Jak najlepiej usytuować dom na działce?

Usytuowanie domu na działce zgodne z prawem

Punktem odniesienia do planowania lokalizacji domu na działce, powinno być Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Według zapisów w podanym dokumencie, dom może stać w miejscu, gdzie nie ma zagrożeń czy uciążliwości dla mieszkańców. Do nich należą m.in. hałasy i drgania, promieniowanie, ryzyko zalewania terenu, ryzyko osuwania się gruntu, działalność górnicza oraz zanieczyszczenia środowiska. Poza powyższymi aspektami, należy zachować regulowane prawem minimalne odległości domu od granicy działki:

• 4 m – gdy okna albo drzwi są zwrócone w stronę granicy,
• 3 m – gdy ściana od strony granicy nie posiada okien ani drzwi,
• 1,5 m – to sytuacja wyjątkowa, gdy na taką odległość pozwalają zapisy planu miejscowego lub gdy działka jest niewielka i jej rozmiary nie umożliwiają zachowania wymaganych odległości.

Wpływ usytuowania domu na niższe koszty ogrzewania

Dopasowane do panujących warunków klimatycznych ustawienie domu na działce, może wpływać na zapotrzebowanie budynku w energię cieplną. Pierwszy decydujący aspekt, to ustawienie domu względem stron świata – więcej przeczytasz tutaj. Najważniejsze jest tutaj położenie domu od strony północnej i południowej. I tak kolejno, gdy działka posiada drogę od strony północnej, to mamy do dyspozycji wiele korzystnych wariantów aranżacji terenu. Od północy lokujemy wtedy wejście do budynku i garaż, ponieważ ta strona jest najzimniejsza. Tym samym należy uważać, aby nie projektować na północnej ścianie dużych okien czy balkonów. Po drugiej stronie budynku planujemy pomieszczenia, w których będziemy często przebywać (salon, jadalnia czy gabinet). Tą ścianę możemy z powodzeniem odsłonić poprzez większe przeszklenia, które dzięki obecności słońca przez wiele godzin, dogrzeją pomieszczenia.

Najkorzystniejszym jest położenie domu przy ulicy od strony południowej, ponieważ pomieszczenia pomocnicze oraz wejścia są umieszczone od północy i od ulicy.

Geograficzne kierunki świata związane są także z innymi praktycznymi konsekwencjami. Strony wschodnia i północna są najbardziej narażone na zanieczyszczenia miejskich aglomeracji, tj. na spaliny i dymy. Większość zanieczyszczeń jest wywiewana właśnie w te kierunki. Z tego powodu za najkorzystniejsze do zabudowy mieszkalnej uważa się działki podmiejskie zlokalizowane w części zachodniej lub południowej.

Kolejny aspekt mający wpływ na koszty ogrzewania, to ukierunkowanie dachu. Powinien być on tak zorientowany w stronę słońca, aby zimą dostarczać do wnętrz jak najwięcej światła naturalnego. Dobrze zaplanowana ekspozycja dachu będzie mieć duży wpływ w przypadku instalacji kolektorów słonecznych albo paneli fotowoltaicznych – warto więc pomyśleć o tym już na etapie wybierania i adaptacji projektu domu.

Usytuowanie domu a warunki terenowe działki

Położenie domu musi być dostosowane do panujących warunków glebowych na działce. Zdarza się, że w jednym miejscu grunt może być gliniasty, a w innym wykazujący większe właściwości nośności. Dlatego przed wykonaniem planu domu na działce trzeba zlecić badania geotechniczne gruntu. Trzeba również wziąć pod uwagę poziom gleby – dom powinien być zbudowany na możliwie najwyższym punkcie.

Usytuowanie na działce domu względem drogi

Inną sprawą jest usytuowanie względem drogi dojazdowej. Znaczenie ma usytuowanie według kierunków geograficznych. Najkorzystniejszym jest położenie domu przy ulicy od strony południowej, ponieważ pomieszczenia pomocnicze oraz wejścia są umieszczone od północy i od ulicy. Natomiast sypialnie i inne pomieszczenia mieszkalne można wówczas umieścić od strony ogrodu. Taki układ gwarantuje ciszę i spokój.

W miejskich warunkach często nie mamy dużego wyboru, jeśli chodzi o położenie działki. Praktykuje się dzielenie ziemi na coraz mniejsze parcele, byle tylko blisko centrum. W miarę możliwości bierzmy jednak pod uwagę uniwersalne czynniki, które wpłyną później na nasz komfort. Jednym z nich jest wiatr. Duże okna i wieloskrzydłowe drzwi balkonowe umieszczajmy raczej na stronie nasłonecznionej i osłoniętej od wiatrów.

Jak dobrze zagospodarować działkę i ulokować dom?

Jeżeli posiadamy działkę o północnej lokalizacji ulicy, każdy architekt poleci nam maksymalne przesunięcie budynku w głąb działki, tak aby przestrzeń nasłonecznioną (południe) móc wykorzystać na ogród i rekreację. Niestety w praktyce jesteśmy wtedy wystawieni na wzrok przechodniów, kiedy wypoczywamy beztrosko na leżaku, ale odpowiednie ogrodzenie rozwiązuje ten problem. Na terenach, które przylegają do ulic od strony północ-południe, korzystniejsze są działki po wschodniej stronie ulicy, gdyż ogród i pokoje sypialne mogą być usytuowane od wschodu (to chroni przed wiatrem), a budynki sąsiednie nie zasłaniają promieni słonecznych.

Dla zapewnienia południowego nasłonecznienia w zimie należy ustawić budynek możliwie blisko północnej granicy działki oraz wstawić tarasy od południowego wschodu. Z kolei w przypadku działek leżących po zachodniej stronie ulicy architekci podpowiadają, aby zabudować je możliwie na przemian po to, aby uzyskać południowe nasłonecznienie i swobodny widok z tarasów. W innych sytuacjach radzi się ustawić budynek z tyłu działki.

Ostateczny wygląd naszej zabudowy jest wypadkową wielu czynników – począwszy od warunków zabudowy, po parametry działki, potrzeby rodziny i wreszcie budżet. Względy praktyczne – jak minimalizowanie strat cieplnych w domu, czyste powietrze – są ważne, lecz na co dzień bardziej odczuwalne i istotne dla naszego samopoczucia w wybudowanym domu bywają mniej techniczne elementy jak na przykład wymarzony widok z okna sypialni. Czasami warto dla nich przymknąć oko na podręcznikowe wskazówki architektoniczne.