Stawki podatku VAT w budownictwie jednorodzinnym

Ogólna zasada jest taka, że materiały i usługi obciążone są podatkiem VAT. Jednak przepisy wprowadzają w tym zakresie ulgi i nie wszystkie firmy są płatnikami tego podatku. Zwolnieni z niego są przedsiębiorcy nieosiągający wysokich obrotów. W branży budowlanej czasem można spotkać firmy niebędące płatnikami VAT-u. Roboty realizowane przez takie przedsiębiorstwa mogą być tańsze właśnie o wartość podatku od towarów i usług, którego nie muszą one odprowadzać. Zdecydowana większość przedsiębiorstw budowlanych pozostaje jednak płatnikami podatku VAT i musi nim obciążać wszystkie oferowane przez siebie produkty i usługi. Podatek ten płaci ostatni nabywca, czyli w przypadku robót budowlanych – inwestor.

Kiedy obowiązuje niższy VAT?

Ustawa o podatku od towarów i usług określa sytuacje, w których można zastosować preferencyjną stawkę podatku VAT. Zgodnie z art. 41 ust. 12 ustawy: VAT w wysokości 8% obowiązuje w przypadku „dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym”. W praktyce oznacza to, że za usługi można mniej zapłacić, wykonując ściśle wskazane przez ustawę roboty budowlane w konkretnych (określonych przez przepisy) budynkach. Żeby można było skorzystać z preferencyjnej stawki podatku, oba warunki muszą być spełnione łącznie.

Przedsiębiorcy, którzy nie osiągają wysokich obrotów, są zwolnieni z podatku VAT. Roboty realizowane przez takie przedsiębiorstwa mogą być tańsze właśnie o wartość podatku od towarów i usług, którego nie muszą one odprowadzać.

Roboty budowlane, dla których VAT wynosi 8%

W ustawie o podatku od towarów i usług wymieniono roboty budowlane, przy których można zastosować preferencyjną stawkę podatku. Definicje części z tych terminów znajdują się w ustawie Prawo budowlane. Warto pamiętać o tym, że zakres wykonywanych robót zawsze musi mieścić się w definicjach wskazanych przez przepisy. Pod pojęciem budowy kryje się nie tylko wznoszenie obiektu budowlanego, ale także jego odbudowa, rozbudowa i nadbudowa. Oznacza to, że obniżony VAT obowiązuje także w przypadku np. rozbudowy czy nadbudowy istniejących budynków. Remont to roboty budowlane wykonywane w istniejącym obiekcie, polegające na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiące bieżącej konserwacji. Przy czym można tutaj stosować materiały inne niż użyte w stanie pierwotnym. Z kolei przebudowa to roboty budowlane zmieniające parametry techniczne lub użytkowe obiektu, z wyjątkiem kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości bądź liczby kondygnacji. Jak wskazuje orzecznictwo sądowe, preferencyjną stawkę podatku stosuje się także przy wykonywaniu robót instalacyjnych, polegających nie tylko na przebudowie czy remoncie wszelkich instalacji znajdujących się w budynku, ale także przy dostawie i montażu urządzeń sanitarnych oraz ich zabudowie. Niższym podatkiem objęte są także roboty polegające na dostawie i montażu stolarki okiennej i drzwiowej.

Obiekty, dla których stawka VAT wynosi 8%

Preferencyjną stawkę podatku VAT można zastosować w przypadku wymienionych w poprzednim akapicie robót, ale tylko wykonywanych w obiektach objętych społecznym programem mieszkaniowym. Definicję tych obiektów zamieszczono w art. 41 ust. 12a oraz 12b ustawy o podatku od towarów i usług. Zaliczono do nich m.in. obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych. Mowa tutaj przede wszystkim o budynkach mieszkalnych jednorodzinnych o powierzchni użytkowej do 300 m². W przypadku większych domów stawkę 8% stosuje się tylko do części budynku. Oznacza to, że na fakturze za usługi wyodrębnione zostaną dwie różne wartości podatku VAT odpowiadające stawkom 8% i 23%.

Jak wskazuje orzecznictwo sądowe, preferencyjną stawkę podatku stosuje się także przy wykonywaniu robót instalacyjnych polegających na dostawie i montażu urządzeń sanitarnych oraz ich zabudowie.

Kiedy VAT wyniesie 23%?

Niższą stawką podatku nie są objęte m.in. usługi geodety czy kierownika budowy. Wszelkie roboty wykonywane poza budynkiem, a więc związane na przykład z przyłączami, również wymagają zastosowania stawki 23%. W takim przypadku nie ma znaczenia, czy są one wykonywane przy budynku zaliczonym do obiektów objętych społecznym programem mieszkaniowym.

W jaki sposób obniżony VAT wpływa na koszty, które musi ponieść inwestor?

Zamawiając u wykonawcy robót określoną usługę, inwestor ma zwykle do wyboru dwa warianty:

1) firma wykona konkretne roboty przy pomocy materiałów budowlanych dostarczonych przez inwestora,

2) wykonawca zatroszczy się o materiały i wykona usługę.

W pierwszym przypadku inwestor musi samodzielnie kupić wszystkie materiały budowlane, co oznacza, że w ich koszt będzie wliczony podatek w wysokości 23%. Od wykonawcy otrzyma fakturę, w skład której będzie wchodzić jedynie wartość wykonanej przez niego usługi. W drugim przypadku inwestor otrzyma fakturę, w której usługi wraz z materiałami opodatkowane będą stawką 8%. Decydując się na konkretne rozwiązanie, warto dokładnie przeanalizować wszystkie koszty, gdyż często okazuje się, że drugi wariant jest dla inwestora finansowo korzystniejszy. Trzeba też mieć na uwadze to, o czym wspomniano na początku artykułu – usługa zamówiona u małego przedsiębiorcy może być tańsza właśnie o wartość podatku, z którego jest on zwolniony. Dotyczy to jednak tylko niewielkich firm, które nie dokonują obrotu dużą ilością materiałów budowlanych.