki i szafek ze strefy zapasów oraz wyciąganie z lodówki artykułów spożywczych) oraz w pobliżu zlewozmywaka (aby móc odłożyć artykuły spożywcze oraz naczynia). Wysokość blatu roboczego najlepiej dostosować do wzrostu domowników, którzy najczęściej będą przygotowywać posiłki w kuchni. Aby obliczyć optymalną wysokość blatu roboczy, wystarczy zmierzyć odległość pomiędzy zgiętym łokciem a ziemią, a od otrzymanego wyniku odjąć 15 centymetrów.

Wyspa w kuchni otwartej

Jednym z najpopularniejszych elementów wyposażenia kuchni otwartej – zwłaszcza w układach przybierających kształty litery „L”, litery „U” i litery „G” – jest wyspa kuchenna. 

Wyspa kuchenna to mebel wolnostojący, który można obejść z każdej strony. Często odgrywa ona rolę przegrody, która oddziela strefę kuchenną od strefy dziennej. Jest jednak nie tylko elementem modnym i reprezentacyjnym, ale również i funkcjonalnym. Standardowo na wsypie kuchennej można zaplanować strefę: przygotowywania posiłków, zapasów, przechowywania. Nowoczesne modele wysp kuchennych wyposażone są w piekarniki, płyty grzewcze, zlewozmywaki – należy jednak pamiętać o tym, aby doprowadzić do wyspy potrzebne instalacje, co nie będzie łatwe w przypadku prostego i nieinwazyjnego remontu kuchni.

Wybierając wyspę kuchenną, możemy zdecydować się na jej wyższe modele (o wysokości 100-110 cm), do których można dokupić krzesła barowe. Wówczas wyspa kuchenna może służyć nam również do wspólnego spożywania posiłków. Standardowe modele wysp kuchennym mają ok. 85 centymetrów wysokości.

Uwaga: Na rynku dostępne są również półwyspy kuchenne, które zazwyczaj mają mniejsze gabaryty niż tradycyjne wyspy, natomiast mogą pełnić takie same funkcje. W odróżnieniu od wyspy półwysep jest zabudowany z jednej strony – najczęściej stanowi przedłużenie szafek dolnego indeksu.

Aranżacja kuchni otwartej – o czym pamiętać?

Projektanci wnętrz najczęściej zalecają, aby aranżacja kuchni otwartej była tożsama z aranżacją salonu (jadalni, korytarza), aby stworzyć wrażenie harmonii oraz wizualnie powiększyć wspólną przestrzeń. Warto zachować zwłaszcza spójność kolorystyczną, ale również i spójność w doborze materiałów oraz faktur. Do mniejszych pomieszczeń zaleca się barwy jasne i neutralne: odcienie bieli, beże, kremy, szarości. Przestrzeń optycznie powiększymy dzięki zastosowaniu lakierowanych lub przeszklonym frontów meblowych. Żywe kolory i wzory możemy wprowadzić do wnętrza za pomocą kuchennych dodatków.

Jeżeli w aranżacji wnętrz cenimy niekonwencjonalne wyjścia, to możemy zdecydować się również na wizualne wydzielenie strefy kuchennej od strefy pokoju dziennego. Jest to jednak zdecydowanie rzadziej wybierane rozwiązanie. Kuchnię urządza się wtedy na zasadzie kontrastu – nie tylko w kolorystyce. Najczęściej na podłogę do kuchni otwartej wybieramy płytki ceramiczne, natomiast w salonie dominują panele i parkiety z naturalnego drewna. Kuchnię można wydzielić również za pomocą mebli i ich odpowiedniego rozmieszczenia – tak jak wspominaliśmy w kontekście kuchni półotwartej.

Kuchnia otwarta a oświetlenie

Urządzając kuchnię otwartą na salon, nie należy blokować źródeł światła naturalnego – zrezygnujmy z ciężkich i ciemnych zasłon, rolet czy żaluzji. Natomiast właściwy dobór oświetlenia sztucznego pozytywnie wpłynie na funkcjonalność wnętrza, a także może wizualnie je powiększyć lub podkreślić odrębność kuchni od części salonowej (wybór lamp o odmiennym designie oraz innej barwy światła). Od kilku sezonów popularnością cieszą się również sufity podwieszane z oświetleniem punktowym.

Współcześnie oświetlenie sufitowe łączy się z oświetleniem punktowym (np. w postaci listew LED pod szafkami kuchennymi górnego indeksu lub poprzez wbudowanie w szafki punktowym lamp halogenowych). Najważniejsze jest jednak, aby w kuchni doświetlić takie miejsca jak: okolice kuchenki, okolice zlewu, blaty robocze, wyspę kuchenną. Barwa światła może być zbliżona do naturalnej. Wybór zimnej barwy może optycznie powiększyć wnętrze, natomiast wybór barwy ciepłej – sprawi, że kuchnia stanie się bardziej przytulna.

Kuchnia otwarta a właściwa wentylacja

Pamiętajmy również o tym, że decydując się na kuchnię otwartą, należy szczególnie zadbać o wentylację – samo wietrzenie pomieszczenia nie wystarczy. Zapachy będą unosić się w powietrzu nie tylko w przestrzeni kuchennej, ale również i w salonie. Para wodna powstająca podczas gotowania będzie osiadać na meblach, a także na sprzęcie elektronicznym. Ważne jest więc, aby zamontować mechaniczny pochłaniacz lub okap. Jeżeli zdecydujemy się na wyspę kuchenną z płytą grzewczą, to na rynku znajdziemy dedykowane okapy wyspowe, które instaluje się nad wyspą. Odznaczają się one nowoczesnym, reprezentacyjnym designem.