Kanalizacja i odwodnienia – poradnik

Kanalizacja – jak ją zaplanować?

Nieczystości z kuchni, łazienki, toalety i innych pomieszczeń w domu kierowane są do poziomych przewodów odpływowych. Tamtędy wychodzą poza budynek do przydomowej oczyszczalni ścieków, szamba albo do sieci kanalizacyjnej.

Coraz bardziej popularnym rozwiązaniem staje się ekologiczna przydomowa oczyszczalnia ścieków. W wyniku rozkładu tlenowego i beztlenowego większość ścieków zostaje zneutralizowana i oczyszczona do postaci wody drugiej klasy czystości. Woda może być odprowadzona do gruntu, zaś gromadzący się w niewielkich ilościach osad powinien być co 1-3 lata usuwany i utylizowany. Ważne jest przy tym regularne stosowanie biopreparatów wspomagających proces oczyszczania. Stosunkowo wysoką cenę takiej oczyszczalni rekompensują bardzo niskie koszty eksploatacji.

Odwodnienia na działce – przegląd rozwiązań

Na każdy kawałek gruntu spada rocznie wiele litrów deszczu. Na niewielkich, częściowo utwardzonych powierzchniach działek wokół domów, powstaje poważny problem: co zrobić z tą wodą? Są w zasadzie dwie możliwości: odprowadzić wodę na zewnątrz albo zatrzymać na działce.

1. Odprowadzenie wody na zewnątrz

W grę wchodzi kanalizacja ogólnospławna, czyli połączenie kanalizacji sanitarnej z deszczową albo kanał melioracyjny. W przypadku zabudowy jednorodzinnej poza miastem nie ma raczej co liczyć na funkcjonowanie kanalizacji deszczowej. Taka budowana jest zazwyczaj tam, gdzie zabudowa jest gęsta, a duża powierzchnia dróg i placów została utwardzona.

Jeśli w pobliżu znajduje się rzeka, jezioro albo rów melioracyjny, wodę opadową i roztopową z działki można skierować tam poziomą rurą. Niedopuszczalne jest natomiast kierowanie odwodnienia do kanalizacji bytowej, odprowadzającej ścieki do oczyszczalni. Ani na działkę sąsiada.

2. Zatrzymanie wody na działce

W zależności od właściwości gruntu, woda wsiąka w niego w różnym stopniu. Grunt piaszczysty szybko pochłania wodę, natomiast warstwa gliny uniemożliwia ten proces. Aby po każdym ulewnym deszczu nie mieć wokół domu sadzawki, trzeba problem odwodnienia skutecznie rozwiązać.

Planując odwodnienie działki już na wstępie trzeba oszacować, z jaką ilością wodą przyjdzie się zmierzyć. Jest to trudne zadanie, ponieważ wielkość opadów zmienia się w ciągu poszczególnych miesięcy i zależy w znacznym stopniu od regionu kraju. Dla orientacji pomocne mogą być dane IMGW podawane rocznikami dla całego terytorium Polski. Suma opadów waha się od ok. 500 mm w centrum kraju do ok. 1200 mm na terenach podgórskich.

Równie ważne jest określenie, ile wody spłynie z dachu w ciągu deszczowego dnia. Jeśli rzut poziomy dachu liczy na przykład 100 m2, to przy ciągłych opadach rzędu 20 mm spłyną z niego co najmniej dwa metry sześcienne wody. Zebrana woda musi być przechowana i zagospodarowana.

A może wykorzystać wodę deszczową? Sposoby

1. Zbiorniki podziemne

Wodę deszczową można gromadzić w zbiornikach zakopanych w ziemi w pobliżu domu. Pojemniki wykonane z tworzywa sztucznego o pojemności dwóch albo trzech tysięcy litrów można łączyć w razie potrzeby w baterie. Można przyjąć, że na 25 m2 powierzchni, z której zbierana jest woda, potrzeba 1 m3 pojemności zbiornika. Innym rozwiązaniem są zbiorniki montowane w budynku. Z nich również można tworzyć baterie, w zależności od ilości miejsca. W pomieszczeniu ze zbiornikami temperatura musi być zawsze wyższa od zera.

Oba typy zbiorników powinny być zaopatrzone w przelewy, kierujące nadmiar wody do studni chłonnej albo kanalizacji. Zabezpieczy to działkę przed zalaniem podczas wyjątkowo ulewnego deszczu. Przed dopływem do zbiornika konieczny jest też wbudowany filtr, który z grubsza oczyści deszczówkę. Zalety takiego rozwiązania to możliwość wykorzystania wody na potrzeby wewnątrz domu albo do podlewania ogrodu oraz oszczędność kosztów nawodnienia ogrodu i odwodnienia działki.

2. Zbiorniki otwarte

Nadmiar wody z działki można doprowadzić do oczka wodnego albo stawu w pobliżu domu. Dopływ wody powinien odbywać się przez zbudowany przelew, a nie poprzez bezpośrednio podłączoną rurę. Unika się w ten sposób wypłukiwania dna i mącenia wody w zbiorniku. Poziom wody w otwartym zbiorniku powinien zawsze zachowywać odpowiednią rezerwę na przyjęcie wody opadowej.

Odprowadzenie wody do warstw głębszych

• Rury drenażowe. Jeżeli pozwala na to przepuszczalność gruntu, wodę z opadów można odprowadzić z powierzchni działki do głębszych warstw. Można to osiągnąć poprzez system rur perforowanych albo specjalnych perforowanych kaset. Ze studzienki osadnikowej woda dopływa do umieszczonych w wykopie kaset (skrzynek). Duża pojemność skrzynek pozwala na zmagazynowanie wody podczas ulewy, która później powoli przesączy się do gruntu.
• Studnie chłonne. W przypadku gruntu gliniastego prosty drenaż nie jest w stanie poradzić sobie z nadmiarem wody na działce. Również niedostatek miejsca może skłaniać do wybrania studni chłonnej, jako sposobu na odwodnienie. Studnia chłonna zbudowana jest zwykle z betonowych kręgów o metrowej średnicy. Jej głębokość musi być taka, aby przebić się przez warstwę gliny do warstw przepuszczalnych. Rury spustowe doprowadzają wodę do studni. Zalety studni chłonnych to m.in. stosunkowo niskie koszty, zwłaszcza w porównaniu z instalacją podziemnych zbiorników.

Na co trzeba zwrócić uwagę, planując odwodnienie działki?

• Rury odprowadzające wodę powinny mieć odpowiednią średnicę – zbyt mały przekrój rur może doprowadzić do niewydolności systemu odwadniającego.
• Należy zwracać uwagę na właściwy spadek rur – brak takiego spadku albo zbyt mały kąt nachylenia rury, to możliwy zastój wody i awaria systemu.
• Nie wolno podłączać systemu odwadniania działki do kanalizacji bytowej – nadmiar wody doprowadzi do uszkodzenia urządzeń oczyszczalni ścieków.
• Studni chłonnej na działce nie buduje się w pobliżu studni, z której pobiera się wodę pitną.