Budowa domu w 2025 roku a WT 2021. Analiza rozporządzenia
Współesne projekty architektoniczne domów jednorodzinnych powinny spełniać wymagania Warunków Technicznych (WT 2021). W artykule analizujemy najważniejsze elementy rozporządzenia oraz jego nowelizacji z 2024 roku.
Warunki Techniczne 2021 – analiza rozporządzenia
Budowa domu jednorodzinnego wymaga od inwestora ścisłego przestrzegania obowiązujących przepisów technicznych. Fundamentem prawnym jest tutaj rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, czyli WT 2021. Dokument ten określa standardy dotyczące efektywności energetycznej, izolacyjności cieplnej, wentylacji, instalacji oraz minimalnych wymagań w zakresie lokalizacji budynku na działce. Przepisy mają bezpośredni wpływ m.in. na koszty eksploatacyjne i trwałość budynku, a ich przestrzeganie jest obowiązkowe. Warto wspomnieć o tym, że nowelizacja WT z 2024 roku wprowadziła drobne korekty dotyczące lokalizacji domu oraz wymogów akustycznych w budynkach jednorodzinnych dwulokalowych.
Przeczytaj również: Warunki zabudowy krok po kroku – kiedy są potrzebne i jak je uzyskać?
Efektywność energetyczna budynku jednorodzinnego
Jedną z najważniejszych kwestii, które poruszane są w WT 2021, jest ograniczenie zużycia energii pierwotnej. W przypadku domu jednorodzinnego maksymalny wskaźnik EP wynosi 70 kWh/(m2xrok). Oznacza to, że projekt domu musi obejmować całościowe zapotrzebowanie energetyczne budynku. Przy czym nie wystarczy zastosowanie grubych warstw izolacji, ponieważ konieczne jest uwzględnienie wszystkich elementów systemu budowlanego i instalacyjnego.
Projektując dom jednorodzinny, inwestor powinien więc uwzględnić nie tylko ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody użytkowej, ale także: wentylację z odzyskiem ciepła, efektywne źródła energii odnawialnej, systemy oświetleniowe oraz ograniczenie mostków termicznych. Dzięki temu koszty eksploatacyjne domu będą utrzymywane na niskim poziomie.
Współczynnik przewodzenia ciepła elementów konstrukcyjnych
WT 2021 wprowadziły wymagania dotyczące przegród zewnętrznych, tzn. wartości współczynnika przenikania ciepła U, które określają, ile energii ucieka przez ściany, dachy, podłogi i okna. Przy czym obniżanie współczynnika przewodzenia ciepła (U) było wprowadzane stopniowo.
Przyjmuje się, iż im lepszą izolację termiczną ma przegroda, tym wartość współczynnika U będzie mniejsza, a tym samym utrzymanie ciepła wewnątrz budynku będzie skuteczniejsze. Wymagania co do średniej minimalnej grubości izolacji (cm) zmieniały się następująco:
Warunki techniczne wymuszają stosowanie okien i drzwi o wysokich parametrach energooszczędności. Dachy i ściany wymagają również grubszej warstwy termoizolacyjnej. Znaczący wpływ na uzyskanie jak najniższych wartości współczynnika U ma jakość wykonania, rodzaj technologii oraz jakość materiałów i ich właściwości termoizolacyjne. Maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła U [W/(m2K)]:
![Maksymalna wartość współczynnika przenikania ciepła U [W/(m2K)]:](https://lh3.googleusercontent.com/WZtVETkXu2UfEgAz0mZ34f3EBRvHkvuthvkf5Y0TRv1bNCXXOWfOz1Og8hDPPv401MKFU7nB3_wnAX0idHQz=w808-h768-rj)
Wymóg U ≤ 0,2 W/(m2K) dla ścian zewnętrznych można spełnić na przykład poprzez mur konstrukcyjny z bloczków silikatowych o grubości 18 cm oraz izolację z wełny mineralnej o współczynniku λ = 0,036 W/(mK) i grubości 17 cm.
Warto wiedzieć, że nieprzestrzeganie tych wymagań prowadzi do powstawania mostków termicznych, które zwiększają straty ciepła i obniżają komfort użytkowania nieruchomości. Dlatego podczas budowy domu jednorodzinnego ważne jest nie tylko dobranie odpowiedniego materiału, ale również staranne wykonanie detali, takich jak naroża budynku, połączenia stropów i miejsca montażu okien.
Wentylacja i systemy instalacyjne
Rozporządzenie wymaga również zapewnienia odpowiedniej wymiany powietrza przy minimalnej stracie energii, co oznacza preferencję dla wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacji. Równie istotne są instalacje grzewcze, wodne i elektryczne. WT 2021 przewiduje konieczność przygotowania systemów pod odnawialne źródła energii, takich jak pompy ciepła czy instalacje fotowoltaiczne oraz wymaga minimalnych zabezpieczeń elektrycznych i przeciwpożarowych.
Usytuowanie domu na działce
Zgodnie z § 12 ust. 1a rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z 9 maja 2024 r. jeżeli ściana budynku nie jest równoległa do granicy działki, to minimalna odległość od niej wynosi od 3 do 4 metrów, przy zachowaniu warunku, że zewnętrzna krawędź okna lub drzwi znajduje się w odległości co najmniej 4 metrów od granicy działki. Dodatkowo należy pamiętać o obowiązkowej minimalnej odległości 8 metrów od lasu. Takie ograniczenia są uwzględniane przez architektów np. podczas adaptacji gotowego projektu domu, aby zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami.
Nowelizacja WT 2024 wprowadza też dodatkową elastyczność, pozwalając na ocenę ścian łamanych i zaokrąglonych segmentami, co ułatwia projektowanie domów na działkach o nieregularnym kształcie.
Wymogi akustyczne dla budynków jednorodzinnych dwulokalowych
Nowelizacja Warunktów Technicznych nakłada również wymogi dotyczące izolacyjności akustycznej przegród między mieszkaniami w domach jednorodzinnych. Przepisy zobowiązują do stosowania takich samych standardów akustycznych jak w budynkach wielorodzinnych. Zgodnie z Polską Normą PN-B-02151-3:2015 minimalne wartości izolacyjności dźwięków powietrznych wynoszą: strop między mieszkaniami R'A1 ≥ 51 dB, ściana między mieszkaniami R'A1 ≥ 50 dB, ściana pełna bez drzwi R'A1 ≥ 50 dB, a ściana z drzwiami w przedpokoju R'A1 ≥ 30 dB.
Dopuszczalne natężenie dźwięków uderzeniowych nie może natomiast przekraczać 55 dB zarówno między mieszkaniami, jak i z pomieszczeń komunikacyjnych. Dodatkowo drzwi wejściowe do mieszkania powinny zapewniać izolacyjność akustyczną na poziomie co najmniej 37 dB. Dla inwestora oznacza to, że przy wyborze drzwi należy zwrócić uwagę na ich parametry dźwiękoszczelne.
Planowane zmiany w Warunkach Technicznych – czego możemy się spodziewać?
W czerwcu 2025 roku Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) opublikowało projekt nowego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Projekt został udostępniony do konsultacji publicznych i opiniowania międzyresortowego (stan na wrzesień 2025), co oznacza, że przepisy nie są jeszcze obowiązujące i mogą ulec zmianom w toku prac legislacyjnych. Celem nowego dokumentu jest dostosowanie WT do aktualnych technologii budowlanych oraz standardów efektywności energetycznej i bezpieczeństwa.
Dla budynków jednorodzinnych projekt przewiduje przede wszystkim zaostrzenie wymagań dotyczących efektywności energetycznej. Nowe przepisy mają wprowadzić standard bezemisyjny, czyli nowo projektowane domy powinny minimalizować emisję gazów cieplarnianych w trakcie użytkowania. Projekt zakłada także większe przygotowanie domów jednorodzinnych pod odnawialne źródła energii, takie jak instalacje fotowoltaiczne czy pompy ciepła, z możliwością automatycznego sterowania i regulacji systemów technicznych.
Bezpieczeństwo pożarowe jest kolejnym elementem. Planowane przepisy ograniczają stosowanie rozwiązań konstrukcyjnych sprzyjających szybkiemu rozprzestrzenianiu się ognia, co ma zmniejszyć ryzyko pożarów i poprawić bezpieczeństwo mieszkańców w domach jednorodzinnych.
Co więcej, projekt przewiduje wprowadzenie załączników graficznych ułatwiających stosowanie przepisów w praktyce, zwłaszcza w zakresie usytuowania budynków na działkach oraz rozmieszczenia urządzeń technicznych.
Komentarze